افشاگری «نیویورک تایمز» از ۷ هفته پنهانکاری چین درباره کرونا

میان شناسایی اولین بیمار مبتلا به این ویروس تا قرنطینه در ووهان حدود ۷هفته فاصله بوده است. دولت چین نه تنها پس از اطلاع از بروز این بیماری به پنهان‌کاری دست زده، بلکه عامل افشای این ویروس را به همراه ۸نفر دیگر در بازداشت قرار داده بود. یکی از علت‌های این پنهان‌کاری برگزاری کنگره‌های سالانه حزب کمونیست در ماه ژانویه بوده است. براساس آخرین برآوردها، تاکنون این بیماری جان ۳۰۴ نفر را گرفته است و حدود ۱۴هزار و ۳۸۰ نفر نیز به این ویروس آلوده شده‌اند.

لی ونلینگ روز ۳۰ دسامبر که یک پزشک اهل شهر ووهان است در یک چت آنلاین از همکاران خود خبر از یک بیماری مرموز داد و خواستار قرنطینه ۷ بیماری شد که در بیمارستان آن‌ها بستری شده بودند. یکی از افراد این اتاق گفت‌وگوی آنلاین در واکنش به خبر دکتر ونلینگ گفته بود: «این بسیار ترسناک است. آیا ما با یک بیماری اپیدمیک دیگر مانند سارس طرف هستیم». این بیماری در سال ۲۰۰۲ در چین موجب کشته شدن ۸۰۰ نفر شد. در نیمه‌های شب، اما مقامات دولت چین به بیمارستان آمدند تا ببینند چرا این پزشک چینی این موضوع را در یک محیط گفت‌وگوی عمومی مطرح کرده است. سه روز بعد از آن پلیس چین وی را به اتهام انتشار این خبر دستگیر کرد و آن را رفتاری غیرقانونی خواند. بیماری سارس نبود، اما چیزی شبیه آن بود: کروناویروس حالا بی‌پروا قدم به فراتر از ووهان گذاشته است و در حال سرایت به سراسر جهان است. برخورد اولیه دولت چین با این بیماری موجب شد تا کروناویروس جای پای خود را محکم کند. در آن لحظات مهم، چینی‌ها ترجیح دادند مساله را مخفی کنند تا اینکه آشکارا به تقابل با این بحران در حال رشد بپردازند. آن‌ها ترجیح دادند تا از هشدار عمومی و شرمندگی سیاسی خودداری کنند. بین بروز شناسایی اولین بیمار‌ها تا قرنطینه شهر ووهان ۷ هفته فاصله افتاده است. براساس ده‌ها مصاحبه‌ای که با ساکنان شهر ووهان صورت گرفت، مشخص شد که دولت چین در اعلام این خبر تاخیر کرده بود. در این هفته‌ها، دولت چین دکتر‌ها را مجبور به سکوت کرده و اجازه نداده است تا پرچم خطر قرمز برافراشته شود. آن‌ها خطر موجود را کم‌اهمیت جلوه دادند و ۱۱ میلیون شهروند ووهانی را در بی‌خبری کامل از خطرات این بیماری مهلک نگه داشتند. آن‌ها هرچند بازار غذا‌هایی که احتمال می‌دادند بیماری از آنجا شیوع پیدا کرده است را بستند، اما به افکار عمومی گفتند این تعطیلی‌ها برای نوسازی بوده است. بخشی از پنهان‌کاری آن‌ها به این دلیل بود که در ژانویه قرار بود کنگره‌های سالانه حزب کمونیست برگزار شود. درحالی‌که این بیماری با سرعت در حال فراگیر شدن بود، مقامات چینی بار‌ها اعلام کردند که احتمال سرایت وجود ندارد. به گفته کارشناسان با این اقدامات دولت چین، بهترین زمان را برای مهار این بیماری مسری از دست داد. یانژونگ هوآنگ، از اعضای بهداشت جهانی در شورای روابط خارجی مطالعات چین می‌گوید: «این مساله ناشی از انفعال دولتمردان چینی است. هیچ اقدامی در ووهان صورت نگرفته است تا در مورد این بیماری خطرناک هشدار دهد.» اولین مورد از این بیماری به شکل پرونده ناشناخته در اوایل دسامبر ثبت شده است. دولتمردان چینی، اما ۲۰ ژانویه تصمیم به مقابله جدی با این بیماری گرفتند. این زمانی بود که دیگر کار از کار گذشته بود. حالا این بیماری تبدیل به یک مساله جهانی شده است. دولت‌ها هم‌اینک تصمیم گرفته‌اند که رفت‌و‌آمد به چین را محدود یا ممنوع کنند، بازار‌های مالی شکننده شده‌اند و حالا شی‌جین‌پینگ با بزرگ‌ترین چالش دوران رهبری خود روبه‌رو است. این بحران می‌تواند برنامه کاری «شی» را برای مدت نامعلومی به تاخیر بیندازد یا حتی چشم‌انداز سیاسی و امنیتی وی یا به‌عبارتی مشت آهنین اقتدارگرایی‌اش را با یک چالش اساسی روبه‌رو کند. در آخرین روز سال ۲۰۱۹، پیام دکتر لی، در خارج از گروه هم منتشر شد، اما دولت چین ترجیح داد به جای کنترل بیماری، فردی که این هشدار را داده است، کنترل شود. پلیس آن روز خبر داد که ۸ نفر را در این مورد دستگیر و بازجویی کرده است. در روزی که پلیس‌ها از این ۸ نفر بازجویی می‌کردند، کمیسیون بهداشت ووهان اعلام کرد که ۲۷ نفر به‌دلیل ناشناخته‌ای به ذات‌الریه دچار شده‌اند. اما در پایان همان اطلاعیه گفته که نیازی به یک هشدار عمومی نیست. دکتر لی که چشم‌پزشک است، پس از توبیخ به محل کار خود بازگشت. او زن بیماری را که «آب سیاه» داشت، معالجه کرد. او نمی‌دانست که این زن پیش‌تر احتمالا از طریق دخترش به کروناویروس دچار شده است. مادر و دختر از این بیماری رنج می‌بردند و خود دکتر لی نیز به همین بیماری دچار شد.

