.svg)
گوشهای «ناشنوا» در برابر فریاد زاگرس / مناطق حفاظت شده در آتش و خاکستر / امکانات اطفای حریق در وضعیت قرمز
پارسینه: هنوز هم برای مهار آتش کمبود امکانات و نیروی انسانی داریم و اگر امکانات به‌روزتر و بیشتری برای مهار آتش داشتیم، آتش در زمان کمتری مهار می‌شد. در بخشی از جنگلهای بکر ایران هرساله بخشی از این مناطق که سرمایه عظیم خدادادی را در خود جای‌داده در آتش می‌سوزد. وجود گونه‌های کمیاب و با ارزش مانند پلنگ زاگرس در این منطقه حساسیت موضوع را صدچندان می‌کند و وقوع این حوادث نه تنها پوشش گیاهی بلکه حیات‌وحش آن را نیز مورد تهدید جدی قرار می‌دهد.
تحریریه پارسینه| خبرهای مربوط به آتشی که در روزهای گذشته به جان محیط زیست و حیات وحش یکی از بکر ترین نقاط طبیعی ایران زمین افتاده، در حالی به اخبار عادی و کم توجهی تبدیل شده که اثرات هولناک این واقعه تا سالها بر تن رنجور محیط زیست و منابع طبیعی ایران باقی خواهد ماند.
وقوع این حوادث تلخ و بسیار ناراحت کننده در لابلای وقایع و حوادث اعتراضات آمریکا به شکلی از نظرها دور ماند که گویی رویدادهای نا آرامی های آمریکا از شرایط تکان دهنده حریق در مناطق متعلق به حیات وحش و جنگلهای زاگرس مهم تر و رسیدگی به آنها از اهمیت ویژه تری نزد رسانه ها تا مسئولین غافل، برخوردار است.
اگر می خواهید از جزئیات فاجعه ای که بر سر زاگرس آمده بهتر مطلع شوید به روایتی خلاصه به قلم سه خبرگزاری ایسنا، فارس و مهر بر آنچه که در زاگرس گذشت توجه کنید:
با وجود تمام هشدار‌هایی که کارشناسان از فصل بهار درباره افزایش احتمال وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور داده بودند، اما سازمان‌های متولی آمادگی لازم جهت اقدام به‌موقع برای اطفای حریق را نداشتند همچنین طی هفته‌های گذشته تاخیر و بروز مشکلات فنی هنگام اعزام بالگرد‌های آبپاش توسط نیرو‌های مسلح برای اطفای حریق مشهود بود که به‌دلیل ناهماهنگی ارگان‌های مسئول و لزوم انجام برخی تشریفات و نامه‌نگاری‌های اداری عملا مهار آتش را به تاخیر انداخت و باعث گستردگی آن شد.
به عنوان نمونه آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع منطقه حفاظت شده خائیز که در مرز استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان قرار دارد ۸ خرداد ماه آغاز شد. علیرغم تمام تلاش‌های صورت گرفته از سوی نهاد‌های دولتی محلی و داوطلبان در روزهای اول مهار نشد و سرانجام پس از پنج روز و در پی اعزام بالگرد و ارسال برخی تجهیزات دیگر در ۱۳ خرداد مهار آن به‌صورت رسمی اعلام شد.
این اتفاق و آتش‌سوزی‌های دیگر در جنگل‌ها و مراتع دیگر طی سال جاری در حالی رخ داد که کمتر از ۸.۸ درصد از مساحت کل کشور را جنگل فرا گرفته است و جنگلهای زاگرس حدود ۴۰ درصد از جنگلهای کل کشور را تشکیل می‌دهد.
در شرایطی که براساس قانون « ملی شدن جنگلهای کشور » کلیه جنگل‌ها و مراتع کشور جزو اموال عمومی محسوب می‌شود و متعلق به دولت است و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حفاظت محیط زیست را وظیفه عمومی تلقی می‌شود، کارشناسان تاکید می‌کنند که دستگاه‌های مختلف باید هنگام وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع به‌سرعت واکنش نشان دهند.
