نگاهی به کارنامه یوکیا آمانو که در ۷۲ سالگی درگذشت

آمانو قرار بود در یک دوره سه ساله دیگر تا سال ۲۰۲۱ هدایت این نهاد بین المللی را برعهده داشته باشد، اما در روزهای اخیر اعلام شد که به دلیل بیماری می خواهد از این سمت کناره گیری کند.

هفته گذشته اعلام شد که آمانو قصد دارد به دلیل ابتلا به یک بیماری نامشخص، زودتر از موعد از سمت خود استعفا کند. او که هنگام مرگ ۷۲ سال سن داشت، در سال ۲۰۱۷ میلادی برای سومین دوره چهار ساله به عنوان مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی منصوب شد و قرار بود تا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱ این پست را عهده دار باشد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز در نامه ای به کشورهای عضو این سازمان، خبر درگذشت این دیپلمات کهنه کار ژاپنی را اعلام کرد.
**زندگی نامه و مسوولیت ها

آمانو در سال ۱۹۴۷ در شهر کوچک 'یوگاوارا' ژاپن به دنیا آمد. او در سال ۱۹۶۸ تحصیل خود را در دانشگاه توکیو آغاز کرد و پس از فراغت از تحصیل از دانشکده حقوق، در سال ۱۹۷۲ به وزارت امور خارجه ژاپن پیوست و بطور تخصصی در حوزه مسائل خلع سلاح بین المللی و منع اشاعه هسته ای به کار پرداخت. او بعدها در سالهای ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۵ در دو دانشگاه فرانسوی هم دوره هایی را گذراند.

او در وزارت امور خارجه ژاپن در مناصبی مختلف از جمله مدیر بخش علوم و مدیر بخش انرژی هسته ای را داشت و همچنین به عنوان عضو بخش دیپلماتیک در سفارتخانه های ژاپن در کشورهای لائوس، آمریکا و بلژیک و همچنین در نمایندگی ژاپن در کنفرانس خلع سلاح ژنو کار کرد و مدتی هم سرکنسول ژاپن در مارسی فرانسه بود.

آمانو در اوت ۲۰۰۲ میلادی به عنوان مدیر کل خلع سلاح و امور علمی و در اوت ۲۰۰۴ به عنوان مدیر کل خلع سلاح و منع اشاعه هسته ای منصوب شد و در این مقام ها درگیر مذاکرات بین المللی از قبیل تمدید معاهده منع اشاعه هسته ای (NPT)، معاهده جامع منع آزمایش هسته ای، پروتکل کنوانسیون سلاح های بیولوژیک، اصلاحیه کنوانسیون سلاح های خاص متعارف و رویه بین المللی علیه اشاعه موشک های بالستیک بود.
او در سال ۲۰۰۵ نماینده ژاپن در آژانس بین المللی انرژی اتمی بود و از سپتامبر ۲۰۰۵ تا سپتامبر ۲۰۰۶ رییس شورای حکام آژانس بود. در این دوران آژانس و مدیر کل وقت آن محمد البرادعی جایزه صلح نوبل را دریافت کردند. آمانو در مراسم اهدای جایزه نوبل به آژانس بین المللی انرژی اتمی، نماینده آژانس در مراسم بود.

دولت ژاپن در سپتامبر ۲۰۰۸ اعلام کرد که آمانو را به عنوان مدیر کل بعدی آژانس نامزده کرده است. آمانو در روز دوم ژوییه ۲۰۰۹، در دور ششم رای گیری توسط شورای حکام به عنوان مدیر کل آژانس انتخاب شد؛ رقیب اصلی او در آن سال برای کسب این مقام، عبدالصمد مینتی نماینده آفریقای جنوبی بود.

آمانو دوره اول ریاست خود بر آژانس را از روز اول دسامبر ۲۰۰۹ (۱۰ آذر ۱۳۸۸) آغاز کرد.
از جمله مسولیت های آژانس بین المللی انرژی اتمی نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران در چارچوب برجام است.