بازاری که مشکوک بود

هو شیائوهو که گوشت خوک فرآوری شده را در بازار دریایی به فروش می‌رساند، در اواخر ماه دسامبر احساس کرد که یک چیزی درست نیست. کارگرانی که به سراغ وی می‌آمدند مدام از تب و سر درد شکایت داشتند. هیچ‌کس نمی‌دانست علتش چیست. هو می‌گوید همان روز چند نفر در بیمارستان بستری شدند. این بازار در بخشی واقع شده است که آپارتمان‌هایی جدید در آن قرار گرفته‌اند. این منطقه مملو از غذافروشی‌هایی است که محل پاتوق افرادی از طبقه متوسط است. در غرفه‌های این بازار مردم گوشت، مرغ و ماهی تهیه می‌کنند، اما قسمت عجیب آن، فروش خزندگان و سایر حیوانات وحشی است که چینی‌ها به خوردن آن افتخار می‌کنند و آن را یک امتیاز برای خود می‌دانند. براساس گزارشی که از سوی مرکز کنترل بیماری‌ها منتشر شده است، بهداشت این منطقه بسیار اسفناک است و جمع‌آوری زباله‌ها نیز در این منطقه مطلوب نیست. در بیمارستان‌ها، پزشکان و پرستاران از مراجعه بیماران مبتلا به ذات‌الریه بسیار تعجب کرده بودند. هر کسی که به بیمارستان مراجعه می‌کرد، در یک چیز اشتراک داشت: آن‌ها از کارکنان بازار هونان بودند. در اول ژانویه پلیس به همراه مقامات بهداشتی محلی در این بازار حضور پیدا کرد و آن را بست. خبرگزاری شینهوا که دولتی است، گزارش داد که بازار به‌دلیل مرمت و بازسازی بسته شده است، اما صبح فردای روزی که پلیس آنجا را تعطیل کرد، افرادی مشاهده شدند که لباس‌های ایمنی و ضدعفونی‌کننده پوشیده بودند و در حال گندزدایی در آن منطقه هستند. برای عموم مردم این اولین کار قابل‌مشاهده و غیرپنهان دولت برای مهار این بیماری بود.

یک روز قبل از آن، در ۳۱ دسامبر مقامات ملی به سازمان بهداشت جهانی در پکن از شیوع یک بیماری خبر دادند. مقامات در این اخطاریه خود بسیار امیدوارانه نوشته بودند و خبر دادند که منبع این بیماری را شناسایی و مهار کرده‌اند. در آن اخطاریه نوشته شده بود: «هیچ مدارکی دال بر شیوع این بیماری از انسان به انسان وجود ندارد.»

آلکساندار فلان، محقق از میکروبیولوژی دانشگاه جورج‌تاون به نیویورک‌تایمز گفت: «اگر اطلاعات ناقص باشد یا داده‌ای موجود نباشد، خوش‌بینی و اطمینان‌بخشی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.» او افزود: «این امر مشروعیت دولت را در پیام‌رسانی تضعیف می‌کند و اساسا بهداشت عمومی به اعتماد عمومی متکی است.» ۹ روز پس از اینکه بازار بسته شد، یک مرد که مکررا از آن بازار خرید می‌کرد به اولین نفری تبدیل شد که بر اثر این بیماری فوت کرد. او مردی ۶۱ ساله بود که از بیماری‌های دیگر مانند مشکلات کبدی هم رنج می‌برد. مقامات چینی پرونده وی را پس از دو روز بستند، اما از جزئیات آن مبنی‌بر مسری بودنش خبری منتشر نکردند. همسر این مرد نیز پنج روز پس از وی فوت کرد. با این حال باز هم دولت چین حاضر به عمومی کردن این اخبار نشد و در انتشار مهلک بودن این خبر تاخیر به خرج داد.