با استناد به تبصره ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع که درباره ضرورت مشارکت ماموران لشکری و کشوری و شهرداری‌های نزدیک محل وقوع آتش‌سوزی در اطفای حریق در صورت تقاضای مأمورین جنگلبانی یا بخشداری است،
با توجه به تاکید کارشناسان و دستور دولت و پتانسیل بالای وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور در روزهای گرم سال انتظار می‌رود که موانع اقدام به‌موقع برای اطفای حریق منابع طبیعی مانند اعزام بالگرد نه تنها برای سال جاری بلکه طی سال‌های آینده رفع شود چراکه با توجه دلایل متعدد مانند تخریب جنگل‌ها و تغییرات اقلیمی رخ داده وقوع چنین آتش‌سوزی‌هایی در سنوات بعد دور از انتظار نیست.
به عنوان نمونه آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع منطقه حفاظت شده خائیز که در مرز استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان قرار دارد ۸ خرداد ماه آغاز شد. علیرغم تمام تلاش‌های صورت گرفته از سوی نهاد‌های دولتی محلی و داوطلبان در روزهای اول مهار نشد و سرانجام پس از پنج روز و در پی اعزام بالگرد و ارسال برخی تجهیزات دیگر در ۱۳ خرداد مهار آن به‌صورت رسمی اعلام شد.
این اتفاق و آتش‌سوزی‌های دیگر در جنگل‌ها و مراتع دیگر طی سال جاری در حالی رخ داد که کمتر از ۸.۸ درصد از مساحت کل کشور را جنگل فرا گرفته است و جنگلهای زاگرس حدود ۴۰ درصد از جنگلهای کل کشور را تشکیل می‌دهد.
در شرایطی که براساس قانون « ملی شدن جنگلهای کشور » کلیه جنگل‌ها و مراتع کشور جزو اموال عمومی محسوب می‌شود و متعلق به دولت است و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حفاظت محیط زیست را وظیفه عمومی تلقی می‌شود، کارشناسان تاکید می‌کنند که دستگاه‌های مختلف باید هنگام وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع به‌سرعت واکنش نشان دهند.
با استناد به تبصره ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع که درباره ضرورت مشارکت ماموران لشکری و کشوری و شهرداری‌های نزدیک محل وقوع آتش‌سوزی در اطفای حریق در صورت تقاضای مأمورین جنگلبانی یا بخشداری است،
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور می گوید: نهاد‌های دولتی مانند هوانیروز باید امکانات و تجهیزات لازم برای مهار آتش‌سوزی مانند بالگرد‌های آبپاش را در اختیار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری قرار دهند تا عدم برخورداری این سازمان از امکانات لازم را جبران کنند این در حالیست که شاهد تاخیر در اعزام تجهیزات و بالگرد‌ها به مناطق شعله‌ور شده به دلیل تخصیص نیافتن بودجه و تعلل در رعایت دستورالعمل‌های اداری بوده‌ایم.
با توجه به تاکید کارشناسان و دستور دولت و پتانسیل بالای وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور در روزهای گرم سال انتظار می‌رود که موانع اقدام به‌موقع برای اطفای حریق منابع طبیعی مانند اعزام بالگرد نه تنها برای سال جاری بلکه طی سال‌های آینده رفع شود چراکه با توجه دلایل متعدد مانند تخریب جنگل‌ها و تغییرات اقلیمی رخ داده وقوع چنین آتش‌سوزی‌هایی در سنوات بعد دور از انتظار نیست.
مهر نیز می نویسد:
امسال نیز همچون سال‌های گذشته، زخم‌های کاری آتش بر پیکر زاگرس نشست و آتش‌سوزی در جنگلهای زاگرس هکتار‌ها جنگل را به خاکستر تبدیل کرد.
