۱۰ عارضه جانبی عجیب دارو‌های رایج

تجویز دارو گزینه‌ای رایج برای درمان بیماری‌ها است. اما به رغم فوایدی که برای مقابله با بیماری و تسکین علائم آن ارائه می‌کنند، مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند با بروز برخی عوارض جانبی نیز همراه باشد.

احتمالا با برخی عوارض جانبی شایع برخی دارو‌ها مانند سرگیجه، سردرد، و حالت تهوع آشنا هستید. اما در راهنمای داروی مصرفی خود ممکن است به برخی عوارض جانبی غیرمعمول اشاره شده باشد که قبلا چیزی از آن‌ها نشنیده اید. در ادامه با برخی از این موارد بیشتر آشنا می‌شویم.

تغییر رنگ ادرار، از جمله رنگ آبی

مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند به تغییر رنگ ادرار منجر شود. یکی از دارو‌های شناخته شده در این زمینه پیریدیم (فنازوپیریدین) است که برای کاهش ناراحتی بیمار مبتلا به یک عفونت دستگاه ادراری تجویز می‌شود. این دارو رنگ ادرار را به نارنجی تا قرمز تغییر می‌دهد که به اسیدیته ادرار بستگی دارد. داروی سل به نام ریفامپین، دارو‌های ضد التهاب به نام سولفاسالازین و داروی رقیق کننده خون به نام وارفارین نیز می‌توانند موجب نارنجی شدن رنگ ادرار شوند. آنتی بیوتیک‌های نیتروفورانتوئین و مترونیدازول می‌توانند به قهوه‌ای رنگ شدن ادرار منجر شوند و دارو‌های تجویزی رایج مانند آمی‌تریپتیلین، داکسوروبیسین، ایندومتاسین، سایمتیدین، فنرگان، و تریامترن می‌توانند موجب آبی یا سبز رنگ شدن ادرار شوند. اگر متوجه مساله‌ای غیر عادی در ادرار خود شده اید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.

تغییر در برانگیختگی جنسی

از جمله دارو‌هایی که ممکن است موجب کاهش میل یا عملکرد جنسی شوند می‌توان به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین مانند پاکسیل، سلکسا، و زولوفت، برخی دارو‌های فشار خون و برخی دارو‌های هورمونی از جمله قرص‌های ضد بارداری اشاره کرد. دارو‌های اختلال نعوظ مانند ویاگرا می‌توانند موجب نعوظ مداوم و دردناک شوند و همچنین داروی ضد افسردگی ترازودون نیز می‌تواند شرایطی مشابه را ایجاد کند.

رفتار اعتیادآور

دارو‌هایی مانند میراپکس (پرامی‌پکسول) و ریکویپ (روپینیرول) که برای بیماری پای بی قرار و بیماری پارکینسون تجویز می‌شوند می‌توانند به رفتار‌های وسواسی و اجباری منجر شوند که از آن جمله می‌توان به قمار، خرید اجباری، اعتیاد جنسی، پرخوری و انواع دیگر اختلالات غذا خوردن اشاره کرد. برخی افراد مدعی شده اند که داروی تجویزی برای درمان افسردگی و اختلال دو قطبی به نام ابیلیفای (Abilify) موجب رفتار اجباری، به ویژه قمار، در آن‌ها شده است.

راه رفتن در خواب

برخی دارو‌ها ممکن است موجب راه رفتن و حتی رانندگی افراد در خواب شوند. همچنین، آن‌ها ممکن است موجب به خواب رفتن ناگهانی افراد در میانه روز شوند. واکنش افراد مختلف به دارو‌هایی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیرگذار هستند، متفاوت است. دارو‌های ضد اضطراب از جمله بنزودیازپین‌ها و دارو‌های خواب مانند آمبین (زولپیدم)، لونستا (اسزوپیکلون)، و سوناتا (زالپلون) اغلب از مقصران اصلی هستند. دارو‌های مسکن افیونی، شل کننده‌های عضله و حتی آنتی هیستامین‌های بدون نسخه مانند بنادریل (دیفن هیدرامین) ممکن است موجب این آثار در برخی افراد شوند.

