بورس تا پايان سال چگونه خواهد بود؟

«دنياي اقتصاد» : هديه لطفي: بورس تهران در سال جاري با نوسانات بسياري مواجه بوده و هرچند در نخستين ماه سال با رشد 13 درصدي نويد يك دوره آرماني براي بورس تهران را مي‌داد، اما وقايع ماه‌هاي بعد اين تصور را نقش بر آب كرد و به خصوص در فصل پاييز روند نزولي با شيب ده درصدي در بازار حاكم شد كه نگراني سهامداران را در پي داشت.

باوجود افت سنگين پاييزي بورس، بازدهي سرمايه‌گذاران از اول سال تا كنون به حدود 10 درصد رسيده است و به اين ترتيب رشد بورس در مقايسه با ديگر بازارهاي سرمايه‌گذاري (نظير سكه طلا، دلار، مسكن و ...) در رده آخر قرار گرفته است؛ به طوري كه سرمايه‌گذاران در بازارهاي ديگر بعضا سود صد درصدي دريافت كرده‌اند و همين عامل باعث خروج بخشي از سرمايه‌ها از بورس به سوي بازار‌هاي موازي شده است.

افت قيمت‌ها در بازارهاي جهاني، بحران اقتصادي اروپا به ويژه در يونان، كاهش ارزش برابري يورو و ريزش قيمت جهاني فلزات اساسي در كنار مسايل داخلي از جمله سوءاستفاده بزرگ در شبكه بانكي، استيضاح وزير اقتصاد، تحولات سياسي در ابتداي سال، مساله انتخابات، تشديد فشارهاي سياسي غرب عليه ايران و در نهايت رشد بي رويه نرخ ارز همگي منجر به حكمفرمايي مزمن فصل سرد در تالار شيشه‌اي شده‌اند.

با اين حال، كارشناسان بازار سرمايه در گفت‌وگو با خبرنگار ما، وضعيت بورس تا پايان سال را مثبت ترسيم كرده و عواملي از جمله گزارشات مالي شركت‌ها، اثربخشي نرخ ارز بر بازار سرمايه و همچنين بهبود سياست‌هاي پولي و بانكي دولت را گام‌هايي در جهت رشد اين بازار در روزهاي محدود باقيمانده تا پايان سال برشمردند.
چرا بورس سود نمي‌دهد؟
در همين راستا، مديرعامل كارگزاري سرمايه و دانش، بازدهي پايين بورس از ابتداي سال تاكنون را از دو ديدگاه مورد بررسي قرار داد و گفت: كارشناسان معتقدند كه بورس آيينه اقتصادي كشور است، بنابراين، در شرايطي كه سودآوري توليد اقتصادي پايين است از بورس نيز نمي‌توان انتظار بيشتري داشت.

علي گشاده‌فكر در ادامه بيان كرد: به همين دليل، بازدهي بورس از ابتداي سال تاكنون تنها 10 درصد بوده كه مقايسه با سال‌هاي قبل و نيز بازارهاي موازي، بسيار پايين است.
گشاده‌فكر ادامه داد: در حال حاضر وضعيت حاكم بر بورس مطلوب نيست و بالطبع سرمايه‌گذاران با احتياط بيشتري به فعاليت مي‌پردازند.
وي افزود: رشد اقتصادي و رونق بازار سرمايه نيازمند فضا و شرايط آرام است و تحريم‌ها و فضاي آشفته اقتصادي بستر مناسبي براي استقبال از اين بخش فراهم نكرده است.

عكس‌العمل ديرهنگام به تحولات ارزي

گشاده‌فكر در ادامه به واكنش ديرهنگام بازار سرمايه به افزايش نرخ ارز اشاره كرد و گفت: در حال حاضر اخبار سياسي بيشتر از نرخ دلار بر بازار سرمايه تاثيرگذار است اما با آرام شدن فضاي سياسي، به تدريج تاثير رشد دلار در قيمت سهام آشكار خواهد شد.

مديرعامل كارگزاري سرمايه و دانش در ادامه افزود: با توجه به اينكه نرخ دلار نسبت به سال قبل 50 درصد افزايش يافته است در شرايط برابر بايد سود شركت‌هاي بورسي دو تا سه برابر اين ميزان افزايش يابد.

گشاده‌فكر در ادامه افزود: بيشترين تاثير از رشد دلار در صنايع پتروشيمي، معدني، فولاد و در مجموع شركت‌هاي صادراتي كه به فروش آنها به تغيير نرخ ارز حساسيت بيشتري نشان مي‌دهد، آشكار خواهد شد.

