پزشکانی با ۳ ترم مشروطی!

هفته گذشته بود که حمید اکبری، قائم مقام معاونت آموزشی وزارت بهداشت، خبری عجیب عنوان کرد.« 60 درصد دانشجویان پزشکی سهمیه‌ای هستند». خبری که نه تنها تنش‌زاست، بلکه به خودی خود چالش و بی اعتمادی را در جامعه درخصوص پزشکان بیشتر می‌کند.

همین عدد باعث شد بسیاری منتقد آن شوند که چه زمانی و چگونه این همه سهمیه برای دانشجویان پزشکی در نظر گرفته شده است. حتی برخی‌ها عنوان کردند افزایش خطای پزشکی در سال‌های اخیر شاید به‌ دلیل ورود همین دانشجویانی باشد که به خاطر نداشتن سواد کافی و تبعیض با دانشجویان با استعداد و توانمند به دانشگاه راه یافته‌اند.

برای پیگیری این موضوع و علت این سهمیه‌ها و اقدام دولت برای بهبود این وضع از هفته گذشته تاکنون طی تماس‌های خبرنگار پانا با حمید اکبری، وی پاسخگو نبود تا نظر دولت در این زمینه را جویا شویم. اینکه آیا دولت می‌خواهد به این تبعیض برای ورودی‌‌های پزشکی به دانشگاه‌ها با اصلاحیه و لایحه‌ای جدید پایان دهد یا خیر؟

همین حالا یکی از درصدهای بالای سهمیه‌های پزشکی، متعلق به سهمیه شهدا، رزمندگان و ایثارگران است. طبق قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران، این سهمیه ابتدا به میزان 20 درصد شامل جانبازاران کمتر و بیشتر از 25 درصد جانبازی، خانواده های شهدا و ایثارگران بود. کمی بعد طبق تبصره‌ای، 5 درصد نیز به آن افزوده شد.

از آنجایی که گاهی این سهمیه پر نمی‌شد و تعداد فرزندان شهدا یا قبلا از این سهمیه استفاده کرده بودند یا به تعداد کافی فرزند جانبازان و شهدا موجود نبود، در قانون برنامه پنجم توسعه، 5 درصد دیگر به سهمیه ایثارگران افزوده شد. این افزایش مربوط به فرزندان کسانی می‌شد که بیشتر از شش ماه خدمت در مناطق جنگی داشته‌اند و بدین ترتیب فرزندان ایثارگر بیشتری می‌توانستند از این سهمیه استفاده کنند و تعداد آنها نیز بالاتر رفت. بر این اساس در مجموع سهمیه ایثارگران به 30 درصد افزایش یافت.

حمید اکبری پیشتر گفته بود: بر اساس قانون مجلس ما با موضوع ۳۰ درصد عدالت آموزشی که مختص رشته‌های گروه علوم پزشکی است، مواجه هستیم و در رشته‌های دیگر این وضعیت وجود ندارد و علاوه بر این میزان ۳۰ درصد نیز سهمیه‌های دیگر شهدا، رزمندگان و ایثارگران و ۵ درصد سهمیه‌ نیز به خانواده‌های آنان تعلق می‌گیرد و متاسفانه این چالش بسیار نگران‌کننده است.

مجلس می‌خواهد با افزایش سهمیه‌های بومی کمبود پزشک را جبران کند

در خصوص 60 درصدی بودن دانشجویان سهمیه‌ای پزشکی، دیدگاه ها و دلایل‌ رئیس سازمان نظام پزشکی و دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را جویا شدیم . محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی درباره علت این میزان سهمیه و امکان کاهش آن و بازگرداندن اعتماد بیشتر مردم به جامعه پزشکی به پانا می‌گوید: سهمیه‌هایی که مقرر می‌شوند بر اساس قانون چند نوع هستند. مجلس برای تعدادی از افراد سهمیه‌هایی در نظر گرفته‌است. (علاوه بر سهمیه ایثارگران) در واقع درصدی از هر استان هم سهمیه‌های بومی همان استان هستند.

ظفرقندی در ادامه تاکید می‌کند: چندی قبل مجلس یک طرح دوفوریتی برای افزایش ظرفیت پزشکی به میزان دو برابر ارائه داد. مبنای این تصمیم مجلس بر این بوده است که کمبود پزشک در کشور را با این مکانیسم جبران کنند، در حالی که مشکل کشور کمبود پزشک نیست، مشکل توزیع نامناسب پزشک است.

