آیا سُوَر قرآنى در زمان پیامبر (ص) به همین نام‌های فعلی شناخته می‌شدند؟

هر سوره، مجموعه اى از آیات است که غرض یا اغراض خاصى را داراست، و اول و آخر آن با هم مناسبت دارد و از همین جا معلوم مى شود که یک سوره است. در قرآن مجید نیز در مواردى لفظ «سوره» ذکر شده است، از جمله در جایى مى فرماید: («فاتوا بسوره من مثله») [۱]پس سوره اى مانند آن بیاورید. نیز در جاى دیگر مى فرماید: («سوره انزلناها») [۲).
در اول امر، هر سوره را به اسم کلمه یا موضوعى که در آن مطرح شده بود مى خواندند، و در قرآنهاى قدیمى نیز بسیار دیده مى شد که سر سوره بقره مثلا مى نوشتند سوره یذکر فی‌ها البقره (سوره اى که در آن از جریان بقره یاد مى شود) و یا بر سر سوره اعراف نوشته مى شد: سوره یذکر فی‌ها الاعراف (سوره اى که در آن از اعراف یاد مى شود) و به همین صورت یا آخر، تا اینکه از کثرت استعمال اسم‌ها عَلَم بالغلبه و نام خود سوره‌ها گردید و گفته شد: سوره البقره، سوره الاعراف و امثال اینها. البته ناگفته نماند که برخى از سوره‌ها (مانند سوره فاتحه، بقره، هود، یس، واقعه و نظایر آنها) در زمان رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم به همین نام‌ها معروف گردیده بودند، چنانکه از روایات ماثور از رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم بر مى آید، و برخى از سوره‌ها نیز بعد از آن حضرت به نام مخصوص معروف گردیدند.

پی نوشت:

[۱]بقره/۲۳.

[۲]نور/۱.

۶۶۵ پرسش وپاسخ در محضر علامه طباطبایی/محمدحسین رخشاد/سوال شماره ۳۲۰