امریکا با هیچ رئیس‌جمهوری به برجام برنمی‌گردد

آن‌ها نظرات خود را در پاسخ به پرسش مشترک شورای روابط خارجی امریکا عنوان کرده‌اند که پرسیده است «اگر رئیس‌جمهور شوید، دوباره به برجام ملحق می‌شوید و آیا تغییری در آن می‌دهید و چه تغییری؟» در این میان فقط سناتور چپ‌گرا، برنی سندرز گفته است که در روز اول به برجام بازمی‌گردد، اما او نیز بر مذاکره مجدد برای تقویت برجام تأکید کرده است! تکلیف ایران و کسانی که چشم به انتخابات آینده ریاست‌جمهوری امریکا دارند و یا هنوز تنفس مصنوعی به برجام را لازم می‌دانند با این اظهارنظر‌ها روشن‌تر شده است.
در حالی که برخی‌ها در داخل ایران همین چندی قبل در رؤیای بازگشت دولت بعدی امریکا به برجام بودند، نظرسنجی شورای روابط خارجی امریکا از نامزد‌های دموکرات دور بعدی انتخابات امریکا نشان می‌دهد تقریباً قریب به اتفاق آن‌ها حاضر نیستند به این توافق به شکل و شمایل فعلی‌اش برگردند. ظاهراً همین موضوع باعث تغییر در برآورد‌های دستگاه دیپلماسی شده است تا جایی که سخنگوی وزارت امورخارجه گفته که شاید ایران دیگر معطل برجام نماید.
شورای روابط خارجی امریکا در آستانه شروع رقابت‌های انتخاباتی امریکا از ۲۵ نامزد دموکرات انتخابات امریکا ۱۲ سؤال کلیدی در حوزه سیاست خارجی پرسیده است. سؤال دوم از این ۱۲ سؤال که ظاهراً به ترتیب درباره اولویت‌های سیاست خارجی امریکا پرسیده شده، این است: «آیا شما دوباره به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خواهید پیوست؟ چه تغییراتی باید در توافق فعلی داده شود و آیا اصلاً قبل از اینکه شما قبول کنید به توافق برگردید، این توافق به تغییر نیازی دارد یا نه؟» شیوه پرسش شورای روابط خارجی به عنوان مهم‌ترین اتاق فکر سیاست خارجی امریکا نشان‌دهنده شکل‌گیری این اجماع در میان نخبگان سیاست خارجی این کشور درباره لزوم تغییر در برجام است، موضوعی که تقریباً موضع هر ۲۵ نامزد دموکرات می‌باشد. این نظرخواهی از نامزد‌های دموکرات نشان‌دهنده این است که حتی نامزد‌های دموکرات، به عنوان امید‌های بازگشت به برجام، حاضر به پیوستن مجدد به آن به شکل فعلی‌اش نیستند. از بین ۲۵ نامزد دموکرات، تا لحظه تنظیم خبر تنها ۹ تن از این نامزد‌ها به این سؤال‌ها پاسخ داده‌اند.
جو سستاک، نامزد دموکرات گفته که به محض رئیس‌جمهور شدن، دوباره به برجام ملحق خواهد شد و از اینکه ترامپ از آن خارج شده انتقاد کرده است: «ما زیر حرف خودمان زدیم، بنابر این ما نباید مطالبه تغییر در توافق را داشته باشیم.» او با وجود تأکید بر این مسئله گفته توافق هسته‌ای «یک توافق بی‌نقص نیست»، زیرا به گفته او «به تهدید موشک‌های ایران رسیدگی نکرده است یا به حمایت آن‌ها (ایران) از افراط‌گرایی خشونت‌بار» نپرداخته است. او در جایی از پاسخ خود گفته که اگر برجام شانس این را داشت که یک دهه کامل باقی بماند «می‌توانست مبنایی برای توافق بعدی باشد.»
جو بایدن که یکی از دو امید اصلی دموکرات‌ها برای ریاست جمهوری است، هنوز به پرسش شورای روابط خارجی پاسخ نداده، ولی او پیش از این، باز‌گشت خود به برجام را مشروط کرده بود. بایدن گفته بود که اولین شرط بازگشت امریکا به برجام را پایبندی دوباره ایران به این توافقنامه هسته‌ای و فراتراز آن، به طرفداران خود وعده داده که با همکاری متحدان امریکا نسبت به تقویت و گسترش برجام اقدام خواهد کرد.