خداحافظی آمانو با آژانس این پرسش را مطرح می کرد که این نهاد در آینده چه مسیری در پیش خواهد گرفت، اگرچه کمتر کسی انتظار دارد که نحوه برخورد آژانس با موضوع ایران و دیگر موضوعات حساس، تغییر قابل توجهی داشته باشد.

آمانو بارها تاکید کرده بود که فعالیت نهاد متبوعش بیش از آنکه سیاسی باشد، فنی است.

وی گفته بود که قصد دارد در ماه مارس (اسفند ماه) آژانس را ترک کند که در آن صورت، شورای حکام آژانس باید جانشینی برای وی تعیین کند فردی که همچنین باید مورد تائید مجمع عمومی آژانس قرار گیرد.

آمانو در ماه آوریل ۲۰۰۱ در مقام نماینده ژاپن با عنوان کارشناس دولتی در هیئت سازمان ملل متحد در زمینه مسائل موشکی منصوب و درست سه ماه بعد از آن وارد گروه متخصصان سازمان ملل در زمینه مطالعات منع گسترش و خلع سلاح هسته‌ای شد.
او در سفارتخانه‌های ژاپن در ویتنام، واشنگتن و بروکسل نیز حضور داشته و همچنین یکی از اعضای هیئت اعزامی ژاپن به کنفرانس خلع سلاح هسته‌ای در ژنو بوده است.

آمانو در جریان سفر به ایران در تاریخ ۱۱ تیر سال ۹۴ با رئیس جمهوری اسلامی ایران و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار کرد.
**۱۵ تاییدیه آژانس، حاصل تلاش های آمانو در حفظ برجام

آمانو در مدت زمانی که عهده دار مسوولیت مدیر کلی آژانس بود ۱۵ بار تایید کرد که ایران در عمل به تعهدات هسته ای خود پایبنده بوده است.
آژانس بین المللی انرژی اتمی از زمان اجرای برجام تاکنون بارها اجرای کامل تعهدات ایران را تایید کرده و این درحالی است که ایران همواره تصریح کرده تعهداتش را تا زمان اجرای برجام توسط طرف های دیگر انجام می دهد و مطابق متن برجام حق اقدام متقابل در برابر نقض تعهدات دارد.
این آژانس تاکنون در مجموع ۱۵ بار از زمان اجرای برجام، پایبندی کامل ایران به این توافق را اعلام کرده است.

آخرین بار در تایید فعالیت های هسته ای ایران، آمانو در پنجم تیر امسال، فعالیت هسته ای ایران را مطابق برجام دانست و گفت ایران در بازرسی تاسیسات هسته ای همکاری مناسبی با بازرسان آژانس داشته است.

در ۲۱ خرداد امسال نیز، ابراز نگرانی بی سابقه آمانو رباره "تنش ها بر سر برنامه هسته ای ایران" و همچنین بیان اینکه "توافق هسته ای با ایران تحت فشار است"، هشداری جدی و بی سابقه به جامعه جهانی درباره عواقب سکوت و بی عملی در برابر یکجانبه گرایی آمریکا برای صلح و امنیت بین المللی بود.

او در سخنرانی خود در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس در اظهاراتی که بسیاری از رسانه های جهان با توجه به سابقه محافظه کاری و اظهارات محتاطانه آمانو آن را بی سابقه و صریح ارزیابی کردند، نسبت به "تنش ها بر سر برنامه هسته ای ایران" ابراز نگرانی کرد.

آمانو با یادآوری دستور هشتم ماه می (۱۸ اردیبهشت) شورای عالی امنیت ملی ایران برای توقف برخی از اقدامات ایران تحت برجام، گفت: من درباره افزایش تنش ها بر سر موضوع هسته ای ایران نگران هستم.

