.svg)
حقایقی جالب درباره تاریخ انقضا
پارسینه: مردم جهان همیشه بهترین و با کیفیت‌ترین غذاها را می‌خواهند، اما مشکل آن‌ها همیشه با تاریخ‌های انقضاست و به همین خاطر مشکلات بزرگی در این بین به وجود آمده است.
تا به حال چند بار پیش آمده که هنگام باز کردن کنسرو یک غذا به تاریخ انقضایش نگاه کنید، سپس به تقویم نگاهی انداخته و بعد بلافاصله کنسرو را به داخل سطل آشغال پرت کنید؟ آیا واقعاً از مضر بودن آن مطمئن هستید؟ مشکل ما دقیقا همین جاست. متاسفانه همین ندانستن و کوتاهی، ضرری بی حد و اندازه به زمین وارد می‌کند. هر ساله، مردم دنیا چندین تن از کنسرو‌ها و غذا‌های فاسد شدنی خود را به همین روش دور می‌اندازند که مبلغ هنگفتی را در بر می‌گیرد!
حالا اگر بخواهیم به آمار جهانی دقیق‌تر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که یک سوم کل غذای جهان به خاطر همین تاریخ‌ها از بین می‌روند. این آمار دیوانه کننده است. به نظر شما چه چیزی بیش از همه مکان‌های دفن زباله را تشکیل می‌دهند؟ بله، غذاها!
مردم جهان همیشه بهترین و با کیفیت‌ترین غذاها را می‌خواهند، اما مشکل آن‌ها همیشه با تاریخ‌های انقضاست و به همین خاطر مشکلات بزرگی در این بین به وجود آمده است. پس بیایید تمامی سوءتفاهم‌هایی که راجع به تاریخ انقضا باقی مانده است را با هم حل کنیم و بدانیم که این اعداد واقعاً چه معنایی دارند.
تاریخ انقضا ممکن است استان به استان یا کشور به کشور فرق کند
ممکن است فکر کنید که مسئله‌ی غذا و تاریخ انقضا آنقدر مهم است که دولت، بندی را در قانون اساسی به این موضوع اختصاص داده باشد؛ اما متاسفانه مشکل از همین جا آغاز می‌شود. نه تنها در قوانین دولت ما حتی در قوانین دولت فدرال آمریکا و سایر کشور‌ها نیز چنین چیزی نوشته نشده است و هیچ کس نمی‌داند که این تاریخ‌ها دقیقاً چه معنایی دارند.
از آنجایی که سازمان ملی بهداشت و دارو یا سازمان ملی غذا نیز اقدامی در این راستا انجام نداده است، پس بار انجام این کار بر روی دوش چندین موسسه‌ی خاص و یا حتی خود شرکت‌ها افتاده است! این بدین معنی است که هر شرکت قوانین خاصی را برای محصولات خود و علی الخصوص تاریخ‌های انقضایشان وضع می‌کند.
اگرچه ممکن است تشابهاتی در این بین وجود داشته باشد، اما سوءتفاهم‌ها و پیچیدگی‌های بیشتری گریبان ما را می‌گیرند. همه چیز وقتی سخت‌تر می‌شود که هر استان یا هر کشوری قوانین مربوط به خودش را داشته باشد. پس ممکن است حتی تناقضاتی بین قوانین هر استان و ایالت وجود داشته باشد.
مثلا شاید برایتان جالب باشد بدانید که ۹ ایالت در آمریکا اصلاً از هیچ تاریخ انقضایی استفاده نمی‌کنند! مثل نیویورک، تنسی و داکوتای جنوبی. به عبارتی محصولات آن‌ها بدون چنین شماره‌هایی تولید می‌شوند. چند ایالت دیگر هم مانند مینه سوتا، فقط تاریخی برای تضمین کیفیت بر روی محصولاتشان درج می‌کنند، نه تاریخی مبنی بر انقضای محصول! و در باقی ایالات همچون مری لند، تارخ انقضا فقط بر روی شیر‌ها درج می‌شود و نه هیچ چیز دیگری! در بالتیمور هم اشکالی ندارد اگر شما محصولی را بفروشید که تاریخ انقضایش گذشته باشد. می‌بینید؟ قوانین مربوط به تاریخ انقضا حتی می‌تواند در بین چند ایالت تا این اندازه پیچیده باشد.
