گزارش کمیته ویژه بررسی موضوع تابلو‌های مزین به نام شهدا

علی اعطا در قرائت گزارش کمیته ویژه بررسی موضوع تابلو‌های مزین به نام شهدا تاکید کرد: هیچ دلیلی برای بی توجهی به شهدا وجود ندارد چراکه موضوع شهدا یک مسئله ملی است.

متن گزارش کمیته ویژه بررسی معابر مزین به نام شهدا

بسم الله الرحن الرحیم

وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا

با سلام و احترام خدمت همکاران گرامی، حضار محترم، فرمانده محترم سپاه محمد رسول الله سردار یزدی و همراهان، مدیران ارشد شهرداری و همچنین اهالی رسانه.

گزارشی که تقدیم خواهم کرد، نتیج بررسی‌های دو ماهه کمیته ویژه بررسی موضوع تابلو‌های مزین به نام شهداست که امروز در دستور کار قرار گرفته است.

صحبتم را در پنج بخش تقدیم خواهم کرد و تلاش می‌کنم با توجه به محدودیت وقت، با وجود بررسی‌های دامنه داری که انجام شده است، اختصار را رعایت کنم.

بخش نخست - طرح بحث

همزمان با انتشار اخباری مبنی بر فقدان واژه مقدس شهید در برخی از معابری که با نام شریف شهدا نامگذاری شده اند، موجی از حساسیت‌ها پدید آمد. عموم شهروندان و به ویژه خانواده‌های گرانقدر شهدا، شخصیت‌های سیاسی و مذهبی و مدیران اجرایی نسبت به عملکرد مدیریت شهری دچار ابهام شدند و خواستار بررسی و پیگیری جدی موضوع، بررسی صحت و سقم اخبار منتشر شده و برخورد با مسببین احتمالی آن شدند.

با توجه به اهمیت موضوع و همچنین میزان و عمق حساسیت‌ها در فضای اجتماعی، به پیشنهاد رییس محترم کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر تهران دکتر امینی و با حکم ریاست محترم این شورا مهندس هاشمی رفسنجانی "کمیته ویژه بررسی موضوع تابلو‌های مزین به نام شهدا" در شورای اسلامی شهر تهران تشکیل شد و به موجب این حکم، مسوولیت کمیته به اینجانب محول شد.

مبنای تشکیل کمیته، جایگاه نظارتی شورا و نمایندگان مردم در شورای اسلامی شهر تهران نسبت به شهرداری و مسوولیت بررسی عملکرد شهرداری از منظر نظارتی است.

بر این اساس "کمیته ویژه بررسی موضوع تابلو‌های مزین به نام شهدا" ماموریت یافت ضمن بررسی ابعاد مختلف موضوع فقدان واژه مقدس شهید در برخی از معابر و بررسی صحت و سقم اخبار منتشره، ظرف مدت یک ماه گزارش بررسی‌ها را جهت آگاهی مردم ارایه کند.

کمیته با عضویت پنج نفر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران، آقایان دکتر محمد سالاری، حسن خلیل آبادی، حجت نظری و سرکار خانم دکتر زهرا صدراعظم نوری و نیز اینجانب آغاز به کار کرد و تیم کارشناسی کمیته، بررسی‌های گسترده‌ای را بر اساس ماموریت‌های محوله آغاز کرد.

کمیته ویژه در نخستین گام ضمن بررسی سناریو‌های مختلف به منظور انجام ماموریت محوله، با طراحی و ترسیم مسیر چگونگی انجام این ماموریت، اقدامات خود را آغاز کرد.

مجموعه گسترده‌ای از داده‌ها مشتمل بر:

- وضعیت تابلو‌های کلیه معابر مزین به نام شهدا، وضعیت معابر با حداقل یک تابلوی فاقد عنوان شهید

- وضعیت فعلی معابری که از ابتدای شهریور ماه ۱۳۹۶ تاکنون به نام شهدا نامگذاری شده است

- اسامی پیمانکاران ساخت و نصب تابلو‌های معابر از سال ۱۳۹۰ تاکنون.