آمانو تصریح کرد: همانطور که همواره تاکید کرده ام، تعهدات هسته ای ایران مطابق برجام یک دستاورد مهم برای راستی آزمایی هسته ای است و از این رو امیدوارم که بتوان راههایی برای کاهش تنش های جاری از طریق گفت وگو پیدا کرد.
وی همچنین گفت که ضروری است که ایران بطور کامل تعهدات مرتبط با هسته ای خود مطابق برجام را اجرا کند.

به دنبال افزایش سطح غنی سازی اورانیوم از سوی ایران، او در ۱۷ تیر با انتشار گزارشی غنی سازی فراتر از ٣.۶٧ درصدی را در ایران تایید و اعلام کرد که برابر اعلام اپراتور کارخانه غنی سازی سوخت، این غنا ۴.۵ درصد است که در ۱۹ تیر امسال، در نشست فوق العاده شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، این گزارش ارائه شد.

پیشتر از آن، آژانس انرژی اتمی که تعهدات ایران در قبال برنامه هسته ای را مورد رصد قرار می دهد در بیانیه ای عبور ایران از ذخایر اورانیوم غنی شده طبق توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ را تایید کرده بود.
آمانو در گزارشی که به نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ ارائه شد، با اشاره به سوابق برجام و گزارش های پیشین، آورده است: در هشتم ماه می، ایران بیانیه ای صادر کرد که در آن آمده است بر اساس حق مندرج در پارگراف ۲۶ و ۳۶ برجام، شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دستور داد تا بخشی از محدودیت های برجام را متوقف کنند.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با تاکید بر بازرسی ها و نظارت های مستمر بر سایت های هسته ای و فعالیت های مرتبط، اظهار کرد: آژانس به صورت منظم و همچنین در هر زمانی که درخواست شده، به تاسیسات نطنز و فردو، شامل کارخانه غنی سازی و کارخانه آزمایشی غنی سازی، دسترسی داشته است.

آمانو برخلاف آمریکایی ها نشان داد که جمهوری اسلامی ایران همکاری خوبی با آژانس داشته است. او گفت: ایران به درخواست آژانس بین المللی انرژی اتمی، برای بازرسان، ویزای بلند مدت صادر کرده است تا فضای کار مناسب برای آژانس تسهیل شود.

وی افزود: ایران به صورت موقت، اجرای پروتکل الحاقی را ادامه می دهد. همکاری های موقتی و پیشگیرانه ایران در زمینه ارائه دسترسی های مربوط به این پروتکل، اجرای آن را بهبود می بخشد و اعتماد را افزایش می دهد.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با بیان اینکه "آژانس به بازرسی عدم انحراف مواد هسته ای در تاسیسات هسته ای و اماکن وابسته آن در خارج از این تاسیسات، تحت توافق پادمان ادامه می دهد"، اظهار کرد: از روز اجرای این توافق تا کنون، آژانس بین المللی انرژی اتمی بر اجرای تعهدات ایران تحت برجام، بازرسی و نظارت داشته است.
**گزارش های آژانس
اولین گزارش آژانس مطابق باقطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و دستور کار شورای حکام، در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶( ۲۶ دی ۱۳۹۴) ارائه شد و با تایید اجرای اقدامات مشخص شده درپاراگراف های ۱۵.۱ تا ۱۵.۱۱ از ضمیمه V (پنجم) برجام، اجرای برجام آغاز شد. روز ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ مطابق با برنامه زمانی مشخص شده 'روز اجرای برجام' بود. آژانس در روز ۲۶ فوریه ۲۰۱۶ (۷ اسفند ۱۳۹۴) نیز با انتشار گزارشی اجرای کامل تعهدات ایران را تایید کرد.