آخرین تحولات از کروناویروس

جهان روز شنبه شاهد اولین قربانی غیرچینیِ کروناویروس بود. روز شنبه از فیلیپین گزارش شد که یک نفر از اتباع این کشور به‌دلیل این بیماری فوت کرده است. با فوت این فیلیپینی تعداد قربانیان این بیماری تا لحظه تنظیم گزارش ۳۰۴ نفر بوده است. به‌نظر می‌آید سرعت قربانی گرفتن این بیماری در حال افزایش است. به گزارش الجزیره این فرد فیلیپینی ۴۴ ساله، پیش‌تر در ووهان ساکن بوده است. رابیندرا آبیاسینگ از سازمان بهداشت جهانی گفت که این نخستین فوتی غیرچینی است و این به ما گوشزد می‌کند که با یک مساله محلی طرف نیستیم و موضوع کاملا جهانی است.

چینی‌ها در گزارشی که منتشر کردند گفتند که تا نیمه‌شب شنبه تعداد کشته‌های این بیماری ۳۰۴ نفر بوده و ۲ هزار و ۵۹۰ نفر دیگر هم گزارش شده است که به این بیماری دچار شده‌اند. با افزایش این نفرات، تعداد بیماران کرونا ویروس به ۱۴ هزار و ۳۸۰ نفر رسیده است. درحالی‌که تعداد مبتلایان به این بیماری در حال افزایش است، چین روز به روز بیشتر از سوی کشور‌های جهان منزوی می‌شود. تقریبا بیشتر پرواز‌های خارجی به مقصد چین به حالت تعلیق درآمده‌اند. بسیاری از کشور‌ها نیز اتباع خود را از ووهان خارج کرده‌اند یا در حال خارج کردن هستند. در ۲۴ کشور دیگر دنیا نیز گزارش شده است که ۱۳۰ مورد ابتلا به کروناویروس مشاهده شده است. فرد فیلیپینی هم که روز شنبه گزارش شد فوت کرده است روز ۲۵ ژانویه در بیمارستان مانیل پذیرفته شد و در نهایت روز اول فوریه فوت کرد. فرانسیس دویکه، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی درخصوص این بیمار فیلیپینی گفت: «در طول بستری شدنش، او به ذات‌الریه شدید دچار شده بود. در چند روز آخر شرایط وی ثابت بود و نشان از بهبودی داشت، اما حال وی در عرض ۲۴ ساعت دگرگون و در نهایت منجر به فوت شد.» گفته می‌شود، اما زنی که در ووهان همراه این مرد بوده است، هیچ‌گونه علائم این بیماری را نداشته و در بیمارستان از اوضاع باثباتی برخوردار بوده است. پس از اینکه گزارش فوت این شهروند فیلیپینی منتشر شد، رودریگو دوترته رئیس‌جمهوری فیلیپین محدودیت‌های سفر به چین، هنگ‌کنگ و ماکائو را تشدید کرد. این زوج فیلیپینی پیش از سفر به ووهان در هنگ‌کنگ و ماکائو نیز حضور داشته‌اند.

دکتر وین گوپتا، یکی از اعضای مرکز دارویی واشنگتن به الجزیره گفت: «واقعا کسی نمی‌داند چه تعداد به این بیماری مبتلا شده‌اند یا در معرض آن قرار خواهند گرفت.» به همین جهت سازمان بهداشت جهانی وضعیت قرمز اعلام کرده است و در این شرایط کشور‌ها باید براساس پیشنهاد‌های این سازمان اقدام کنند. در این شرایط بیشتر کشور‌ها تمهیدات لازم را برای مبارزه با این بیماری آغاز کرده‌اند. سنگاپور و ایالات‌متحده گفته‌اند از ورود افرادی که از چین بازدید داشته‌اند به داخل کشورشان جلوگیری خواهند کرد. استرالیا نیز روز شنبه دستور مشابهی صادر کرد و کارکنان وزارت بهداشت هنگ‌کنگ روز شنبه تهدید به اعتصاب کردند و خواستار بسته شدن مرز‌های این دولت-شهر با چین شدند. روسیه نیز امروز دوشنبه تخلیه اتباع کشورش را از چین آغاز خواهد کرد.