پیشنهاد کارشناسان برای قیمت نفت در بودجه ۹۸

لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ از سوی رئیس جمهوری در ۱۴ آذرماه و در زمان قانونی به مجلس تقدیم می شود. بررسی روند تدوین لایحه از این حکایت دارد که از نیمه تیرماه کارهای ابتدایی آن در دستور کار سازمان برنامه و بودجه قرار گرفته است؛ از جمله تعیین خط مشی‌ها و سیاست‌ها، تشکیل کارگروه بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و تهیه گزارش‌های اقتصادی لازم برای تدوین لایحه بودجه ۱۳۹۸ قرار است تا ۱۲ آذرماه چاپ شده و روحانی در ۱۴ آذرماه لایحه را به مجلس ارائه کند.

بر این اساس، بودجه سال آینده با توجه به تحریم‌های احتمالی نفتی در شرایط خاصی تدوین می‌شود. همانطور که چندی پیش نوبخت - رئیس سازمان برنامه و بودجه - آن را مورد اشاره قرار داد و گفت که بودجه سال بعد بر اساس شرایط سخت آماده می‌شود.

به گفته وی، بودجه سال ۱۳۹۸ با توجه به شرایط پیش‌رو و تحریم‌های احتمالی برای شرایط سخت از لحاظ درآمدهای نفتی و سایر درآمدها تدوین می‌شود تا بتواند پاسخگوی هزینه‌ها به ویژه هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر بوده و آن را مدیریت کند؛ در عین حال که شرایط مناسب و خوش‌بینانه را هم مد نظر دارد.

تصمیم دولت چیست؟

نوبخت هم‌چنین هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره پیش‌بینی دولت برای قیمت نفت در بودجه سال ۹۸، خاطرنشان کرده بود: قطعا در این باره پیشنهاداتی مطرح شده و منابعی در قانون پیش‌بینی شده است اما همه دستگاه‌هایی که قیمت نفت را پیش‌بینی می‌کنند، برای سال ۱۳۹۸ یا ۲۰۱۹ میلادی، حداقل نرخ ۷۰ دلار را پیش‌بینی کرده‌اند اما خیلی کمتر از ۷۰ دلار برای بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده‌ایم تا اگر با منابعی بیش از آن مواجه شویم، برای سایر مخارج از آن استفاده کنیم.

نگاهی به تحولات بازار نفت

این درحالی است که بازار نفت طی شش ماه گذشته و با خروج آمریکا از برجام دستخوش تغییرات بسیاری شده است. رییس جمهور آمریکا اعلام کرد که قصد دارد میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند و همین موضوع باعث نگرانی بازار جهانی شد؛ به‌طوری که قیمت جهانی نفت به یک باره افزایش یافت و همین موضوع باعث شد زودتر از همه صدای اعتراض آمریکا بلند شود؛ زیرا این افزایش قیمت بیش از همه برای آمریکا و متحدانش سهمگین بود.

ترامپ برای حل این التهاب از دیگر تولیدکنندگان اوپک از جمله عربستان درخواست کرد که تولید خود را افزایش دهند. از سوی دیگر به ذخایر استراتژیک خود دست برد تا خلاء احتمالی نفت ایران را در بازار جبران کند. با این حال با این‌که آمار ماهانه اوپک همواره از افزایش تولید اعضا حکایت می‌کرد، قیمت نفت هم‌چنان در صدر و در محدوده ۸۵ دلار می‌تاخت.

درنهایت رییس جمهور آمریکا که به باور بسیاری از کارشناسان با بازار نفت ناآشنا بود، اعلام کرد که صادرات نفت ایران را به صفر می‌رساند. ولی وی چند روز قبل از آغاز تحریم‌های نفتی، به هشت مشتری نفت ایران معافیت داد. البته به این شرط که این هشت کشور طی شش ماه واردات نفت از ایران را به صفر برسانند. البته باز هم بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ترامپ ناچار به تمدید معافیت‌ها بعد از شش ماه خواهد شد، زیرا بسیاری از کشورها نمی‌توانند کمبود نفت ایران را جبران کنند.

اتفاقی که بعد از معافیت آمریکا رخ داد، این بود که تنش‌های سیاسی در بازار کاهش یافت و بازار حس کرد با مازاد عرضه روبه‌روست. این موضوع قیمت نفت را تا ۷۰ دلار کاهش داد. کاهش قیمتی که تیشه به ریشه تولیدکنندگان بزرگ نفت از جمله عربستان می‌زند. به همین دلیل درحال حاضر زمزمه کاهش تولید از سوی اعضا به گوش می‌رسد.