وي در پايان خاطرنشان كرد: چنانچه حساسيت‌هاي حاكم بر اقتصاد كشور فروكش كند، شاخص كل بورس تا پايان سال مي‌تواند حدود 10 تا 20 درصد رشد كند.

نوبت بورس فرا رسيده است؟!
رضا بختياري، ديگر كارشناس ارشد بازار سرمايه نيز معتقد است به دليل وجود ريسك‌هاي سيستماتيك و غيرسيستماتيك حاكم بر بورس، اين بازار همگام با تورم و رشد بازارهاي موازي حركت نمي‌كند و به طور كلي در بلندمدت، سودآوري آن بيشتر از تورم و ساير فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري است.
وي افزود: اين معادله در سال جاري معكوس شده به نحوي كه اكنون تورم و نرخ سود بدون ريسك به 20 درصد مي‌رسد و با توجه به اين موضوع مي‌توان گفت كه بازده واقعي بورس عملا منفي است.
بختياري در ادامه خاطرنشان كرد: اما اين نكته را بايد مدنظر قرار داد كه عملكرد هيچ بورسي در بازه زماني يكساله قابل بررسي نيست، بلكه بايد در افق زماني بلندمدت (حداقل 5ساله) وضعيت را تحليل كرد.

وي در توضيح رفتار بازار در سال جاري افزود: امسال اين ريسك‌هاي پيراموني بازار افزايش يافته كه موجب شده در كل ورودي منابع به بورس خيلي كمتر از خروجي‌هاي آن باشد.
بختياري در ادامه خاطرنشان كرد: با توجه به رشد ارز، شركت‌هاي معدني، فولادي، سيماني كه وزن بزرگي نيز در بازار سرمايه دارند، رشد در صادرات و فروش را تجربه خواهند كرد كه اين مساله به نفع بازار سرمايه تمام خواهد شد.

وي افزود: تمامي اين اهداف به اين شرط تحقق مي‌يابد كه بخش دوم هدفمندي يارانه‌ها اجرا نشود و قيمت محصول تمام شده بالا نرود.

بختياري در پايان سخنانش به سهامداران توصيه كرد تا فرصت سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي جديد را از دست ندهند و به صنايعي كه ارزش جايگزيني قابل توجهي دارند مانند سيمان و فولاد توجه بيشتري نشان دهند.

اين كارشناس معتقد است كه سرمايه‌گذاران بايد به دارايي‌هايي كه هنوز از تغيير نرخ دلار، متاثر نشده‌اند، وارد شوند كه يكي از اين گزينه‌ها مي‌تواند بورس باشد؛ البته با لحاظ كردن ريسك اين بازار.
سايه ريسك‌ها بر فراز بازار سهام
يكي ديگر از كارشناسان ارشد بازار سرمایه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما ضمن اشاره به مسایل داخلی و خارجی تاثیر گذار بر اقتصاد كشور، گفت: در بخش اقتصاد جهاني با توجه به بحران و ركود اقتصاد دنيا، به طور ميانگين شاهد كاهش 20درصدي قيمت كالاهاي پايه نظير مس، روي و... نسبت به ابتداي سال بوده‌ايم.
حسین صالحی در ادامه افزود: در حيطه اقتصاد داخلي نيز ابهامات به وجود آمده در حوزه بسياري از صنايع مانند بحث حقوق مالكانه براي شركت‌هاي سنگ‌آهني، تشديد تحريم‌ها و به تعويق افتادن طرح‌هاي توسعه شركت‌ها، سوءاستفاده در شبكه بانكي و عدم قدرت جذب نقدينگي با توجه به نرخ تورم براي بانك‌ها و... توجيه‌كننده ضعف بورس از ابتداي سال تا كنون بوده است.
وی ادامه داد: با توجه به ايجاد ابهامات و افزايش ريسك‌هاي سيستماتيك بازار در حوزه مسائل سياسي داخلي و خارجي كه دورنماي آتي بورس را مبهم كرده است، شاهد افت فعاليت و جذب سرمايه به بازار سهام هستيم.

صالحی در ادامه به وضعیت بورس تا پایان سال اشاره كرد و گفت: وضعيت بورس به شدت در شرايط فعلي به ريسك‌هاي بيروني و كلان كشور وابسته مي‌باشد و با توجه به پيش رو بودن انتخابات مجلس و فشارهاي سياسي غرب قطعا تا پايان سال نوسان‌هايي را در بازار شاهد خواهيم بود.