پس دفعه‌ی بعدی که پایتان را از استانی به استان دیگر گذاشتید، حواستان باشد که با قوانین کاملاً تازه‌ای رو به رو خواهید شد و باید تمام چیز‌هایی که از قبل می‌دانید را دور بیندازید.
تاریخ انقضای فروش
اگرچه که رفتار‌ها و قوانین مختلفی برای هر استان و کشوری وجود دارد، اما یک سری اطلاعات کاملاً مشترک بین همه‌ی ما هست که دانستن آن‌ها ایرادی ندارد.
اگر در کنار تاریخِ روی محصول نوشته شده باشد «تاریخ انقضای فروش» یا «تاریخ فروش»، پس این عدد هیچ ربطی به شما ندارد. با توجه به سازمان کار و کشاورزی، تاریخ فروش مربوط به فروشنده هاست، نه خریدارها! این تاریخ به سادگی به فروشنده می‌گوید که این محصول تا چه تاریخی می‌تواند در ویترین‌ها باقی بماند و هیچ ربطی به تازگی محصول ندارد.
اگر در هنگام خرید به چنین تاریخی برخوردید، لازم نیست که سریعاً به خانه بروید و از محصولتان استفاده کنید تا خراب نشود. در حقیقت شما می‌توانید تا ۹ ماه آن را در فریزر و تا چند ماه در یخچال نگهش دارید. آیا هنوز هم به این اعداد شک دارید؟ سازمان سلامت و بهداشت جهانی می‌گوید محصولاتی که تاریخ فروش روی آن‌ها درج شده است، دقیقاً مثل محصولاتی هستند که هیچ تاریخی بر رویشان درج نشده است. پس راحت باشید.
اما یکی دیگر از این قوانین جالب، مربوط به شرکت مونتانا است که واقعا قوانین دیوانه کننده‌ای برای شیرهایش در نظر گرفته است؛ و دست آخر مقدار زیادی شیر را به تاراج برد. قوانین ایالتی بر این باور بود که شیر باید یک تاریخ فروش بر روی خودش داشته باشد و این تاریخ فروش ۲۱ روز پس از تولید نهایی باشد. به نظر منطقی می‌آید که پس از ۲۱ روز که از تولید نهایی گذشت، تاریخ فروش این محصول هم تمام شود. اما به نظر شما فروشندگان و فروشگاه‌ها چقدر از این تاریخ‌ها ضرر کردند؟ این مقدار غیر قابل شمارش است! مخصوصا وقتی که گفتیم بعضی استان‌ها و ایالت‌ها به هر تولید کننده‌ای اجازه می‌دهند که تاریخی برای محصول خود تعیین کند، در صورتی که شاید استان دیگری اصلاً چنین قانونی نداشته باشد.
این مشکل هم یکی از مشکلات متعارف بین جوامع است که شما فکر می‌کنید با توجه به آزمایشات علمی بنیان گذاشته شده باشد. همه‌ی ما با سطح کیفیت محصول آشنایی داریم و فکر می‌کنیم که «تاریخ کیفیت» یعنی تاریخ استفاده‌ی نهایی از محصول. نه، اصلاً چنین خبری نیست. این تاریخ هیچ ربطی به آخرین استفاده‌ی شما یا انقضای محصول ندارد!
تنها چیزی که این تاریخ سعی دارد بگوید، این است که این محصول در این تاریخ، به نهایت مزه و طعم و بویش می‌رسد، همین! البته این که بگوییم چه محصولی در چه زمانی چگونه به حداقل کیفیتش می‌رسد، یک چیز کاملا سلیقه‌ای است. درستش این است که بگوییم محصول تولید شده دچار تغییرات اندکی در مزه و رایحه می‌شوند. وگرنه هیچ خطری جان شما را تهدید نمی‌کند و یا سطل آشغال‌ها انتظار غذای شما را نمی‌کشند.