از سطح مناطق ۲۲ گانه و نواحی ۱۲۳ گانه گردآوری شد.

کمیته ویژه با شهرداران مناطق ۲۲ گانه مکاتبه کرد تا اطلاعات معابر مزین به نام شهدا در شهر تهران را براساس فرم‌های طراحی شده، تکمیل و ارائه کنند.

اطلاعات ارایه شده توسط تیم کارشناسی کمیته بررسی و صحت سنجی شد.

به منظور فراهم آوردن زمینه‌ای برای مشارکت مردمی، به موازات گردآوری اطلاعات از مناطق ۲۲ گانه، با هیأت رئیسه شورایاری محلات ۳۵۲ گانه تهران مکاتبه شد و خواسته شد با بررسی میدانی معابر سطح محله خود، تابلو‌های فاقد واژه مقدس «شهید» را شناسایی کرده و اطلاعات مربوطه را به کمیته ویژه ارسال کنند.

همچنین با رسانه‌هایی که خبر حذف «شهید» از تابلوی معابر را منتشر کرده بودند مکاتبه شد و درخواست شد که این رسانه‌ها مستندات و اطلاعات تکمیلی در اختیار را برای بررسی در اختیار کمیته ویژه قرار دهند.

در نهایت با ستاد کل نیرو‌های مسلح و سازمان‌های مرتبط با حوزه ایثار و شهادت مکاتبه به عمل آمد و از آنان درخواست شد اگر اطلاعاتی درباره حذف تعمدی و برنامه ریزی شده واژه مقدس «شهید» از تابلوی معابر در سطح شهر تهران در اختیار دارند، به "کمیته ویژه بررسی موضوع تابلو‌های مزین به نام شهدا" ارایه کنند.

از دیگر سو، پس از اینکه شهردار تهران در گفتگو با رسانه‌ها از عموم شهروندان درخواست کرد که اطلاعات مربوط به تابلو‌های فاقد عنوان «شهید» را به سامانه ۱۳۷ شهرداری اطلاع دهند؛ کمیته ویژه گزارش تماس‌ها و پیام‌های مردمی مرتبط با موضوع را از سازمان بازرسی شهرداری تهران دریافت کرد و مورد بررسی قرار داد.

گروه کارشناسی کمیته ویژه از انواع ابزار‌های روش شناختی نظیر تحلیل اسناد و اطلاعات دریافتی، جلسات استماع گزارش، پایش میدانی و برگزاری جلسات بحث گروهی را به کار گرفته است تا در نهایت گزارشی دقیق و اقناع کننده به محضر هموطنان گرامی و به ویژه شهروندان تهرانی ارایه نماید.

کمیته ویژه از ابتدا به دنبال ورود به مقوله تقصیر‌ها و آنچه در حیطه بررسی قضایی و انضباطی می‌تواند مطرح باشد، نبوده است. طبیعی است که در صورت ضرورت، نهاد‌های نظارتی پیگیری‌ها و اقداماتی را که لازم بدانند، انجام خواهند داد.

لازم می‌دانم از ریاست محترم شورا جناب آقای مهندس محسن هاشمی و ریاست محترم کمیسیون نظارت و حقوقی و نایب رییس شورای اسلامی شهر تهران جناب آقای دکتر سیدابراهیم امینی قدردانی کنم که با دستور تشکیل کمیته ویژه، فرصتی برای بررسی گسترده موضوع فقدان واژه شهید در برخی از معابر شهر فراهم آوردند و با حسن ظن و حسن اعتماد، این مسوولیت را به اینجانب واگذار کردند.

امیدوارم نتایج بررسی‌های کمیته ویژه برای همه مخاطبین آن، عموم شهروندان، خانواده گرانقدر شهدا، اشخاص و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی و نیز مدیران اجرایی، اقناع کننده بوده و همه مخاطبان این گزارش، به نتایج بررسی‌های این کمیته با حسن ظن بنگرند.