صنايع پيشرو كدامند؟
این كارشناس بازار سرمایه با اشاره به تاثیر رشد دلار بر بورس تهران گفت: از لحاظ تحليلگران، ابتدا شرايط كلان اقتصاد كشور بررسي مي‌شود و سپس بررسي صنايع و شركت‌ها صورت مي‌گيرد كه با توجه به مبهم بودن بخش ابتدايي (چشم‌انداز كلان)، واكنش بازار به رشد دلار كمتر از شرايط عادي بوده است.

صالحی افزود: همچنين نرخ تبديل دلار با نرخ مرجع يا قيمت بازار مساله‌اي است كه براي بسياري از شركت‌ها شفاف نيست، اما در مجموع مي‌توان انتظار داشت با گذشت زمان، بازار به شركت‌ها و صنايع صادراتي واكنش مثبتي نشان دهد. وی افزود: بر این اساس، گروه پتروشيمي بيشترين منفعت را از وضعيت كنوني مي‌برد. همچنين صنايعي مانند فولاد‌سازي كه كشش افزايش نرخ فروش را دارند نيز مستعد رونق هستند.

پايان سال مثبت بورس

مديرعامل شركت سبدگردان آسمان نيز معتقد است از ابتداي سال با تاثيرگذاري چند عامل همزمان نظير تشديد تحريم‌ها، مشكلات مربوط به نظام بانكي و حركت نقدينگي به سمت بازار‌هاي جايگزين، دوره ركود بورس آغاز شد كه علت عمده آن مربوط به سودآوري غير‌قابل قبول بورس در اين دوره است.
وي افزود: وضعيت ركود فعلي به همين منوال باقي نخواهد ماند و متغير‌هاي زيادي در اين ميان اثربخش خواهند بود؛ انتخابات و مسائل بين‌المللي، اجراي مرحله دوم طرح هدفمندي يارانه‌ها و سياست‌گذاري‌هاي اخير پولي اصلي‌ترين عوامل تعيين‌كننده وضعيت بازار در كوتاه‌مدت خواهند بود.
فريور تصريح كرد: بازار تا پايان سال با روشن شدن تكليف هر يك از اين عوامل مي‌تواند تحت تاثير قرار گيرد، كه به نظر مي‌رسد برآيند اين شرايط به نفع بازار سرمايه ختم شود.
مدير عامل شركت سبدگردان آسمان ادامه داد: در بعد اقتصادي، كارشناسي تر شدن تصميمات در حوزه‌هاي پولي، ارزي و هدفمندي يارانه‌ها مي‌تواند ثبات را به بازار بورس بازگرداند. اتمام فعل و انفعالات انتخابات مجلس نيز شرايط شفافتري را براي محيط كسب و كار و بازار سرمايه كشور به ارمغان خواهد آورد.
سهام صادركنندگان و بانك‌ها را بخريد!
فريور در ادامه به دلايل عدم واكنش بازار سرمايه به نرخ دلار اشاره كرد و گفت: بازار به دليل عدم اطمينان كامل از باقي ماندن نرخ دلار در محدوده قيمتي كنوني و نزديكي به زمان انتشار گزارشات سالانه كه دربردارنده اطلاعاتي سرنوشت ساز در اين باره خواهد بود و همچنين فقدان درك صحيح از تاثيرات نرخ ارز در رشد هزينه شركت‌ها، واكنش چنداني به تغييرات قيمت دلار نشان نداده است.
اين كارشناس در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبني بر اينكه چه صنايعي بيشترين بازدهي را تا پايان سال از نظر شما به همراه خواهند داشت؟ گفت: صنايعي كه با نرخ دلار وابستگي زيادي دارند مي‌توانند گزينه‌هاي مناسبي باشند كه از اين ديدگاه صنعت پتروشيمي مي‌تواند مورد توجه قرار بگيرد.
فريور افزود: در حوزه بانكداري نيز با توجه به اصلاحات بسته سياستي- نظارتي بانك مركزي انتظار وضعيت مناسبي را داريم.

از مجموع اظهارنظر كارشناسان بازار مي‌توان گفت هرچند رشد نرخ ارز و تغييرات نرخ سود سپرده چشم‌انداز مثبتي را براي سهام شركت‌ها ايجاد كرده است اما عوامل محيطي و ريسك‌هاي اقتصادي موجب شده است خوش‌بيني فعالان بازار نسبت به شرايط بورس تا پايان سال محدود باشد.