تاریخ استفاده
پس اگر تاریخ فروش برای فروشندگان باشد و تاریخ کیفیت هم ربطی به زمان استفاده نداشته باشد، پس تاریخ استفاده چیست؟ در بسیاری از نقاط دنیا، این تاریخ شبیه به تاریخ بهترین زمان استفاده است، اما سازمان بهداشت جهانی خاطر نشان می‌کند که این تاریخ، بدین معنی است که این محصول تا این تاریخ هنوز در بیشترین اندازه‌ی کیفیتش است. اما این بدین معنی نیست که پس از گذشتنِ این تاریخ، محصول شما تبدیل به یک سم خطرناک می‌شود!
این هم از یک پیچیدگی بزرگ دیگر، و بسیاری از مردم هم فکر می‌کنند که این تاریخ‌ها بر پایه‌ی علم درج شده اند. اما این چنین نیست و تقریبا هیچ محصولی با آزمایش بر روی بدن انسان، تاریخ انقضا یا تاریخ استفاده نمی‌گیرد. پس اینقدر سخت نگیرید.
تاریخ‌هایی که بر روی محصولات کودکان درج شده است
با تمام نکاتی که گفتیم و خاطرنشان کردیم، و با تمام تفاوت‌ها و تناقضاتی که میان کشور‌ها و ایالات مختلف بیان کردیم، حالا و در این نقطه با چیزِ کاملا متفاوتی رو به رو هستیم.
حالا اگر بخواهیم به آمار جهانی دقیق‌تر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که یک سوم کل غذای جهان به خاطر همین تاریخ‌ها از بین می‌روند. این آمار دیوانه کننده است. به نظر شما چه چیزی بیش از همه مکان‌های دفن زباله را تشکیل می‌دهند؟ بله، غذاها!
مردم جهان همیشه بهترین و با کیفیت‌ترین غذاها را می‌خواهند، اما مشکل آن‌ها همیشه با تاریخ‌های انقضاست و به همین خاطر مشکلات بزرگی در این بین به وجود آمده است. پس بیایید تمامی سوءتفاهم‌هایی که راجع به تاریخ انقضا باقی مانده است را با هم حل کنیم و بدانیم که این اعداد واقعاً چه معنایی دارند.
تاریخ انقضا ممکن است استان به استان یا کشور به کشور فرق کند
ممکن است فکر کنید که مسئله‌ی غذا و تاریخ انقضا آنقدر مهم است که دولت، بندی را در قانون اساسی به این موضوع اختصاص داده باشد؛ اما متاسفانه مشکل از همین جا آغاز می‌شود. نه تنها در قوانین دولت ما حتی در قوانین دولت فدرال آمریکا و سایر کشور‌ها نیز چنین چیزی نوشته نشده است و هیچ کس نمی‌داند که این تاریخ‌ها دقیقاً چه معنایی دارند.
از آنجایی که سازمان ملی بهداشت و دارو یا سازمان ملی غذا نیز اقدامی در این راستا انجام نداده است، پس بار انجام این کار بر روی دوش چندین موسسه‌ی خاص و یا حتی خود شرکت‌ها افتاده است! این بدین معنی است که هر شرکت قوانین خاصی را برای محصولات خود و علی الخصوص تاریخ‌های انقضایشان وضع می‌کند.
اگرچه ممکن است تشابهاتی در این بین وجود داشته باشد، اما سوءتفاهم‌ها و پیچیدگی‌های بیشتری گریبان ما را می‌گیرند. همه چیز وقتی سخت‌تر می‌شود که هر استان یا هر کشوری قوانین مربوط به خودش را داشته باشد. پس ممکن است حتی تناقضاتی بین قوانین هر استان و ایالت وجود داشته باشد.