در این گزارش به پنج پرسش زیر پاسخ داده خواهد شد

یک - در زمان طرح موضوع فقدان واژه مقدس شهید در برخی معابر شهر تهران (شهریور ۹۸)، چه تعداد معبر به تفکیک مناطق ۲۲ گانه، و در کل شهر تهران چنین مساله‌ای داشته اند؟

دو - علل و عوامل موثر بر فقدان واژه شهید در برخی معابر چه بوده است؟

سه - آیا سوء نیت، تعمد و یا اهمال در کار بوده است؟

چهار - آیا حذف واژه شهید، در دوره فعلی مدیریت شهری صورت پذیرفته است؟

پنج - برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه، چه باید کرد؟

بخش دوم - نتایج بررسی‌ها

کمیته ویژه با دریافت اطلاعات از طریق شبکه مویرگی مدیریت شهری در سطح مناطق و نواحی و صحت سنجی چندباره آنان توسط کارشناسان کمیته، و کنترل چند باره اطلاعات دریافتی با سازمان بازرسی شهرداری تهران، حراست کل شهرداری، معاونت امور مناطق و سازمان بسیج شهرداری تهران به آمار و اطلاعاتی قابل اتکا دست یافت که به شرح زیر تقدیم می‌کنم.

بررسی‌های کمیته ویژه نشان می‌دهد که؛ در محدوده منطقه ۱، تعداد ۵۹۰ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۱۳۲ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. نسبت تعداد معابر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید به کل معابر مزین به نام شهید در منطقه، نسبت به سایر مناطق بیشتر است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۶۱ مورد به علت فرسودگی، ۶۱ مورد به دلیل عدم درج توسط پیمانکار و ۲ مورد به علت تخریب بوده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۲، تعداد ۵۹۷ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که هیچ موردی از فرسودگی، حذف یا عدم درج واژه شهید در تابلو‌های معابر این منطقه گزارش نشده است.

- در محدوده منطقه ۳، ۳۲۸ معبر مزین به نام شهدا وجود دارد که از این میان در ۳۸ مورد واژه شهید از معابر حذف شده است. بررسی علت حذف واژه شهید در این منطقه نشان دهنده این است که تمامی موارد حذف، ناشی از عدم درج توسط پیمانکار بوده است. براساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۳ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۴، تعداد ۱۶۷۳ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که بیشترین تعداد معابر مزین به نام شهدا در سطح شهر تهران است. از این تعداد ۷۵ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید از معابر گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید از تابلو‌های معابر در این منطقه نشان میدهد که ۵۲ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار و ۲۳ مورد حذف به علت فرسودگی بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب وجود نداشته است. براساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۴ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۵، تعداد ۴۱۳ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند؛ از این تعداد ۷۰ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید از معابر گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در این منطقه نشان میدهد که در تمامی ۷۰ مورد گزارش شده، به علت فرسودگی واژه شهید از روی تابلوی معابر محو شده است. نسبت معابر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید ناشی از فرسودگی به کل معابر مزین به نام شهدا در این منطقه در مقایسه با سایر مناطق بیشتر است. تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۵ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۶، تعداد ۲۴۲ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۳۵ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در این منطقه نشان میدهد که ۲۶ مورد به علت فرسودگی و ۹ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار رخ داده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۶ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۷، تعداد ۵۶۹ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۲۷ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۱۴ مورد به علت فرسودگی و ۱۳ مورد به دلیل عدم درج توسط پیمانکار بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۷ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۸، تعداد ۸۶۲ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۱۰ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۱۰ مورد محو به علت فرسودگی و ۴ مورد به حذف دلیل تخریب بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر عدم درج واژه شهید توسط پیمانکار اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۸ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۹، تعداد ۴۶۶ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که این تعداد ۳۷ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلو‌های این منطقه نشان میدهد که ۳۲ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار و ۵ مورد محو به علت فرسودگی بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۹ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۱۰، تعداد ۱۰۴۷ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۵۴ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۴۸ مورد به علت فرسودگی، ۴ مورد به علت تخریب و ۲ مورد به دلیل عدم درج توسط پیمانکار بوده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۰ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده اند.

