چه کسانی باید منتظر حذف یارانه‌ها باشند؟

شهریور ماه آخرین ماهی است که ایرانیان یارانه سراسری دریافت می‌کنند، پیش بینی‌ها دلالت بر آن دارد که از یارانه مهر ماه، فهرستی جمع و جورتر از قبل خواهد داشت چرا که مقرر است یارانه سه دهک بالای درآمدی حذف شود.

بر اساس برآورد‌های صورت گرفته و بنابر قوانین مصوب بودجه، هر سال ۴۲ هزار میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه‌های نقدی می‌شود؛ حذف سه دهک بالا به این معناست که سالانه نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه در این حوزه کاهش خواهد یافت. این برنامه پیش‌تر از سوی مجلس شورای اسلامی نیز مورد تاکید بود.

سه دهک بالا چه کسانی هستند؟

شاخصی دقیق برای تعیین دهک‌های بالای درآمدی اعلام نشده است، اما وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی موضوع مصرف را مورد اشاره قرار داده و تاکید کرده است این مولفه در بررسی‌ها مد نظر خواهد بود. برخی معتقدند این بدان معناست که برای تشخی برخورداری در کنار درآمد و دارایی، قبض‌های مصرفی نظیر آب و برق و گاز و تلفن نیز به عنوان مولفه‌ای جدید ممکن است مورد بررسی قرار گیرد هر چند هنوز تایید دقیق این موضع از سوی مقامات مسئول اعلام نشده است.

به طور عام سه دهک بالا مجموعه افرادی هستند که بیشترین درآمد‌ها را در کشور از آن خود دارند. پیش‌تر در زمان بررسی لایحه بودجه ۹۸ در مجلس، یکی از اعضای کمیسیون تلفیق در این باره گفته بود: افرادی که حقوق بیش از پنج میلیون تومان درآمد دارند و افراد متوفی از دریافت یارانه حذف خواهند شد. نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه نیز دشواری‌های شناسایی ثروتمندان و برخورداران را توضیح داده بود.

در عین حال مرکز آمار ایران در گزارشی با بررسی درآمد خانوار‌های کشور می‌گوید: از میان جمعیت کشور، تنها ۳۳ درصد مزد و حقوق بگیر هستند و بیش از ۴۹ درصد درآمد خود را از طریق سایر موارد به دست می‌آورند.

سه دهک بالا چه فرقی با دیگران دارند؟

سه دهک بالا چه ویژگی‌هایی دارند؟ این سئوال البته پاسخ یکسانی ندارد، اما مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی می‌گوید کسی که از پس اداره زندگی خود بربیاید و این پول تاثیر چندانی در زندگی اش نداشته باشد، نیازی به دریافت یارانه ندارد، پیش‌تر حسین راغفر نیز درباره توزیع یارانه هدفمند به آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و حوزه‌ای زیرساختی توضیحاتی داده و این شیوه را به عدالت اجتماعی نزدیک دانسته بود.

یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹با هدف بهبود وضعیت اقتصادی ایران و حل بحران‌های ساختاری ناشی از یارانه‌های پنهان در قالب طرح هدفمندی یارانه‌ها پرداخت شد، اما در عمل این طرح که بخش‌های حمایت از تولید و بهداشت و ... داشت به پرداخت یارانه نقدی خلاصه شد.

برخی کارشناسان نیز دار بودن منزل شخصی در مناطق متوسط به بالا، بیش از یک دستگاه خودرو، سفر خارجی و ... را مولفه‌های تشخیص برخورداری می‌دانند.

آیا وضعیت کنونی قابل تداوم است؟

علی قنبری، معاون سابق وزیر جهاد کشاورزی و استاد دانشگاه می‌گوید ادامه این وضعیت نه به سود دولت است، نه به سود نیازمندان واقعی چرا که در شرایط کنونی دولت باید منابع مالی خود را برای حمایت بیشتر از دهک‌های آسیب پذیر آزاد کند.

وی می‌گوید پرداخت یارانه به ثروتمندان و برخورداران با عدالت اجتماعی سازگار نیست چرا که در شرایط فعلی، ثروتمندان با خرید بنزین هزار تومانی به اندازه کافی از یارانه برخوردار می‌شوند.

او توضیح داد: قرار بود یارانه بنزین و حامل‌های انرژی حذف شود و مبلغی تحت عنوان کمک هزینه به افراد پرداخت شود این در حالی است که در شرایط فعلی هم بنزین و حامل‌های انرژی مشمول یارانه هستند و هم یارانه نقدی پرداخت می‌شود و این دو در کنار هم منطقی ندارند.