سومین گزارش آژانس به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت در ۲۷ مه ۲۰۱۶ (۷ خرداد ۱۳۹۵) منتشر شد و بار دیگر اجرای تعهدات ایران را مورد تایید قرار داد. گزارش چهارم آژانس از روز اجرای برجام، در هشت سپتامبر ۲۰۱۶ (۱۸ شهریور ۱۳۹۵)، گزارش پنجم در تاریخ نهم نوامبر ۲۰۱۶ (۱۹ آبان ۱۳۹۵)، گزارش ششم آژانس در ۲۴ فوریه ۲۰۱۷ (ششم اسفند ۱۳۹۵) منتشر شد و آژانس در تمام این گزارش ها بر اجرای کامل و بدون نقص تعهدات ایران مطابق بر برجام و عدم انحراف مواد هسته ای ایران مهر تایید گذاشت.

آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال ۹۶ نیز بارها پایبندی ایران به برجام را مورد تاکید قرار داد. گزارش هفتم آژانس درباره پایبندی ایران به برجام روز جمعه ۱۲ خرداد ۹۶ (دوم ژوئن ۲۰۱۷) منتشر شد. در این گزارش اعلام شد که کارخانه تولید آب سنگین ایران مطابق اعلام قبلی ایران برای کار تعمیر ونگهداری تعطیل شده و ذخایر آب سنگین ایران ۱۲۸.۲ تن بوده و در طول دوره گزارش، ایران بیش از ۱۳۰ تن آب سنگین نداشته است.

همچنین درگزارش آژانس به ادامه فعالیت های تحقیق وتوسعه غنی سازی و تولیدروتورها و قطعات سانتریفیوژها درچارچوب برجام اشاره و خاطرنشان شده بود که ایران فعالیت‌های مرتبط با بازفراوری نیز در راکتور تحقیقاتی تهران یا دیگر تاسیسات اعلام شده به آژانس انجام نداده است.
درطول دوره گزارش، کل ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از ۳۰۰ کیلوگرم هگزا فلوراید اورانیوم غنی شده تا حد ۳.۶۷ درصد U-235 (یا معادل آن به سایر اشکال شیمیایی) فراتر نرفته است. تا تاریخ ۲۷ می ۲۰۱۷ مقدار اورانیوم غنی شده ایران تاسطح ۳.۶۷ درصد ۷۹.۸ کیلوگرم بر اساس برجام و تصمیمات کمیسیون مشترک بوده است.

درپی انتشار این گزارش، نشست فصلی شورای حکام آژانس روزهای ۲۲ تا ۲۶ خرداد ماه ۹۶ در وین برگزار شد و مدیرکل آژانس در آغاز این نشست گفت: آژانس به راستی آزمایی و نظارت بر اجرای تمام تعهدات مرتبط با هسته ای ایران طبق برجام و مطابق با رویه های استاندارد پادمانی آژانس به شکلی بی طرفانه ادامه می دهد. آمانو در کنفرانس خبری حاشیه این نشست نیز تایید کرد که ۲۰ تن از ذخایر آب سنگین ایران در آینده نزدیک به خارج منتقل می شود.

گزارش بعدی آژانس درباره ایران در روزپنجشنبه ۹شهریور ۱۳۹۶(۳۱ اوت ۲۰۱۷) منتشر شد و آژانس بار دیگر تایید کرد که ایران به تمام تعهدات خود درتوافق هسته ای پایبند بوده است. مدیرکل آژانس در این گزارش اعلام کرد که ذخایر اورانیوم کم غنای ایران (LEU)تا تاریخ ۲۱ اوت ۲۰۱۷ (۳۰ مرداد ۹۶) معادل ۸۸.۴ کیلوگرم بوده که بسیار پایین تر از سطح تعیین شده مجاز در توافق هسته ای است. سطح مجاز ذخایر اورانیوم غنی شده مطابق بابرجام ۳۰۰ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم یا ۲۰۲.۸ کیلوگرم اورانیوم است. براساس این گزارش، سطح غنی سازی اورانیوم در ایران نیز از ۳.۶۷ درصد فراتر نرفته بود. مدیرکل آژانس در این گزارش همچنین میزان ذخایر آب سنگین ایران را ۱۱۱ تن اعلام کرد که آن هم پایینتر ازسطح مجاز ۱۳۰ تن تعیین شده در برجام بود.
این هشتمین گزارش یوکیاآمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی از روز 'اجرای برجام' تا آن زمان وسومین گزارش پس از آغاز کار دولت ترامپ در آمریکا بود که اجرای تعهدات ایران را مطابق با شروط توافق هسته ای ایران و ۱+۵ و به پشتوانه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مورد تایید و راستی آزمایی قرار داد.