- در محدوده منطقه ۱۱، تعداد ۴۶۲ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۶۱ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۴۵ مورد به علت فرسودگی و ۱۶ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۱ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۱۲، تعداد ۷۷۰ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۳۳ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۱۷ مورد به علت فرسودگی، ۱۶ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار و ۶ مورد به علت تخریب بوده است. در اخبار منتشر شده در رسانه ها، از دو معبر به نام‌های «معزی» و «نمازی» به عنوان معابری که عنوان «شهید» از تابلوی آن‌ها حذف شده است، نام برده شد. اداره بنیاد شهید و امور ایثارگران منطقه ۱۲ و ۱۳ شهر تهران طی مکاتبه شماره ۴۰۹۸۲/۹۸/۲۸۰۲۷ مورخ ۱۷/۰۶/۱۳۹۸ و در پاسخ به استعلام شماره ۴۴۷۶۷/۳۳/۵۱۲ مورخ ۱۷/۰۶/۱۳۹۸ شهرداری ناحیه سه منطقه ۱۲، شهید بودن اسامی یاد شده را تأیید نکرده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۲ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۱۳، تعداد ۲۷ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۷ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۴ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار و ۳ مورد به علت فرسودگی بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۳ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است. در محدوده منطقه ۱۴، تعداد ۱۳۷۸ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۱۳۳ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۸۳ مورد به علت فرسودگی و ۵۰ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۴ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۱۵، تعداد ۱۵۶۳ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۲۳۷ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. لازم به ذکر است تعداد معابر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید در این منطقه به نسبت کلیه معابر مزین به نام شهدا در شهر تهران از سایر مناطق بیشتر است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۲۳۶ مورد به علت فرسودگی و تنها یک مورد حذف به دلیل عدم درج توسط پیمانکار بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است.

- در محدوده منطقه ۱۶، تعداد ۹۲۵ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۱۳۳ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۱۱۸ مورد به علت فرسودگی و ۱۵ مورد به علت عدم درج توسط پیمانکار بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل تخریب اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۶ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۱۷، تعداد ۸۹۹ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۳۶ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۳۳ مورد به علت فرسودگی و ۳ مورد حذف به علت تخریب بوده است. در این منطقه گزارشی مبنی بر فقدان واژه شهید به دلیل عدم درج توسط پیمانکار اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۷ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- طبق گزارش واصله از شهرداری منطقه ۱۸، تعداد ۶۲۹ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۸۶ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد تمامی موارد ناشی از فرسودگی بوده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۸ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۱۹، تعداد ۳۵۶ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا بوده اند که از این تعداد ۹ مورد معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد تمامی موارد ناشی از فرسودگی بوده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۱۹ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۲۰، تعداد ۱۰۶۹ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا است که از این تعداد ۶ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. نسبت تعداد معابر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید به تمامی معابر مزین به نام شهید در منطقه، در مقایسه با سایر مناطق کمتر است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد تمامی موارد ناشی از فرسودگی بوده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۲۰ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۲۱، تعداد ۱۸۵ معبر در این منطقه مزین به نام شهدا است که این تعداد ۳۵ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شده است. بررسی دلایل فقدان واژه شهید در تابلوی معابر این منطقه نشان میدهد که ۲۵ مورد به علت فرسودگی و ۱۰ مورد حذف به دلیل تخریب بوده است. لازم به ذکر است که نسبت معابر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید به علت تخریب از کل معابر مزین به نام شهدا در منطقه، در مقایسه با سایر مناطق بیشتر است. در این منطقه گزارشی مبنی بر حذف واژه شهید به دلیل عدم درج توسط پیمانکار اعلام نشده است. بر اساس گزارش شهرداری منطقه، تا زمان تدوین این گزارش کلیه تابلو‌های معابر مزین به نام شهدا در منطقه ۲۱ که فاقد واژه شهید بوده اند، شناسایی و اصلاح شده است.