او در پاسخ به اینکه به چه دلیل سهمیه دانشگاه‌ها در رشته های پزشکی تا این حد بالاست، عنوان می‌کند: در خصوص این سهمیه های 60 درصدی بخش قابل توجهی از آنها سهمیه‌های بومی هستند که در واقع نمایندگان مجلس می‌خواهند از طریق سهمیه‌های بومی، کمبود پزشک را به زعم خود جبران کنند و پوشش دهند، در حالیکه باید توزیع نامناسب پزشک را درست کنند و این امر با افزایش ظرفیت سهمیه ای اشتباه است.

رتبه‌های بالای کنکور پزشکی به خاطر سهمیه‌ها از راه یافتن به دانشگاه باز می‌مانند

رئیس سازمان نظام پزشکی در ادامه تاکید می‌کند: من معتقدم سهمیه‌های دانشگاهی برای رشته پزشکی به میزان 60 درصد کاملا غیرمنصفانه است. این اقدام آینده بهتر جامعه پزشکی را از بین می‌برد.

ظفرقندی به مسئله تکان‌دهنده‌ای اشاره می‌کند: من مطلعم برای دانشگاه علوم پزشکی تهران نفراتی که رتبه 52 و 53 کنکور را داشتند، به‌صورت آزاد هم قبول نشدند؛ چون سهمیه‌های کنکور بیش از حد بوده‌است و باید آنها را پذیرش می‌کردند. به نظر من این سهمیه‌ها برای هر رشته‌ای تا حدی قابل قبول است، ولی 60 درصد سهمیه پزشکی باعث شده امکان حضور افراد با استعداد و افرادی که واقعا درس می‌خوانند و برای رشته‌های سخت پزشکی تلاش می‌کنند به‌وجود نیاید. در واقع، افرادی که می‌توانند برای آینده پزشکی کشور مفید باشند کاهش می یابند.

او خاطرنشان می‌کند که ما موافقیم میزان سهمیه‌ها کاهش پیدا کند. در واقع اصل روشنی است که این میزان سهمیه چه بر سر دانشجویان با استعداد می‌آورد.

به گفته این جراح عمومی سهمیه 60 درصدی دانشجویان پزشکی باعث می‌شود امکان حضور دانشجویانی که از مسیر رقابتی و علمی بالاتر امکان حضور در دانشگاه را دارند، بسته شود. این موضوع برای آینده جامعه پزشکی کشور و سرمایه‌گذاری در این حوزه بسیار مضر است.

ظفرقندی درباره تبعات این اتفاق و بی اعتمادی بیشتر مردم به جامعه پزشکی عنوان می‌کند این مسئله تبعات زیادی دارد. دولت باید اقدامی جدی برای کاهش این سهمیه‌ها با ایجاد لایحه ‌ای جدید جهت بررسی در مجلس انجام دهد.

عمده دانشجویان سهمیه‌ای ریزش پیدا می‌کنند و یا به سختی دروس خود را تمام می‌کنند

نکته دیگری که رئیس سازمان نظام پزشکی بر آن تاکید می کند درخصوص نحوه درس خواندن عمده دانشجویان سهمیه‌ای است. بسیاری از این افراد به لحاظ سنگینی حرفه پزشکی چه در تئوری و چه در دروس تخصصی و عملی با سه چهار ترم مشروطی ریزش پیدا می‌کنند، اگر ریزش پیدا نکنند با نمرات حداقلی قبول می‌شوند. در صورت ریزش ادامه نمی‌دهند و یا به‌تدریج و به‌سختی بالا می‌آیند تا دوره‌ها را بگذرانند و بالاخره پزشک شوند. تصور اینکه چنین فردی که به زحمت وبا چند ترم مشروطی قرار است پزشک معالج مردم شود، هولناک است. که چه چیزی در چنته دارد، چه‌قدر سواد دارد و جای آن باسوادی که می‌توانسته پزشک با مهارتی شود را نیز گرفته است.

به گفته ظفرقندی با ادامه این وضع سطح علمی و پژوهشی در پزشکی دچار افت کیفیت می‌شود و سرمایه گذاری پزشکی است که بسیار کاهش می‌یابد.

