چرا احتمال ریزش قیمت ارز بالاست؟

قیمت ارز حالا یک سالی است که جهش انفجاری را تجربه کرده است. یک سال پیش، کم کم ارز پا را از محدوده تعیین شده برای خود فراتر نهاد و با رسیدن به قیمت چهار هزار تومان و ادامه پیشروی نشان داد میلی به ماندگاری در قیمت‌های پیشین ندارد. بدبینانه ترین سناریوها نیز قیمت دلار را بین ۵ تا هشت هزار تومان تصویر می کردند اما ارز، با خروج ترامپ از برجام و مانور عوامل داخلی و خارجی حمله به بازار ارز، روی بالاتر از ۱۶ هزار تومان را دید.

جهش ارزی این بار در سالیان پایانی دهه نود هم قربانی داد. رییس کل بانک مرکزی تغییر کرد و معاون ارزی وی نیز حالا موقعیتی چنان متفاوت دارد که سخنگوی قوه قضاییه هر از گاهی در پاسخ به سئوالات خبرنگاران درباره پرونده اش توضیحاتی را ارائه می کند.

همتی، رییس کل بانک مرکزی در بدو ورود به این نهاد، اقدامات ویژه ای را در دستور کار قرار داد. اختیاراتی را از سران سه قوه گرفت تا بتواند مدیریت بازار ارز را در اختیار گیرد. سلطان سکه اعدام شد و اتفاقا بازار ارز نیز طعم برخورد پلیسی را زیر زبان احساس کرد.

صفحه شخصی در قامت یک رسانه

حالا همتی جدا از نهاد تحت امرش و ساختار اداری چیده شده در آن، از طریق صفحه شخصی خود در شبکه فیلتر نشده اینستاگرام، رسانه‌ای را علم کرد. صفحه شخصی وی حالا به رسانه ای مهم برای مخاطبانش تبدیل شده است، برای آنها که تحولات بازار ارز را پیگیری می کنند.

همتی اتفاقا از طریق همین صفحه شخصی اش در هفته های اخیر چندین پیام پیاپی را منتشر کرد و تاکید داشت قیمت ارز در این محدوده باقی نمی ماند و باید منتظر ریزش‌های جدید بود. این بدان معنی است که اتفاقات تازه ای در راه است. همتی درباره قیمت ارز به تازگی پستی منتشر کرد و نوشت: قیمت ارز به زودی تعدیل می شود.

چرا قیمت ارز باید بریزد؟

رنجبرزاده، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی اتفاقا برای اعلام اینکه ارز تا هشت هزار تومان پایین می‌آید به سخنان همتی استناد می‌کند اما استناد همتی برای اعلام واقعی نبودن نرخ ارز در شرایط کنونی چیست؟

شاید برای بسیاری اعلام ارزان شدن دلار در ماه‌های پیش رو عادت مالوف مقامات ایران باشد کما اینکه ردگیری سخنان سیف، رییس کل پیشین بانک مرکزی نیز نشان می دهد وی تاکید داشت قیمت ها به زودی کاهش می یابد اما نه تنها کاهشی رخ نداد بلکه رکورد شکنی ها به حدی بود که اقتصاد شوکه از وضعیت رخ داده، قدرت نمایی ارز را تماشا می‌کرد.

حالا اما همتی که قول اولیه‌اش در مهار قیمت ها و ثابت نگه داشتن آن در محدوده ۱۱تا ۱۲ هزار توان محقق شده است، این بار خبر از کاهش قیمت ارز در اینده ای نزدیک می دهد.

به نظر می رسد استناد همتی به تصمیم تازه‌ای باشد که نهاد تحت تصدی اش اتخاذ کرده است. در این راستا بانک مرکزی با هدف تشویق صادرکنندگانی که نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کرده و عملکرد مثبتی در بازگردانی ارز حاصل از صادرات به چرخه تجاری کشور داشته اند، امتیازات و مشوق‌هایی را برای این فعالان اقتصادی در نظر گرفته است. رفع تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات منوط به ثبت تمام اطلاعات توسط بانک‌ و صرافی‌های مجاز در سامانه نیما و سنا حسب مورد خواهد بود.

بر این اساس مقرر است صادرکنندگانی که بیش از ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را مطابق مصوبات پیشین به چرخه‌ی اقتصاد بازگردانده‌اند، علاوه بر موارد تصریح شده در جدول در صورت نیاز به تخصیص و تأمین ارز در اولویت بانک مرکزی قرار خواهند گرفت.

با این تصمیم به نظر می رسد طی روزهای آینده بازگشت ارز حاصل از صادرات غیر نفتی به کشور افزایش یافته و همین مساله تنگنای ایجاد شده را تا جدی برطرف نماید. از سوی دیگر تصمیم شورای پول و اعتبار در خصوص مکانیزم تخصیص ارز وارداتی خود مانعی بر سر راه سودجویی در این حوزه خواهد بود.

این دو اقدام در کنار اقدامات ویژه دیگری که مدتی است از اجرای آنها می گذرد و روند گردش نقدینگی را کند کرده، می‌تواند در روزهای آتی زمینه را برای کاهش نرخ ارز فراهم آورد.

و اما سیاست

باید در نظر داشت تصمیمات مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص پالرمو و سی اف تی نیز تاثیر خود را بر بازار ارز به جا خواهد گذاشت چرا که بازار ارز در شرایط کنونی، بیش از وضعیت عادی تحت تاثیر سیاسی قرار داشته و دارد. رییس کل بانک مرکزی حتی مستقیم این تاثیر را در پستی مورد اشاره قرار می دهد.

در عین حال همتی، به رغم تاکیداتش بر کاهش قیمت ارز در روزهای آتی بر این نکته تاکید دارد که به دلیل شرایط ویژه کشور و درگیری در جنگ اقتصادی بسیاری از آمارها قابل انتشار نیست اما نتیجه بی تردید ثباتی است که در راه است. مکانیزم تشویقی صادرکنندگان در جدول زیر به تفصیل تشریح شده است.