- در محدوده منطقه ۲۲ شهرداری، ۷۳ معبر مزین به نام شهدا وجود دارد و بر اساس آمار گزارش شده از سوی شهرداری این منطقه، همه معابر مزین به نام شهدا در این منطقه دارای تابلوی واژه شهید بوده اند و هیچ موردی از حذف یا عدم درج واژه شهید در تابلو‌های معابر این منطقه گزارش نشده است.

جمع کل:

بر اساس گزارش‌های واصله، ۱۵۵۴۲ معبر نامگذاری شده با نام شهدا در سطح شهر تهران وجود دارد. منطقه ۴ با ۱۶۷۳ معبر، منطقه ۱۵ با ۱۵۶۳ معبر و منطقه ۱۴ با ۱۳۷۸ معبر بیشترین و منطقه ۲۲ بهعنوان یک منطقه جدیدالتأسیس با ۷۳ معبر، کمترین معابر مزین به نام شهدا را در سطح مناطق ۲۲گانه شهر تهران دارند.

بررسی‌ها حاکی از آن است که منطقه ۱۵ با اختلاف زیاد نسبت به سایر مناطق، بیشترین تعداد معابر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید را دارد. در این منطقه، ۲۳۷ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش شدهاست. پس از آن، منطقه ۱۶، ۱۴ و ۱ به ترتیب با گزارش ۱۴۰، ۱۳۳ و ۱۲۴ معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید، در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار دارند. لازم به ذکر است در دو منطقه ۲ و ۲۲، معبر با حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید گزارش نشدهاست.

بخش سوم - جمع بندی و تحلیل

بررسی علل و عوامل زمینه ساز حذف واژه شهید

۱- حذف واژه شهید به دلیل فرسودگی

فرسودگی تابلو‌های معابر عمدتا ناشی از گذشت زمان و کیفیت تابلو‌های طراحی و نصب شدهاست. در بعضی موارد کیفیت نامناسب چاپ تابلو‌ها و یا استفاده از برچسب برای واژه شهید، به جای چاپ کور‌های باعث شده با شستشوی تابلو به وسیله فشار آب توسط عوامل خدمات نواحی، تغییر فصل، تغییرات دما، تابش آفتاب و بارش باران واژه شهید حذف یا مخدوش شود. در این میان، الصاق برچسب برای واژه شهید در تابلو‌های معابر شهر تهران، اصلیترین دلیل فرسودگی بودهاست. لازم به ذکر است بهرغم اینکه مطابق با دستورالعمل نصب پلاک و تابلو‌های پایهدار معرفی معابر ابلاغی ۱۳۹۳، چاپ تابلو‌های معابر باید چاپ سیلک با رنگ کور‌های یا الکترواستاتیک باشد، برخی پیمانکاران در این زمینه تخلف نموده و اقدام به چاپ واژه شهید با استفاده از برچسپ نموده اند.

۲- حذف واژه شهید به دلیل تخریب

تخریب اموال عمومی مانند تابلو‌ها یکی از پدیده‌هایی است که مدیران شهری در همه شهر‌ها با آن روبهرو هستند. این پدیده با عنوان وندالیسم شهری در ادبیات علمی شهرسازی به صورت گسترده مورد بررسی محققان قرار گرفتهاست. از سوی دیگر برخی تخریب تابلو‌ها ممکن است بر اثر عملیات عمرانی و ساختوساز‌ها حادث شده باشد.

