اردوغان: تمام شواهد گویای قتل «وحشیانه» خاشقجی است/ به صداقت سعودی‌ها شک دارم

وی در ابتدای سخنرانی خود گفت که با توجه به اطلاعات به‌دست آمده به «جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگار سعودی اعلام می‌شود که باید به کنسولگری وارد شود و درخواست وی برای ارائه مدارکش تایید شده است. طبعا نامزد او هم همراهش بوده، اما اعلام می‌شود که وی باید تنها وارد کنسولگری شود. بعد از این حادثه، نامزد او طبق شرایطی که برایش پیش می‌آید و خبری از خاشقجی به دستش نمی‌رسد، از پلیس و نیرو‌های امنیتی ترکیه درخواست کمک می‌کند و موضوع را اطلاع می‌دهد. اولین کاری که نیرو‌های امنیتی انجام می‌دهند تحقیق روی دوربین‌های امنیتی است که نشان داد وی از کنسولگری خارج نشده است.

اردوغان افزود: «از همان اوایل مشخص بود که این موضوع ابعاد گسترده‌ای خواهد داشت و اتحادیه اروپا نیز خواستار شفافیت در این مساله شد».

وی افزود: «در روز جنایت، ۱۵ نیروی امنیتی سعودی وارد کشور ترکیه شدند که این موضوع قابل تاملی است و همان روز با هواپیما‌های سعودی در ساعات ۱۸ و ۳۰ دقیقه به وقت محلی خارج شدند. آن‌ها در عملی فریبکارانه یک فرد را شبیه خاشقجی با لباس او از ساختمان کنسولگری خارج می‌کنند».

اردوغان ادامه داد: «عربستان سعودی پس از چند روز ابتدا همه چیز را تکذیب کرده و حتی اعلام کردند که کنسولگری با دعوت از رویترز سعی در شفاف‌سازی داشته و سعی کردند موضوع را عادی جلوه دهند. در این مسیر نیرو‌های دادستانی ما مراحل تحقیق خود را آغاز کرده و اطلاعات لازم را کسب کردند. ‎ البته ترکیه این نکته را بسیار مورد توجه قرار داده که باید این خبر بین المللی برای تمام افراد تشریح شود».

وی افزود: «سه روز بعد از این ماجرا یک گروه از دیپلمات‌ها وارد ترکیه شده و اعلام کردند که موضوع قابل حل است».

اردوغان تصریح کرد: «باید به این موضوع نگاه کنیم که پرسش‌های زیادی برای بسیاری از افراد به وجود آمده که باید برای آن پاسخی پیدا شود. این اتفاق در استانبول افتاده و باید شفاف‌سازی شود. ما هیچ وقت پا روی وجدان نخواهیم گذاشت. هرگز اجازه نمی‌دهیم افراد مطنون می‌توانند به راحتی خود را خلاص کنند.»

وی ادامه داد: «در گفتگو با مقام‌های ارشد سعودی این موضوع را بیان کردیم که نکته اصلی برای ما این است که باید یک گروه تحقیقاتی دوجانبه بین عربستان و ترکیه تشکیل شود. ولی پادشاه عربستان با توجه به شرایط و نظر دادستانی ترکیه اعلام کرد که ما مشکلی برای این موضوع نداریم».

رئیس‌جمهوری ترکیه همچنین گفت: «نکته‌ای که وجود دارد، این است که بعد از روشن شدن موضوع پادشاه عربستان با من تماس گرفت. من به پادشاه گفتم که در این شرایط ما وضعیت فعلی را در نظر می‌گیریم. ما برای درک تمامی ابعاد جنایت از هیچ اقدامی فروگذار نمی‌شویم».

اردوغان تصریح کرد: «ما از رو‌های آغازین این ماجرا گفتیم که معتقدیم خاشقجی کشته شده و سعودی‌ها نیز بالاخره بعد از روز‌ها قتل او را قبول کردند. سلمان بن عبدالعزیز نیز در تماسی تلفنی قبول کرد که این جنابت انجام شده و اعلام کرد که ۱۸ نفر را در رابطه با این موضع در عربستان دستگیر کرده است. با توجه به اطلاعات ما، این کار از سوی ۱۵ نفری وارد کشور ما شده‌اند و سه نفری که پیشتر وارد کشور شده بودند انجام شده است.»