مثلا شاید برایتان جالب باشد بدانید که ۹ ایالت در آمریکا اصلاً از هیچ تاریخ انقضایی استفاده نمی‌کنند! مثل نیویورک، تنسی و داکوتای جنوبی. به عبارتی محصولات آن‌ها بدون چنین شماره‌هایی تولید می‌شوند. چند ایالت دیگر هم مانند مینه سوتا، فقط تاریخی برای تضمین کیفیت بر روی محصولاتشان درج می‌کنند، نه تاریخی مبنی بر انقضای محصول! و در باقی ایالات همچون مری لند، تارخ انقضا فقط بر روی شیر‌ها درج می‌شود و نه هیچ چیز دیگری! در بالتیمور هم اشکالی ندارد اگر شما محصولی را بفروشید که تاریخ انقضایش گذشته باشد. می‌بینید؟ قوانین مربوط به تاریخ انقضا حتی می‌تواند در بین چند ایالت تا این اندازه پیچیده باشد.
پس دفعه‌ی بعدی که پایتان را از استانی به استان دیگر گذاشتید، حواستان باشد که با قوانین کاملاً تازه‌ای رو به رو خواهید شد و باید تمام چیز‌هایی که از قبل می‌دانید را دور بیندازید.
تاریخ انقضای فروش
اگرچه که رفتار‌ها و قوانین مختلفی برای هر استان و کشوری وجود دارد، اما یک سری اطلاعات کاملاً مشترک بین همه‌ی ما هست که دانستن آن‌ها ایرادی ندارد.
اگر در کنار تاریخِ روی محصول نوشته شده باشد «تاریخ انقضای فروش» یا «تاریخ فروش»، پس این عدد هیچ ربطی به شما ندارد. با توجه به سازمان کار و کشاورزی، تاریخ فروش مربوط به فروشنده هاست، نه خریدارها! این تاریخ به سادگی به فروشنده می‌گوید که این محصول تا چه تاریخی می‌تواند در ویترین‌ها باقی بماند و هیچ ربطی به تازگی محصول ندارد.
اگر در هنگام خرید به چنین تاریخی برخوردید، لازم نیست که سریعاً به خانه بروید و از محصولتان استفاده کنید تا خراب نشود. در حقیقت شما می‌توانید تا ۹ ماه آن را در فریزر و تا چند ماه در یخچال نگهش دارید. آیا هنوز هم به این اعداد شک دارید؟ سازمان سلامت و بهداشت جهانی می‌گوید محصولاتی که تاریخ فروش روی آن‌ها درج شده است، دقیقاً مثل محصولاتی هستند که هیچ تاریخی بر رویشان درج نشده است. پس راحت باشید.
اما یکی دیگر از این قوانین جالب، مربوط به شرکت مونتانا است که واقعا قوانین دیوانه کننده‌ای برای شیرهایش در نظر گرفته است؛ و دست آخر مقدار زیادی شیر را به تاراج برد. قوانین ایالتی بر این باور بود که شیر باید یک تاریخ فروش بر روی خودش داشته باشد و این تاریخ فروش ۲۱ روز پس از تولید نهایی باشد. به نظر منطقی می‌آید که پس از ۲۱ روز که از تولید نهایی گذشت، تاریخ فروش این محصول هم تمام شود. اما به نظر شما فروشندگان و فروشگاه‌ها چقدر از این تاریخ‌ها ضرر کردند؟ این مقدار غیر قابل شمارش است! مخصوصا وقتی که گفتیم بعضی استان‌ها و ایالت‌ها به هر تولید کننده‌ای اجازه می‌دهند که تاریخی برای محصول خود تعیین کند، در صورتی که شاید استان دیگری اصلاً چنین قانونی نداشته باشد.
این مشکل هم یکی از مشکلات متعارف بین جوامع است که شما فکر می‌کنید با توجه به آزمایشات علمی بنیان گذاشته شده باشد. همه‌ی ما با سطح کیفیت محصول آشنایی داریم و فکر می‌کنیم که «تاریخ کیفیت» یعنی تاریخ استفاده‌ی نهایی از محصول. نه، اصلاً چنین خبری نیست. این تاریخ هیچ ربطی به آخرین استفاده‌ی شما یا انقضای محصول ندارد!