کوری بوکر، سناتور از ایالت نیوجرسی، در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «ما باید از روی واقعیات تصمیم بگیریم، از جمله تخطی اخیر ایران از تعهد غنی‌سازی اورانیوم و یک توافق به‌روز شده با ایران را به مذاکره بگذاریم که تهدیدات ناشی از برنامه هسته‌ای ایران را خنثی کند.»
پت بوتیگیگ، شهردار ایندیانا، هم درباره بازگشت به برجام چندین شرط را اعلام و تأکید کرد: «اگر ایران اجرای تعهدات خود را از سر بگیرد، من دوباره به توافق بازخواهم گشت، اما من این توافقنامه را به عنوان کف ماجرا می‌بینم، نه سقف آن. من دیپلماسی ۱+۵ را زنده و گفتگو‌های امریکا و ایران را در سطوح مناسب هدایت می‌کنم و می‌خواهم توافق‌های بعدی را ایجاد کنم که محدوده زمانی محدودیت‌های هسته‌ای را تمدید کند، برنامه موشکی ایران را پوشش دهد و نقش ایران را در درگیری‌های منطقه‌ای شامل شود و همه این‌ها را در قبال لغو تحریم‌ها صورت خواهم داد».
جان دیلانی، نماینده سابق مجلس از مریلند نیز از بازگشت به برجام در صورت پیروزی در انتخابات خبر داد و گفت: «بله، من دوباره به توافق برمی‌گردم، اما بر توافقی طولانی‌مدت‌تر اصرار می‌کنم. برجام بهترین ترتیبی بود که شش کشور بزرگ جهان به علاوه اتحادیه اروپا می‌توانستند به منظور جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای ایران به آن دست یابند. من به عنوان شرط بازگشت مجدد به برجام به دنبال مدت طولانی‌تر - ۲۰ سال - خواهم بود.»

سندرز: برمی‌گردم با تدابیر بیشتر
برنی سندرز که در کنار بایدن، شاخص‌ترین چهره دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری است و بار‌ها از بازگشت به برجام در صورت پیروزی در انتخابات سخن گفته بود، نیز در پاسخ به سؤالاتی در این زمینه شروطی را مطرح کرد. سندرز در این باره گفت: «بله توافقی که توسط امریکا، اروپا، روسیه و چین با ایران بسته شد، یکی از قوی‌ترین توافق‌های ضد سلاح‌های هسته‌ای است که تاکنون مورد مذاکره قرار گرفته است. این توافق مانع از جنگ شد و مسیر ایران را به سمت سلاح هسته‌ای مسدود کرد. من در روز اول ریاست جمهوری خود دوباره به توافقنامه برمی‌گردم و سپس با گروه ۱+۵ و ایران همکاری می‌کنم تا با تدابیر اضافی روی آن، بتوانیم هرگونه مسیر دیگر برای دستیابی به سلاح هسته‌ای توسط ایران را مسدود کرده، اقدامات تهاجمی ایران در منطقه را مهار و تعادل استراتژیک جدیدی در خاورمیانه ایجاد کنیم.»
کریستن گیلیبرند، دیگر نامزد دموکرات‌ها هم تأکید کرد: «کنار گذاشتن توافق هسته‌ای ایران کاری بی‌پروا و خطرناک بود. ما باید در بازگشت به توافق، به متحدین خود بپیوندیم، مشروط بر اینکه ایران موافقت کند که توافقنامه را رعایت کرده و نقض‌های صورت گرفته را اصلاح کرده و با تقویت توافقنامه همراه باشد. در حالی که سیاست‌های بی‌پروای رئیس‌جمهور ترامپ امنیت امریکا و امنیت متحدین ما را به عقب سوق داده است، من به ایران فشار می‌آورم که این توافقنامه را برای مدت طولانی‌تری تمدید کند و مسائل امنیتی دیگر از برنامه موشکی ایران و حمایت از تروریست‌ها را نیز شامل شود. من معتقدم اگر ایران منافع توافق را ببیند، اهرم ما قوی‌تر می‌شود».