وی تاکید کرد که تیمی سه نفره در تاریخ اول اکتبر، یک روز پیش از ورود خاشقجی به کنسولگری، وارد استانبول شدند و وظیفه‌شان یافتن مکانی برای ناپدید کردن جسد این روزنامه‌نگار بود. ‎تیم امنیتی عربستان پیش از قتل خاشقجی در جنگ بلگراد در اطراف استانبول و استان یالووا دست به کند و کاو زدند. در این شرایط و برای حل این مساله، این‌که بخواهیم چند مسئول کشور را متهم کنیم، چندان جوابگو نخواهد بود و مسئولان باید دنبال پاسخ دقیق باشند و با متهم کردن چند نفر در عربستان این مسئله پیش نخواهد رفت.

رئیس‌جمهور ترکیه با بیان اینکه دولت سعودی با اذعان به قتل، گام مهمی برداشته، خاطرنشان کرد: «خاشقچی قربانی یک جنایت شنیع شده است... چنین جنایتی وجدان بشریت را جریحه‌دار کرد...در برابر این قتل ساکت نخواهیم بود و می خواهیم حقیقت را بیابیم. ما نمی خواستیم کسی را بی دلیل متهم کنیم، به همین دلیل هم منتظر ماندیم تا نتایج تحقیقات مشخص شود».

اردوغان همچنین اضافه کرد که این جنایت یک عملیات از پیش طراحی شده بود و خواستار سپردن عاملان قتل خاشقچی به دست عدالت هستن: «چرا این تیم ۱۵ نفره در روز جنایت، در استانبول جمع شده بودند؟ چرا جسد کسی که قتلش رسما علام شده، هیچ جا پیدا نمی‌شود؟ چرا این مقدار اظهارات متناقض بیان می‌شود»

وی با پرسش این سوال که «هماهنگ‌کننده محلی» کیست، پاسخ داد: «من می‌گویم او یک مقام سعودی است، اگر غیر از این است جواب بدهید که او کیست؟ بدون پاسخ به این سوالات نمی‌توانیم پرونده را مختومه کنیم».

اردوغان همچنین گفت که من به صداقت سعودی‌ها شک دارم، ولی شخص پادشاه را مسئول این حادثه نمی‌دانم. تمام شواهد نشان از آن دارد که خاشقجی به‌شکلی وحشیانه در کنسولگری استانبول به قتل رسیده است. توطئه علیه حیثیت ترکیه در رسانه‌های جهان به تلاش ما برای دستیابی به حقیقت ضربه نزده و نخواهد زد. همگان، از سازمان‌دهندگان این جنایت گرفته تا عاملانش، باید در برابر وجدان پاک بشر پاسخگو باشند. ‎

رئیس‌جمهوری ترکیه ادامه داد: «این یک موضوع در حقوق بین‌الملل و حقوق سیاسی است و من اعتقاد دارم که در نظام عربستان هم این موضوع مطرح است که باید پیگیر این موضوع باشیم و ترکیه تا آخرین لحظه پیگیر خواهد بود».

وی همچنین گفت: «از این تریبون و به خادمین حرمین شریفین اعلام عمومی می‌کنم این اتفاق در جهان اسلام روی داده و در این شرایط این جمعا ۱۸ نفر باید به استانبول برگردند و تحت بازداشت ما قرار گیرند البته تصمیم با آمریکا است، اما این خواست من است. دوستان عزیزم یکی دیگر از موضوعاتی که در شرایط فعلی بسیار مورد توجه قرار گرفته حضور ترکیه در موضوعات سیاسی بین الملل و ورود این کشور به حیات سیاسی جدید است» ‎.

اردوغان تاکید کرد که اردوغان در ادامه سخنان خود افزود: «لازم است در توافق وین تجدید نظر شود. این توافق که نوعی مصونیت مقررات دیپلماتیک است، مانعی جدی در مسیر دستگاه امنیتی ترکیه و در روند بازخواست دیپلمات­‌های سعودی است. به اعتقاد من توافق وین در بوته آزمایش قرار گرفته و اکنون دست و پای ما را در روند کشف حقیقت بسته است».

رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرد که قتل خاشقچی «قتلی سیاسی» است و باید از عاملان آن در دیگر کشور‌ها نیز تحقیق به عمل آورد. اردوغان ادعای ریاض مبنی بر «اتفاقی» بودن این قتل را رد کرد و گفت که این قتل با «برنامه‌ریزی قبلی» صورت گرفته است.