تنها چیزی که این تاریخ سعی دارد بگوید، این است که این محصول در این تاریخ، به نهایت مزه و طعم و بویش می‌رسد، همین! البته این که بگوییم چه محصولی در چه زمانی چگونه به حداقل کیفیتش می‌رسد، یک چیز کاملا سلیقه‌ای است. درستش این است که بگوییم محصول تولید شده دچار تغییرات اندکی در مزه و رایحه می‌شوند. وگرنه هیچ خطری جان شما را تهدید نمی‌کند و یا سطل آشغال‌ها انتظار غذای شما را نمی‌کشند.
تاریخ استفاده
پس اگر تاریخ فروش برای فروشندگان باشد و تاریخ کیفیت هم ربطی به زمان استفاده نداشته باشد، پس تاریخ استفاده چیست؟ در بسیاری از نقاط دنیا، این تاریخ شبیه به تاریخ بهترین زمان استفاده است، اما سازمان بهداشت جهانی خاطر نشان می‌کند که این تاریخ، بدین معنی است که این محصول تا این تاریخ هنوز در بیشترین اندازه‌ی کیفیتش است. اما این بدین معنی نیست که پس از گذشتنِ این تاریخ، محصول شما تبدیل به یک سم خطرناک می‌شود!
این هم از یک پیچیدگی بزرگ دیگر، و بسیاری از مردم هم فکر می‌کنند که این تاریخ‌ها بر پایه‌ی علم درج شده اند. اما این چنین نیست و تقریبا هیچ محصولی با آزمایش بر روی بدن انسان، تاریخ انقضا یا تاریخ استفاده نمی‌گیرد. پس اینقدر سخت نگیرید.
تاریخ‌هایی که بر روی محصولات کودکان درج شده است
با تمام نکاتی که گفتیم و خاطرنشان کردیم، و با تمام تفاوت‌ها و تناقضاتی که میان کشور‌ها و ایالات مختلف بیان کردیم، حالا و در این نقطه با چیزِ کاملا متفاوتی رو به رو هستیم.
پس از این همه تاریخی که به شما معرفی کردیم، باید بگویم که بعضی از دولت‌ها قانون خاصی را برای محصولات مخصوص کودکان تعیین کرده اند. تاریخ‌های انقضایی که بر روی این محصولات درج شده اند، در زمره‌ی این قوانین تند و تیز قرار می‌گیرند. اگرچه که بدنِ بالغ شما مشکلی ندارد که کلوچه‌ای که هفته‌ی پیش انقضایش تمام شده باشد را بخورید، اما بدن کودکان ساختار متفاوتی دارد و محصولات مخصوص به آن‌ها نیز از مواد کاملاً متفاوتی تشکیل شده است؛ بنابراین در این نقطه، تاریخ انقضا دقیقا به همان معنایی است که شما فکرش را می‌کنید.
این تاریخ‌ها تضمین می‌کنند که محصول مورد نظر شما تا چه زمانی قابل استفاده است. تفاوت و تغییر شالوده، اتفاقی است که در این مواقع می‌افتد. یعنی زمانی که از تاریخ انقضای یک محصول رد شدید، تغییراتی در شالوده‌ی آن‌ها رخ می‌دهد و دیگر آن تاثیر یا فایده‌ی پیشین را ندارند.
تاریخ بسته بندی
به نظرم بهتر است که سری به آشپزخانه بزنید و به چندین کابینت نگاهی بیندازید. چند بسته ماکارانی یا چنین چیزی قطعاً در خانه تان پیدا می‌شوند که احتمالاً تاریخ‌هایی به روش‌های سنتی بر روی آن درج شده است. البته شایان ذکر است که چنین محصولاتی اصولاً غیر فاسد شدنی در نظر گرفته می‌شوند.
احتمالا متوجه شده اید که بر روی این محصولات یک سری تاریخ‌های خاص درج شده است که شاید یک ماه یا یک سال را در بر بگیرد. تا به حال شده یک ماکارانی را از پشت کابینت پیدا کنید و ببینید که تاریخ انقضای آن گذشته و سپس فریادی سر دهید؟ بهتر است آرام باشید؛ چون این تاریخ ها، تاریخ بسته بندی هستند، نه تاریخ انقضا!