از دست دادن حس بویایی و چشایی

برخی آنتی بیوتیک‌ها ممکن است موجب تغییراتی در حس چشایی یا بویایی انسان شوند. از جمله این دارو‌ها می‌توان به آمپی‌سیلین، ماکرولیدها، کینولون ها، سولفامتوکسازول، تری‌متیوپریم، تتراسایکلین و مترونیدازول اشاره کرد. بنابر مطالعه‌ای که در کانادا انجام شد، دارو‌های مغز و اعصاب از جمله دارو‌های پارکینسون، محرک‌های CNS، دارو‌های میگرن و شل کننده‌های عضله و همچنین دارو‌های قلبی (ضد فشار خون، ادرارآور، استاتین‌ها و ضد آریتمی) و بیشتر دارو‌های تیروئید می‌توانند اثری مشابه را ایجاد کنند. از مقصران دیگر می‌توان به دارو‌های ضد افسردگی سه‌حلقه ای، برخی دارو‌های بیماری روانی، دارو‌های ضد اضطراب، دارو‌های تثبیت کننده خلق و خو، آنتی هیستامین ها، برونکودیلاتور‌ها بازکننده‌های برونش، دارو‌های ضد التهاب، دارو‌های ترک سیگار، ضد قارچ‌ها و ضد ویروس‌ها اشاره کرد.

توهم

طیف گسترده‌ای از دارو‌ها که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیرگذار هستند می‌توانند موجب بروز توهم در فرد شوند. دارو‌هایی که برای درمان درد و تسکین اضطراب و افسردگی استفاده می‌شوند می‌توانند موجب توهم شوند و از گزینه‌های دیگر می‌توان به دارو‌های آنتی کولینرژیک که برای درمان بیماری‌های مثانه، بیماری مزمن انسدادی ریه و بیماری پارکینسون استفاده می‌شوند، اشاره کرد.

افزایش شدید وزن

مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند دلیل نوسانات وزن شما باشد. برخی دارو‌ها موجب افزایش گرسنگی می‌شوند، در شرایطی که برخی دیگر توانایی بدن برای سوزاندن کالری را مختل کرده با به احتباس مایع در بدن بیمار منجر می‌شوند. از جمله دارو‌های رایج که با افزایش وزن مرتبط هستند می‌توان به کورتیکواستروئیدها، دارو‌های ضد افسردگی سه‌حلقه ای، مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مانند پروزاک، سلکسا، و پاکسیل و سولفونیل اوره‌ها مورد استفاده برای درمان دیابت نوع ۲ اشاره کرد.

اختلالات بینایی

برخی دارو‌ها می‌توانند بر چشم‌های انسان تاثیرگذار باشند و موجب عوارضی مانند تاری دید و آسیب شبکیه شوند. از جمله این موارد می‌توان به دارو‌های اختلال نعوظ، دارو‌های فشار خون، مینوسایکلین، و آنتی بیوتیک‌های دیگر و حتی برخی دارو‌های گیاهی اشاره کرد. کورتیکواستروئیدها، دارو‌های بیماری روانی، دارو‌های ضد مالاریا، و آنتی هیستامین‌ها نیز می‌توانند موجب مشکلات بینایی شوند.

پارگی تاندون

از شایع‌ترین دارو‌هایی که موجب تاندونیت (التهاب تاندون) یا پارگی تاندون‌ها می‌شوند می‌توان به دارو‌هایی کلاس فلوروکینولون از جمله سیپرو، سیپرو اکس آر، پروکین اکس آر، لواکین، فلوکسین، و معادل‌های عمومی آن‌ها اشاره کرد. پارگی‌های ناشی از مصرف دارو بیشتر در تاندون‌های آشیل، روتاتور کاف، جلو بازو، دست و انگشت شست رخ می‌دهند.

زبان سیاه

گمان بر این است که تغییر در باکتری‌های عادی دهان که می‌تواند به واسطه مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها رخ دهد به ظاهر سیاه و مودار زبان منجر می‌شود. از دیگر دلایل این عارضه جانبی ناخوشایند می‌توان به عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد قهوه، و کم آبی بدن اشاره کرد. محصولات حاوی بیسموت مانند پپتو-بیسمول نیز ممکن است موجب این شرایط شوند.