حال ایران در این شرایط آشفته بازار باید درباره قیمت نفت تصمیم بگیرد تا بودجه سال آینده را بر اساس آن پایه ریزی کند. در این راستا ایسنا، با چند تن از کارشناسان بازار نفت به گفت‌وگو نشست تا پیش‌بینی آن‌ها از قیمت جهانی نفت در سال آینده در جویا شود.

بازار در پیش‌بینی قیمت نفت گیج شده است

در این راستا، سید مهدی حسینی - کارشناس ارشد حوزه انرژی - تحولات پیش‌آمده را باعث گیج شدن بازار و سخت شدن پیش‌بینی قیمت نفت دانست و گفت: به نظر من اگر به درستی عمل کنیم، تحولات مثبتی در بازار جهانی رخ خواهد داد و تحولات مثبت به این معنی است که قیمت نفت متعادل باشد. در حال حاضر اختلافاتی بین عربستان و آمریکا درباره قیمت و عرضه نفت پیش آمده است، روسیه حداکثر عرضه را دارد و این مسائل باعث ایجاد نوسانات در بازار می‌شود و بازار گیج می‌شود که تحولات آینده را چگونه پیش‌بینی کند.

وی ادامه داد: این‌که عرضه کاهش پیدا کرد یا افزایش و این‌که عرضه ایران چقدر خواهد شد، مسائلی است که بازار نمی‌تواند پیش‌بینی کند. عربستان به دلیل مساله خاشقچی با آمریکا بازی می‌کند و اعلام کرده است که تولید خود را کم می‌کند، اما به نظر من این کار را نمی‌کند، زیرا همراهی آمریکا علیه ایران برای عربستان از اهمیت بیش‌تری برخوردار است. از سوی دیگر اگر در یمن صلح شود، اثر زیادی روی بازار نفت دارد، زیرا یمن تولیدکننده نفت و یکی از مسائل پیچیده خاورمیانه است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی قیمت ۶۰ دلار را برای بودجه سال ۱۳۹۸ منطقی دانست و افزود: تصور من این است نرخ ۶۰ دلار ممکن است منطقی باشد. البته درحال حاضر قیمت نفت کم‌تر از ۶۰ دلار است و عده‌ای پیش‌بینی کرده‌اند به زیر ۴۰ دلار هم خواهد رسید اما به نظر من این قیمت تندروی است، درحالی که تحولات بازار به این میزان تند نیست. به‌طور کلی رقمی بین ۵۵ تا ۶۰ دلار منطقی است، مگر این‌که دولت بخواهد محافظه‌کارانه عمل کند.

حرکت قیمت نفت روی قیمت ۷۰ تا ۷۵ دلار

این درحالی است که سیدغلام‌حسین حسنتاش، دیگر کارشناس ارشد حوزه انرژی بر این باور است که قیمت نفت در سال آینده در محدوده ۷۰ تا ۷۵ دلار در نوسان خواهد بود.

وی به ایسنا توضیح داد: پیش‌بینی من درباره قیمت نفت ۷۰ تا ۷۵ دلار است. البته فکر می‌کنم قیمت نفت برای بودجه ایران حدود ۷۰ دلار منطقی است. ضمنا متوسط پیش‌بینی حدود ۲۰ مرجع معتبر شامل بانک‌ها و موسسات معتبر بین‌المللی هم قیمت ۷۵ دلار برای نفت برنت است.

قیمت مناسب نفت برای بودجه ۹۸، ۵۵ تا ۶۰ دلار است

از سوی دیگر دیگر کارشناس این حوزه، قیمت ۸۰ دلار را برای نفت در سال آینده دور از ذهن دانست و توضیح داد: فکر نمی‌کنم قیمت نفت در محدوده ۸۰ دلاری که طی ماه‌های قبل به آن رسیده بود، باقی بماند. با توجه به این‌که برای سال آینده مازاد عرضه در بازارهای جهانی پیش‌بینی می‌شود فکر می‌کنم قیمت نفت برای بودجه بین ۵۵ تا ۶۰ دلار قیمت منطقی خواهد بود.

مرتضی بهروزی‌فر ادامه داد: اگر بودجه برروی قیمت بالای نفت بسته شود و قیمت جهانی نفت کاهش یابد، کشور با کسری بودجه مواجه خواهد شد اما اگر بودجه با قیمت پایین بسته شود و قیمت جهانی نفت بالا رود، می‌توان درباره مازاد آن تصمیم‌گیری کرد. برای سال آینده با دو مشکل مواجهیم؛ در سال‌های گذشته فقط موضوع پیش‌بینی قیمت نفت بود اما امسال علاوه بر پیش‌بینی قیمت، موضوع پیش‌بینی حجم صادرات با توجه به تحریم‌های آمریکا نیز مطرح است.