به طور معمول، این تاریخ‌ها هیچ ربطی به میزان سالم ماندن محصول ندارند و اتفاقاً به شروع این محصول ربط دارند. این کد‌ها را سازندگان گرامی بر روی محصولاتشان درج می‌کنند تا بدانند که محصولاتشان در چه تاریخی تولید شده و چه زمانی تمامی آن‌ها فروش می‌روند. البته این مورد آخر تنها تخیل بنده است و شاید هر تولید کننده‌ای از درج چنین تاریخ‌هایی بر روی محصولش، هدف متفاوتی داشته باشد.
به طور کلی این تاریخ‌ها ممکن است به یک ماه یا یک سال قبل ارجاع داده شوند. بعضی از این تاریخ‌ها به طور دیجیتالی و دقیق بر روی محصول درج شده اند و برخی از آن‌ها اصلا قابل خواندن نیستند؛ و حتی بعضی از آن‌ها به طور رمزی نوشته شده اند؛ مثلا ۲۵۸ ممکن است در یک شرکت به معنی ۲۵ ام آبان ماه باشد و برای شرکتی دیگر، این عدد فرق کند. خوشبختانه نیازی به حفظ کردن و یادگیری این گونه تقویم‌های شرکتی وجود ندارد. در آخر باز هم تاکید می‌کنم که این تاریخ‌ها هیچ ربطی به انقضا ندارد.
تاریخ انقضای دارو‌ها چطور؟!
شاید خوردن شیری که چندین روز از تاریخ انقضایش گذشته باشد، کار راحتی به نظر بیاید. اما آیا دارو‌ها هم شامل چنین قوانینی می‌شوند؟
بطری تیلنولتان را از کابینت دربیاورید. قطعاً بر روی این بطری تاریخ دقیقی درج شده است، اما آیا ربطی به خطرناک بودن یا کشنده بودنِ آن دارد؟ خیر. در سال ۱۹۷۹ قانونی وضع شد که بر طبق آن، می‌بایستی تمام دارو‌ها تاریخی بر روی خود داشته باشند، اما این تاریخ ربطی به فاسد شدن دارو ندارد. معنی آن این است که این دارو تا این تاریخ می‌تواند نهایت توان خود را برای از بین بردن مشکلتان به کار بگیرد.
پس اگر یک آسپرین از تاریخ انقضایش گذشته باشد و شما آن را بخورید، بدترین اتفاقی که برایتان می‌افتد، این است که سردرد شما رفع نمی‌شوند، همین! البته اگر دارو‌ها به جای کابینت دستشویی یا حمام در یخچال نگهداری شوند، طول عمر و پتانسیل آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
اگر نمی‌توانیم به تاریخ‌های انقضا اعتماد کنیم، پس باید به چه کسی اعتماد کنیم؟
از خدا که پنهان نیست، از شما چه پنهان که نمی‌توان برای دور انداختن محصولات غذایی و فاسد شدنی به تاریخ‌های انقضا اطمینان کرد. از این رو چه می‌توان کرد؟ باید به چه کسی اعتماد کنیم؟
سازمان بهداشت جهانی و خدمات انسانی، لیستی را به صورت آنلاین و پی دی اف در اختیار تمام مردم جهان قرار می‌دهد، که در آن مدت انقضای هر محصولی نوشته شده است و شما می‌توانید با توجه به ماهیت محصول، تاریخ انقضای آن را در این لیست پیدا کنید.
با توجه به این که فایل پی دی اف این محصول نیز موجود است، شما می‌توانید بخش‌های مهمِ آن را پرینت بگیرید و در خانه از آن استفاده کنید؛ و بدین شکل است که هم سلامتی خودتان را حفظ می‌کنید و هم از اسراف کردن پرهیز می‌کنید.
منبع:
باشگاه خبرنگاران
ارسال نظر