او همچنین تصریح می‌کند: خطای پزشکی ناشی از کمبود سواد و استعداد و عدم توانمندی و عدم اطلاعات و تشخیص‌های غلط بیماری مردم نیز با این وضع دانشجوهای سهمیه‌‌ای در آینده افزایش می‌یابد. فرزندان این نسل قرار است زیر دست این پزشکان سلامتی خود را به‌دست بیاورند. این امر باعث می‌شود افت کیفیت پزشکی، کاهش اعتماد مردم به این افراد و از بین رفتن امید جامعه را شاهد باشیم.

این پزشک می‌گوید: ما فقط می توانیم به عنوان سازمان نظام پزشکی به دولت نامه دهیم و درخواست کنیم سهمیه‌ها را کاهش دهند و یا لایحه‌ای جدید جهت بررسی به مجلس بفرستد و یا خود نمایندگان مجلس در قالب طرحی آن را بررسی مجدد و قانون‌گذاری کنند. در غیر این‌صورت دست ما برای اقدامی جدی از طرف خودمان بسته است.

بشیر خالقی دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز در این باره به پانا می‌گوید: مسئله سهمیه‌ها از نخستین دولت بعد از انقلاب وجود داشته و در دوره‌های مختلف به آن افزوده شده و کم کم تبدیل به قانون شده است. به عنوان مثال یکی‌از سهمیه هایی که میزان آن بالاست سهمیه فرزندان اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها به‌خصوص در دوره‌های تخصصی است.

این نماینده مجلس عنوان می کند: ما قبول داریم کسی که با سلامت و جان مردم سر و کار دارد و پزشکی می‌خواند با رشته‌های دیگر تفاوت دارد و این موضوع حساس نباید تا این حد سهیمه داشته باشد.

سهمیه 60 درصدی دانشجویان پزشکی ظلم در حق دانشجویان درس‌خوان است

خالقی تاکید می‌کند: سهمیه 60 درصدی ظلم در حق بسیاری از دانشجویان درس‌خوان است که باید پس از گذراندن دوره‌های سخت، به جامعه بتوانند خدمت‌رسانی مناسبی داشته‌باشند. در واقع با این سهمیه‌ها کسی که به معنای واقعی درس خوانده و نمرات بالا کسب کرده از ورود به دانشگاه باز می‌ماند و اما فردی بی‌سواد صرفا به واسطه سهمیه در این شرایط جامعه پزشکی با این همه چالشی که در این حوزه داریم، وارد سیستم پزشکی می‌شود و بدین ترتیب درصد خطاها و تشخیص‌های اشتباه نیز بالا می‌رود.

او ادامه می‌دهد: با این اوصاف عده خاصی از این وضع سودجویی می‌کنند و وارد رشته‌های پزشکی می‌شوند و به هر دلیل تبعیض ایجاد می‌شود.

خالقی تاکید می‌کند: مثلا فردی رشته دامپزشکی قبول شده است، اما به‌دلیل همان سهمیه‌ای که دارد، رشته خود را تبدیل به پزشکی‌ می‌کند یا مثلا فردی در دانشگاه سراوان پذیرفته شده، بخاطر سهمیه‌اش می‌آید در دانشگاه تهران درس می‌خواند که البته این نوع اقدام، از سوی سهمیه اعضای هیئت علمی نیست و سایر سهمیه ها را شامل می‌شود.

او معتقد است که این کمیسیون باید به دولت در این خصوص تذکر دهد.

افرادی در مجلس منافع خاصی از سهمیه‌ها دارند و حاضر به امضای طرحی برای تغییر قانون نیستند

خالقی در پاسخ به اینکه آیا مجلس نمی‌خواهد در این زمینه قانون جدیدی تصویب کند یا اقدامی انجام دهد، می‌گوید: ما طبق قانون قبلی عمل می‌کنیم. من به شخصه موافق این سهمیه‌ها نیستم، اما در مجلس تعداد زیادی هستند که طرفدار همین سهمیه ها هستند. برای اصلاح این قانون یا دولت باید لایحه جدید به مجلس بفرستد تا ما آن را بررسی کنیم یا باید نمایندگان مجلس طرحی را امضا کنند که بتوانند آن را به صحن علنی بیاورند که متاسفانه چون منافع عده‌‌ای خاص در همین سهمیه‌هاست، شاید برخی نمایندگان حاضر به امضای چنین طرحی برای ایجاد قانونی جدید نباشند.

بدین ترتیب و با این موضع‌گیرها باید دید تکلیف این 60 درصد سهمیه ورودی برای دانشجویان پزشکی چه می‌شود و آیا مجلس برای از میان بردن وضعی که عمیقا هولناک به نظر می‌رسد، اقدامی می‌کند؟