تمرکز بیشتر بر بند غروب
سث مولتون هم در پاسخ به سؤال بازگشت به برجام پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری تأکید کرد: «بله بهترین و با دوام‌ترین راه برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به کشوری مجهز به سلاح هسته‌ای، انجام این کار از طریق توافق دیپلماتیک با تأیید و نظارت است که ما قبل از آنکه رئیس‌جمهور ترامپ یکجانبه از آن خارج شود، این کار را انجام دادیم، بنابراین، اولین هدف ما باید بازگشت دوباره به توافق با ایران و تقویت آن باشد، با تمرکز بر تمدید مهلت مقررات خاصی که بند‌های غروب دارد. ما همچنین باید تلاش کنیم توافقنامه‌های جداگانه‌ای را برای حل مسائلی مانند موشک‌های بالستیک صورت دهیم.» این نامزد دموکرات‌ها، رفتار‌های منطقه‌ای ایران را هم به برجام گره زده و مدعی شده است: «هدف ثانویه و طولانی مدت این است که ایران را به سمت رفتار‌های کمتر جنگ‌طلبانه در منطقه سوق دهد، یعنی به شرایطی که ایران تهدیدی برای متحدان یا منافع ما نباشد. هیچ یک از این اهداف فقط با راندن ایران به گوشه رینگ و بدون راه فرار امکان‌پذیر نیست. ما باید از تحریم‌ها استفاده کنیم، گفت‌وگوی مستقیمی با ایران باز کنیم و مسیری را به پیش بکشیم که شامل جنگ مستقیم نباشد.»
تیم رایان از دیگر نامزد‌های دموکرات با بیان اینکه امکان بازگشت مجدد به برجام بدان گونه که در سال ۲۰۱۵ نوشته شد، غیرممکن خواهد بود، تأکید کرد: «من کاملاً از مطرح کردن نسخه جدید برجام حمایت می‌کنم که محدودیت‌ها را حتی در آینده‌ای طولانی‌تر گسترش می‌دهد، اما خسارات اقتصادی وارد شده به ایران بعد از ترک توافق از سوی امریکا را جبران نمی‌کنم.»

تنها نامزد بی، چون و چرا با طرح‌های حقوق بشری
ظاهراً ماریان ویلیامسون تنها نامزد دموکرات است که تاکنون بدون «اما و اگر» گفته که به برجام ملحق می‌شود. او ملحق شدن مجدد امریکا به برجام را باعث قدرت گرفتن جناحی در ایران خوانده که در امریکا «جناح میانه» رو نام گرفته است. ویلیامسون گفته که از بهبود روابط با ایران حمایت می‌کند، ولی او این بهبود روابط را برای «تغییر دادن مناسبات در جهت ایجاد زمینه‌ای برای پیگیری مسائل حقوق بشری و سایر موضوعات» دانسته است.
اگرچه همه نامزد‌های دموکرات مدعی هستند که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ به برجام بر می‌گردند، اما نقطه مشترکی که در اظهارات همه نامزد‌های دموکرات وجود دارد این است که همه این افراد گفته‌اند که توافق جدیدی با محدودیت‌های بیشتر درباره برنامه هسته‌ای ایران باید انجام شود. همچنین دموکرات‌ها گفته‌اند که رفتار‌های منطقه‌ای ایران و مذاکره بر سر موشک‌های ایرانی هم باید در توافق جدید گنجانده شود؛ ادعایی که مقامات ایرانی بار‌ها آن را رد کرده و گفته‌اند که هیچ بندی به برجام اضافه یا از آن کم نخواهد شد. ایران تأکید کرده است که برنامه موشکی ایران خط قرمز بوده و تنها جنبه دفاعی دارد و بر سر این مسئله مذاکره‌ای در کار نخواهد بود. بنابراین، شروط غیرمنطقی نامزد‌های دموکرات‌ها برای بازگشت به برجام با توافقات جدید، تیر خلاصی به برخی دلدادگان به غرب در داخل کشورمان است که به روی کار آمدن موکرات‌ها برای بازگشت به برجام دل بسته‌اند.