جفت چیست؟ و سلامت جفت چگونه به خطر می افتد؟

چه بیماری هایی می تواند جفت را در دوران بارداری تحت تاثیر قرار دهد؟

جفت و سلامت آن در سلامت بارداری مادر و رشد و نمو جنین بسیار حیاتی است.این اندام اکسیژن، تغذیه جنین و تصفیه مواد زائد تولید شده توسط آن را در طول دوران بارداری بر عهده دارد.همچنین نقش مهمی در تولید هورمونهای بدن و محافظت از جنین در برابر باکتری ها و عفونت ها ایفا می کند.
جفت که اندامی پر خون است به دیواره رحم متصل است و از طرف دیگر تو سط بند ناف با کودک در ارتباط است.
بسیاری اوقات جفت خودش را به کناره یا بالای دیواره رحم متصل می کند. در برخی اوقات ممکن است رشد کند یا به نحوی به رحم متصل شود که می تواند باعث بروز برخی مشکلات شود.

عواملی که سلامت جفت را به خطر می اندازند:
بسیاری از عوامل هستند که سلامت جفت را تحت تاثیر قرار می دهند که شامل:

قومیت ونژاد(مسائل ژنتیکی)
سابقه مصرف سیگار
فشار خون بالا
چند قلوئی چنین
سابقه جراحی رحم مانند سزارین
سابقه داشتن مشکلات جفت
سوء مصرف مواد توسط مادر مانند مصرف کوکائین
وارد شدن ضربه به شکم
سن مادر:مادران با سنین حدود 40 سال در معرض خطر بیشتری برای بروز مشکلات جفت هستند
پارگی زودرس پرده رحمی:خطر مشکلات جفت زمانی که پرده آمنیوتیک زودتر از موعد پاره شود بسیار بالا می رود

بیماری ها یا عوارضی که می توانند جفت را تحت تاثیر قرار دهند:

جفت سر راهی Placenta previa
placenta_previa_copy.jpg

جفت سرراهی (Placenta Previa) یکی از مشکلات زایمان می‌باشد. جنین از طریق بند ناف به جفت متصل شده و مواد غذایی را از مادر دریافت می‌کند. در حاملگی معمولاً جفت در نیمه فوقانی رحم قرار دارد اما گاه جفت در قسمت تحتانی رحم قرار می‌گیرد و دهانه رحم (سرویکس) که محل خروج جنین هنگام زایمان است را بطور کامل و یا ناقص مسدود می‌کند. به این حالت قرار گیری جفت، جفت سرراهی می‌گویند که ممکن است کامل یا ناقص باشد.

این عارضه زمانی اتفاق می افتد که جفت در نقطه پائین رحم تشکیل می شود و مقداری یا تمام مسیر گردن رحم را می بندد. این حالت در 5/ تا 1 درصد بارداری ها اتفاق می افتد.اگرچه این مسئله می تواند در طول پیشرفت بارداری تصحیح شود.

جفت سر راهی در کدام زنان شایع تر است؟
-زنان مسن
-زنانی که سیگار می کشند
-زنانی که سابقه سقط جنین، سزارین یا دیگر جراحی های رحم را دارند
-زنانی که چند قلو باردار هستند

عارضه جفت سر راهی به دو صورت اتفاق می افتد. یا به طور کامل مسیر گردن رحم را می بندد یا بخشی از آنرا اشغال می کند. این عارضه می تواند سبب بروز خونریزی هایی از واژن در پیش یا هنگام تولد گردد.

عوارض جفت سر راهی در طول بارداری:
-جدا شدن جفت
-افزایش خطر عفونت برای جنین
-خونریزی
-انقباضات رحمی
-زایمان زودرس

*در بیشتر موارد انجام سزارین برای تولد بچه ای سالم لازم است.

جدا شدگی(افتادن) جفت

زمانی که جفت از دیواره رحم جدا شود که این جدا شدن یا به صورت کامل یا قسمتی از آن اتفاق می افتد. این حالت از هر 100 بارداری یکبار ممکن است اتفاق بیافتد. افتادگی جفت ممکن است بر اثر مرگ یا تولد زودرس جنین اتفاق بیافتد و همچنین باعث افزایش احتمال تولد زودرس جنین یا مانع از خروج آن شود.

عواملی که خطر افتادن جفت را افزایش می دهند:
وارد شدن ضربه به شکم
پارگی پیش از موعد پرده رحم
استعمال دخانیات
مصرف کوکائین
داشتن سابقه افتادگی جفت
مشکلات رحم
فشار خون بالای مادر فشار خون بارداری
مادرانی که دچار این عارضه شوند ممکن است با خونریزی از واژن، درد رحمی یا شکمی، انقباضات پشت سر هم شکمی و نامنظمی ضربان قلب جنین مواجه شوند.

نارسائی جفت
همانگونه که قبلا گفته شد جفت نقش مهمی در رشد جنین با تامین مواد غذائی مورد نیاز، اکسیژن و تصفیه مواد زائد آن ایفا می کند.زمانی که جفت نمی تواند مقادیر مورد نیاز رشد جنین را فراهم کند نارسائی جفت به وجود می آید که می تواند منجر به محدود شدن رشد جنین و کاهش وزن آن در تولد شود.
زنانی که به این عارضه دچار هستند ممکن از طریق حرکات کم جنین و کم بودن اندازه رحم نسبت به قبل متوجه آن شوند.
این عارضه هم عوارضی برای جنین و هم عوارضی همچون دیابت یا فشار خون را برای مادر به ارمغان می آورد

چسبندگی جفت به رحم
این عارضه به سه حالت زیر اتفاق می افتد:

Placenta accreta: چسبندگی محکم جفت به دیواره مجاور بدون نفوذ به داخل آن(78%-75% موارد).
Placenta increta: نفوذ جفت به داخل دیواره رحم (نوع شدیدتر Invasion که تمامی لایه های رحم را درگیر می کند) (17% موارد)
Placenta percreta: عبور جفت از سطح سروز رحم و اتصال آن به ارگان های مجاور (رکتوم، مثانه و ...) (7%-5% موارد)

عواملی که این عارضه را به وجود می آورند به طور عمومی شناخته شده نیستند اما ممکن است که به سابقه فرد در داشتن جفت سر راهی ویا سزارین مربوط شود. سزارین می تواند خطر ابتلا به این عارضه را در بارداری های بعدی افزایش دهد.
عوارض این حالت می تواند خونریزی هایی در سه ماهه سوم بارداری، خونریزی های جدی پس از بارداری، انجام عمل سزارین و جراحی پس از بارداری برای خارج کردن جفت را به دنبال داشته باشد