ساعاتی پس ازانتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در نهم شهریور ماه ۹۶ که برای نهمین بارپایبندی ایران به برجام وارائه تمام دسترسی های لازم را تایید کرد؛ خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا در کاری شیطنت آمیز تلاش کرد آژانس را در موضوع بازرسی ها در موضعی در برابر ایران به تصویر بکشد.

خبرگزاری رویترز نیز اوایل مهرماه به نقل از مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش داد که آژانس در مورد راستی آزمایی بخش T برجام ابزار های محدودی دارد و به نقل از آمانو اظهار امیدواری کرد که کمیسیون مشترک برجام این مساله را روشن کند. موضوع ضمیمه T برجام پس از این فضاسازی رسانه های غربی درنیمه دوم سال ۹۶ همواره درکنفرانسهای خبری آمانو بطور پر رنگی مطرح شد و مدیرکل آژانس نیز ضمن تکذیب این نقل قول منتسب به او که دسترسی های محدودی برای راستی آزمایی بخش ضمیمه 'تی' برجام دارد، تاکید کرد که این بخش ضمیمه مربوط به دسترسی ها نیست.

آمانو تاکید کرد که درخواست او برای شفاف شدن موضوع به این معنی نیست که او هم اکنون قادر به انجام راستی آزمایی نیست و تاکید کرد که آژانس بر اجرای تمام مفاد برجام از جمله ضمیمه ها نظارت دارد.

این گزارش درحالی منتشر شد که یک هفته قبل از آن (روز چهارشنبه اول شهریور ۹۶)، 'نیکی هیلی' نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل، در سفر به وین با آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی دیدار کرده بود.نمایندگی آمریکا در آژانس با صدور اطلاعیه ای مواضع قبلی واشنگتن را تکرار کرده وهمچنین بالحنی طلبکارانه مدعی'اهمیت جلوگیری ازسوءاستفاده ایران اززبان مبهم توافق هسته ای'شد.این درحالی بودکه برخی کارشناسان امور هسته ای تاکید کردند سفر هیلی به وین فرصتی است تا دولت آمریکا یک بار دیگر از نزدیک از جزئیات فنی برجام و اهمیت توافق هسته ای، آگاه شود.
از سوی دیگر، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در نامه ای به آمانو و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد: هدف اعلام شده سفر هیلی به وین نگرانی های جدی درباره نقض بیش از پیش متن و روح برجام وقطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل ایجاد می کند.
اجرای مداوم تعهدات ایران دربرجام در حالی بود که دولت آمریکا از اجرای تعهدات خود طفره می رفت و به گفته مقامات ایران، کارشکنی های آمریکا مانع از بهره مندی ایران از منافع برجام بود. در همین ارتباط، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز جمعه ۲۱ مهر ماه ۹۶ (۱۳ اکتبر ۲۰۱۷) در واکنش به اظهارات رییس جمهوری آمریکا درباره برجام تاکید کرد: ایران در حال حاضر مشمول قوی ترین نظام راستی آزمایی هسته ای است و تمام تعهدات هسته ای طبق برجام در حال اجرا هستند. آمانو با صدور بیانیه ای اعلام کرد: آژانس بین المللی انرژی اتمی از ژانویه ۲۰۱۶ بر اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای ایران در چهارچوب برجام نظارت کرده و اجرای این تعهدات را تایید کرده است.