۳- حذف واژه شهید به دلیل عدم درج توسط پیمانکار

عدم درج توسط پیمانکار به سه دلیل، ضعف نظارت بر عملکرد پیمانکاران، عدم ابلاغ دقیق شرح خدمات ساخت، نصب و نگهداشت تابلو‌ها به پیمانکاران و نبود فرآیند مشخص برای ابلاغ دقیق اسامی معابر به پیمانکاران رخ داده است. نبود سامانه جامع اسامی معابر شهر تهران یکی از علت‌های زمینهساز این امر است. از سوی دیگر فرآیندی که با کنترل آن بتوان متوجه شد که در کدام مرحله واژه شهید حذف شده نیز وجود ندارد.

یکی از پیامد‌های ضعف نظارت بر اجرای دستورالعمل‌های ساخت و نصب تابلوها، استفاده از برچسب برای درج واژه شهید بر روی تابلو‌ها به دلیل هزینه کمتر آن بهجای چاپ کور‌های است.

تحلیل یافته‌ها (جمع بندی گزارش)

ا) بر اساس سامانه اطلاعات مکانی، ۶۲۴۶۹ معبر در شهر تهران وجود دارد که ۲۴.۸ درصد از این معابر یعنی ۱۵۵۴۲ از این تعداد، به نام شهدا مزین گردیده است.

بر اساس گزارش‌های واصله و بررسی‌های این کمیته، از مجموع معابر مزین به نام شهدا به تعداد ۱۵۵۴۲ معبر، ۸.۱ درصد از معابر یعنی ۱۲۵۷ معبر، دارای حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید بوده اند.

۲) بررسی و تحلیل علل و عوامل فقدان واژه شهید در برخی از معابر شهر تهران به لحاظ آماری، دلیل قابل اتکایی دال بر اقدامی سازماندهی شده، توام با سوء نیت و یا حتی تعمد در تخریب، امحاء و عدم درج واژه شهید را به دست نمی‌دهد.

۰.۲ درصد (به تعداد ۲۹ معبر) از مجموع معابر مزین به نام شهدا (به تعداد ۱۵۵۴۲ معبر) حداقل یک تابلو فاقد واژه شهید به علت تخریب داشته اند.

۵.۹ درصد (به تعداد ۹۱۲ معبر) از مجموع معابر مزین به نام شهدا (به تعداد ۱۵۵۴۲ معبر) حداقل یک تابلو فاقد واژه شهید به علت فرسودگی داشته اند.

۲.۰۹۶ درصد (به تعداد ۳۱۶ معبر) از مجموع معابر مزین به نام شهدا (به تعداد ۱۵۵۴۲ معبر) حداقل یک تابلو فاقد واژه شهید به علت عدم درج توسط پیمانکار داشته اند.

درصد اندک "تخریب" و "عدم درج توسط پیمانکار"، بیانگر آن است که به لحاظ آماری نمی‌توان احتمال جدی برای حرکت سازماندهی شده به منظور تخریب یا عدم درج واژه شهید در معابر مزین به نام شهدا قایل شد. به ویژه آنکه در بحث عدم درج توسط پیمانکار، عدد مطرح شده متعلق به یک بازه زمانی چندین ساله است.

از سوی دیگر، آمار ۵.۹ درصدی از مجموع معابر مزین به نام شهدا، بیانگر اهمال در پایش و نظارت مستمر توسط مامورین نواحی و مناطق شهرداری تهران بوده است.

همچنین، آمار معابر ۵.۹ درصدی به همراه آمار معابر ۲.۰۹۶ درصدی، نشان دهنده آن است که دستورالعمل‌های مربوط به چگونگی چاپ، کیفیت رنگ، ضخامت و جنس تابلو‌ها به درستی ابلاغ، و یا به درستی بر نحوه اجرای آن توسط پیمانکار نظارت صورت نپذیرفته است؛ و بنابرین در این مورد نیز می‌توان اهمال را عاملی موثر دانست.

با توجه به اینکه در ۳۱۶ معبر (۲.۰۹۶ درصد) از مجموع ۱۵۵۴۲ معبر مزین به نام شهدا در شهر تهران، حداقل یک مورد عدم درج واژه شهید توسط پیمانکار مشاهده شده است، لیست پیمانکاران مربوطه به تفکیک سال‌هایی که با مناطق شهرداری تهران قرارداد ساخت، نصب و نگهداری تابو داشته اند، احصا شده است؛ اما اسامی پیمانکاران به دلیل عدم تضییع حقوق احتمالی، به صورت کدگذاری ارایه می‌شود.

بدیهی است فهرست این پیمانکاران، در دبیرخانه کمیته ویژه بررسی تابلو‌های مزین به نام شهدا موجود است.

۳) کمیته ویژه از میان ۱۲۵۷ معبری که به دلایل سه گانه، حداقل دارای یک تابلوی فاقد واژه شهید بوده اند، ۲۱۳ معبر را به صورت تصادفی و با پراکندگی در سطح نواحی انتخاب کرده و در سامانه شهرنما وضیت آن‌ها را در دو مقطع زمانی سال‌های ۹۲ و ۹۴ کنترل کرده است.

از میان ۲۱۳ معبر بررسی شده، ۱۲۹ معبر در سال ۹۲ و یا ۹۴، دارای حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید بوده؛ و در ۸۴ معبر باقیمانده در سال‌های ۹۲ و یا ۹۴ در سامانه شهرنما تابلوی بدون واژه شهید مشاهده نشد.

۴) در مجموع ۲۷ معبر در رسانه‌ها مطرح شده است. ضمن استعلام از بنیاد شهید و امور ایثارگران مشخص شد که دو معبر از این ۲۷ معبر، در بانک اطلاعاتی این بنیاد به نام شهدا نبوده است. به استناد تصاویر سامانه شهرنما مربوط به سال‌های ۹۲ و ۹۴، ۲۱ معبر در سال‌های پیش از آغاز به کار شورای پنجم، دارای حداقل یک تابلوی فاقد واژه شهید بوده است؛ و در ۴ معبر در سال‌های ۹۲ و یا ۹۴ در سامانه شهرنما تابلوی بدون واژه شهید مشاهده نشد.

این امر بیانگر آن است که طرح این مساله در سطح وسیع در فضای رسانه‌ای کشور که منجر به جریحه دار شدن احساسات پاک شهروندان و خانواده‌های گرانقدر شهدا و نیز نگرانی بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و مذهبی، نسبت به عملکرد این دوره مدیریت شهری شد، مبنای واقعی نداشته و ممکن است برخی رقابت‌های سیاسی در تقویت آن بی تاثیر نبوده باشد.

بخش چهارم - پیشنهاد‌ها

١-تدوین ضوابط و دستورالعمل طراحی، ساخت، نصب و نگهداشت تابلو‌های دیوارکوب و پایه دار معابر شهر تهران توسط شورای عالی فنی شهرداری و ابلاغ آن به مناطق ٢٢گانه

٢-شناسنامه دار کردن تابلو‌های معابر و راه اندازی سامانه نام گذاری معابر شهر تهران؛ لازم است اطلاعات مربوط به تاریخچه نام گذاری معبر، تاریخچه تغییر نام معبر، سوابق و مستندات مربوط به تاریخ ساخت و سازنده تابلو، تاریخ نصب تابلو، سوابق مربوط به نگهداری و ترمیم آن و اسامی پیمانکاران مربوطه و شماره و تاریخ قرارداد‌های آنان در سامانه یاد شده ثبت شود. با درج شناسه اختصاصی و همچنین درج رمزینه پاسخ سریع (Qrcode) روی تابلو‌های معابر، امکان دریافت اطلاعات مربوط به هر معبر برای شهروندان فراهم شود. علاوه بر این شهروندان بتوانند با ارسال پیامک به سامانه ١٣٧ شهرداری و اعلام شناسه اختصاصی تابلو گزارش تخریب، فرسودگی یا مخور اطلاعات تابلو‌ها را به مدیریت شهری اعلام کنند.