سفر آمانو به ایران وارسال پیام مهم دفاع از جایگاه بین المللی آژانس: مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز یکشنبه ۷ آبان ماه ۹۶ در تهران با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرد. آژانس در بیانیه ای اعلام کرد که این سفر بخشی از گفت و گوهای منظم و معمول بین آژانس و ایران است و تمرکز بحثهایی که مطرح خواهد شد حول راستی آزمایی و نظارت آژانس درمورد اجرای تعهدات مرتبط با برنامه هسته ای ایران تحت برجام وهمچنین اجرای توافق پادمانی و پروتکل الحاقی خواهد بود. تاکید بر لزوم پایبندی همه طرفین برجام به این توافق بین المللی، دفاع از اعتبار آژانس و پاسخ به اظهارات مقامات آمریکایی در قبال برجام پیام های سفر یک روزه آمانو به تهران بود.

رسانه های مختلف ایران وجهان تاکید کردند که سفر یک روزه آمانو به تهران حامل این پیام مهم بود که ایران به تعهداتش دربرجام متعهد بوده است و این مساله همانطور که در تمام گزارش های مدیر کل آژانس از زمان اجرای برجام تصریح شده است، آمانو در دیدار بامقام های ارشد ایران در تهران این مساله را مورد تاکید قرار داد. پیام دیگر سفر آمانو این بود که او در مقام مدیرکل آژانس از حیثیت و جایگاه بین المللی این نهاد بین المللی برای تهیه گزارش های راستی آزمایی و نحوه بررسی و ارزیابی تعهدات و طرفین دفاع کرد.

دو هفته پس از سفر آمانو به تهران، نهمین گزارش مدیرکل آژانس درباره ایران در روز دوشنبه ۲۲ آبان ۹۶(۱۳ نوامبر ۲۰۱۷) منتشر شد و آژانس بار دیگر پایبندی ایران به توافق هسته ای را اعلام کرد. در این گزارش اعلام شد که کارخانه تولید آب سنگین در حال فعالیت و ذخیره آب سنگین ایران ۱۱۴.۴ متریک تن بوده و در طول دوره گزارش دهی، ایران بیش از ۱۳۰ متریک تن آب سنگین نداشته است. این گزارش خاطرنشان کرد که ایران به غنی سازی UF6 درکارخانه غنی سازی سوخت (FEP) ادامه داده و غنی سازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد از اورانیوم ۲۳۵ را انجام نداده است.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روزپنجشنبه ۳اسفند ۹۶(۲۲ فوریه ۲۰۱۸) باانتشار گزارش فصلی برای دهمین بارپایبندی ایران به مفاد توافق هسته ای را تائیدوهمزمان اعلام کردکه ایران تصمیم خودبرای ساخت پیشران هسته ای دریایی در آینده رابه آژانس اعلام کرده است.دراین گزارش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصدی ایران تا ۱۲ فوریه ۱۰۹.۵ کیلوگرم ومیزان ذخایر آب سنگین ایران ۱۱۷.۹ تن اعلام شد.
درحالی که جنگ لفظی آمریکا علیه برجام تشدید شده بود، آمانو روز دوشنبه ۱۴ اسفند ۹۶ در آغاز نشست فصلی شورای حکام باتاکید بر اهمیت توافق هسته ای با ایران گفت: اگر بنابر شکست برجام باشد، این امر زیان بزرگی برای راستی آزمایی هسته ای وبرای چندجانبه گرایی خواهد بود. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درکنفرانس خبری ۱۴ اسفند ماه نیز با بیان اینکه بحثهای زیادی درباره آینده برجام مطرح شده است، گفت: نقش آژانس اظهارنظر یاگمانه زنی درباره مواضع طرفهای برجام نیست.وی با بیان اینکه آژانس به تمام اماکن مورد نیازبرای بازرسی دسترسی داشته است، افزود: کار بازرسی ما در ایران از سال ۲۰۱۳ تا کنون دو برابر شده است.