٣-تعریف فرایند دقیق ساخت و نصب تابلو‌های معابر به نحوی که پس از ابلاغ مصوبه نام گذاری معابر توسط رییس شورای اسلامی شهر تهران یکی از بخش‌های شهرداری به صورت متمرکز نسبت به ساخت تابلو‌های معابر به تعداد مورد نیاز اقدام کند و تابلو‌های جدید معبر برای نصب در اختیار بخش مربوطه در شهرداری مناطق قرار گیرد. مجریان و عوامل هر مرحله باید در سامانه جامع نام گذاری معابر درج شود.

۴-الزام ماموران نواحی شهرداری به منظور پایش مستمر و دوره‌ای تابلو‌های معابر و انجام اقدامات لازم برای نگهداری و ترمیم آن‌ها.

۵- انتخاب پیمانکاران ذیصلاح و ابلاغ دقیق شرح خدمات آنان به نحوی که مشخص شود هر پیمانکار در هر ناحیه کدام تابلو‌ها را در چه تاریخی و با چه کیفیتی ساخت، نصب یا ترمیم کرده است.

۶-پرهیز جدی از به کارگیری برچسب در تابلو‌های معابر

٧- الزام به چاپ کوره‌ای و با کیفیت اطلاعات مندرج بر روی تابلو‌های معابر

٨-با توجه به گزارش حراست کل شهرداری تهران مبنی بر وجود ٢٣۶٧تابلوی معبر در شهر تهران که به نام اشخاص غیر شهید نام گذاری شده است، لازم است در تابلو‌های مزین به نام شهدا از یک نشانه خاص (مانند نماد گل لاله قرمز) استفاده شود تا معابر مزین به نام شهدا با معابری که به نام اشخاص غیر شهید نام گذاری شده قابل تشخیص باشد.

٩- نصب تابلوی تمثال شهدا و خلاصه‌ای از زندگی نامه آنان در معابر مزین به نام شهدا

بخش پنجم - سخن پایانی

در پایان چند جمله‌ای به اختصار می‌خواهم عرض کنم.

ما در مقام ناظر بر عملکرد شهرداری، و برای روشن شدن این موضوع که احساسات پاک شهروندان را جریحه دار کرده بود، قانونا، شرعا، عرفا، اخلاقا وظیفه داشتیم ابعاد موضوع را بررسی کنیم و به محضر شهروندان گرامی گزارش بدهیم. این کار را انجام دادیم. از همکاران رسانه‌ای خواهش می‌کنم این موضوع را یک موضوع سیاسی و جناحی تلقی نکنند. متاسفانه در شهریور ماه و مهرماه امسال وقتی که موضوع در رسانه‌ها مطرح شد، دو دسته موضع گیری را شاهد بودیم. بخش عمده موضع گیری ها، برگرفته از همان حساسیت‌های بجا و به حقی بود که این بررسی‌ها و ارایه گزارش کمیته ویژه، پاسخی به آن دغدغه هاست. بخش دیگر - و البته کوچکی - از موضع گیری ها؛ به نظر می‌رسد بیشتر وجه رقابت‌های سیاسی در آن غلبه دارد. از همه همکتاران رسانه‌ای که ممکن است گرایش‌های سیاسی به هر یک از جناح‌ها داشته باشند، در خواست می‌کنم مساله شهدا را یک موضوع ملی و فراگیر بدانند. نه شورای پنجم و شهردار این شورا؛ و نه شورای چهارم و شهردار آن شورا؛ نمی‌تواند نسبت به چنین مقوله ای، بی توجهی نشان دهد. عرایضم را با اشاره به آیه ۳۹ سوره مبارکه رعد به انتها می‌رسانم که می‌فرماید:

یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ
خدا آنچه را بخواهد محو یا اثبات مى ‏کند و اصل کتاب نزد اوست

منبع: شورای شهر تهران