آمانو درتاریخ ۲۴ مه ۲۰۱۸ (سوم خرداد ۱۳۹۷)، ۳۰ اوت ۲۰۱۸ (هشتم شهریور ۱۳۹۷)، ۱۲ نوامبر ۲۰۱۸ (۲۱ آبان ۱۳۹۷) و ۲۲ فوریه ۲۰۱۹ (سوم اسفند ۹۷) چهار بار دیگر و در مجموع ۱۴ بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرد.

درتازه ترین گزارش آژانس که اسفندماه سال گذشته منتشر شد میزان ذخایر اورانیوم غنی شده تا حد ۳.۶۷ درصدی ایران ۱۶۳.۸ کیلوگرم اعلام شد که پایین تر از حد مجاز ۳۰۰ کیلوگرم مطابق برجام بوده است. دراین گزارش خاطرنشان شد که ایران فعالیتهای غنی سازی خود را مطابق طرح غنی سازی و تحقیقات و توسعه بلندمدت که در ژانویه ۲۰۱۶ به آژانس ارائه داده بود، انجام داده است. آژانس همچنین با تاکید بر اقدامات ایران برای اعتمادسازی اعلام کرد که ایران همچنان به این آژانس اجازه داده تا از مانیتورهای آنلاین غنی سازی و مهر و موم های الکترونیک استفاده کند.
جمهوری اسلامی ایران در مدت بیش ازسه سال از آغاز اجرای برجام تاکنون باهمکاری خوب باآژانس بین المللی انرژی اتمی و اجرای کامل و دقیق تعهدات ضمن اثبات خوش عهدی و پایبندی به تعهدات، مجال هرگونه بهانه جویی را گرفت اما با عهدشکنی آمریکا و خروج این کشور از برجام، طرف های دیگر مطابق وعده های خود نتوانسته اند بطور کامل بهره مندی ایران از منافع پیش بینی شده در برجام را تضمین کنند. در حالی که یک سال ازخروج آمریکا از برجام گذشته و تحریم های غیرقانونی آمریکا علیه ایران بازگشته است، جمهوری اسلامی ایران با سیاست صبر ومدارا ضمن اجرای کامل تعهدات هسته ای در انتظار گام های عملی طرفهای دیگر از جمله اروپایی ها برای تضمین منافع ایران است.

در پی انتشار چهاردهمین گزارش آژانس در اسفند ماه گذشته، کاظم غریب آبادی سفیر ونماینده دائم ایران درسازمان ملل در وین باتاکید بر اینکه ' همکاری تنها گزینه ایران نیست' گفت: اگر قرار است برجام حفظ شود، دیگر اعضای این توافق باید بطور کامل تعهدات خود را از طریق برداشتن گامهای عملی فوری در این ارتباط اجرا کنند.
آخرین بار در تایید فعالیت های هسته ای ایران، آمانو در پنجم تیر امسال، فعالیت هسته ای ایران را مطابق برجام دانست و گفت ایران در بازرسی تاسیسات هسته ای همکاری مناسبی با بازرسان آژانس داشته است.
**جانشینان احتمالی آمانو
بیانیه آژانس اتمی جزئیاتی درباره جایگزین احتمالی آقای آمانو اعلام نکرده است.



از «رافائل گروسی» نماینده آرژانتین در آژانس و همین طور «کرنل فیروتا» رئیس دفتر رومانیایی آقای آمانو به عنوان نامزدهای جانشینی او نام برده می شود.

توافق هسته‌ای ایران (برجام) در دوران ریاست آمانو امضا شد. آژانس مسئولیت نظارت بر پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای را بر عهده دارد.
شورای حکام وظیفه منصوب ساختن مدیر کل آژانس را برای دوره های چهار ساله بر عهده دارد و ۱۷۱ کشور عضو در اجلاس عمومی که سالی یکبار تشکیل می شود در مورد این انتصاب رای گیری می کنند.