در کهگیلویه و بویراحمد نیز از اوایل خردادماه، حریق سرخ بر تن سبز جنگل تاخت و ردی از سیاهی را بر این گستره بکر بر جای نهاد تا در چهار آتش‌سوزی در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۲۰۰ هکتار از جنگلهای استان در آتش خاکستر شده و منطقه حفاظت‌شده خاییز نیز در آتش بسوزد.
در کهگیلویه و بویراحمد نیز از اوایل خردادماه، حریق سرخ بر تن سبز جنگل تاخت و ردی از سیاهی را بر این گستره بکر بر جای نهاد تا در چهار آتش‌سوزی در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۲۰۰ هکتار از جنگلهای استان در آتش خاکستر شده و منطقه حفاظت‌شده خاییز نیز در آتش بسوزد.
زاگرسی که جنگل‌هایش با گستردگی در ۱۱ استان کشور و شش میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگلهای ایران را تشکیل داده و حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را نیز بلوط‌ها شامل می‌شود، این اکوسیستم وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران است.
جنگلهای بلوط منطقه زاگرس از منتهی‌الیه شمال غربی ایران آغاز و به جنوب غرب ایران می‌رسد و سایر گونه‌های درختی این جنگل‌ها افرا، کیکم، بنه، زبان‌گنجشک، گلابی وحشی، ولیک، ارغوان، انواع بادام و دیگر درختان است.
درختان بلوط معمولاً در ارتفاع ۶۵۰ تا دو هزار و ۴۰۰ متر از سطح دریا بر پهنه زاگرس رخ نموده‌اند و زاگرس جنوبی رویشگاه خاص گونه بلوط ایرانی بوده که شامل استان‌های کهگیلویه و بویر احمد، ایلام، خوزستان، فارس، اصفهان و چهارمحال بختیاری است.
جنگلهای بلوط منطقه زاگرس از منتهی‌الیه شمال غربی ایران آغاز و به جنوب غرب ایران می‌رسد و سایر گونه‌های درختی این جنگل‌ها افرا، کیکم، بنه، زبان‌گنجشک، گلابی وحشی، ولیک، ارغوان، انواع بادام و دیگر درختان است.
درختان بلوط معمولاً در ارتفاع ۶۵۰ تا دو هزار و ۴۰۰ متر از سطح دریا بر پهنه زاگرس رخ نموده‌اند و زاگرس جنوبی رویشگاه خاص گونه بلوط ایرانی بوده که شامل استان‌های کهگیلویه و بویر احمد، ایلام، خوزستان، فارس، اصفهان و چهارمحال بختیاری است.
حسین کلانتری استاندار کهگیلویه و بویراحمد می گوید: نباید اجازه داد که این ظرفیت‌ها و منابع خدادادی در آتش سهل‌انگاری‌ها بسوزد.
وی با بیان اینکه در سال جاری با توجه به وضعیت مناسب بارش‌ها و افزایش پوشش علفی کف جنگل، احتمال وقوع حریق در عرصه‌های طبیعی شدت یافته است، تصریح کرد: باید کانون‌های بحران شناسایی‌شده و با استفاده از ظرفیت تشکل‌های زیست‌محیطی این کانون‌ها پایش شده تا در صورت آتش‌سوزی، اطفای حریق در مدت‌زمان کمتری انجام شود.
وی با بیان اینکه در سال جاری با توجه به وضعیت مناسب بارش‌ها و افزایش پوشش علفی کف جنگل، احتمال وقوع حریق در عرصه‌های طبیعی شدت یافته است، تصریح کرد: باید کانون‌های بحران شناسایی‌شده و با استفاده از ظرفیت تشکل‌های زیست‌محیطی این کانون‌ها پایش شده تا در صورت آتش‌سوزی، اطفای حریق در مدت‌زمان کمتری انجام شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد نیز با اشاره به آتش‌سوزی جنگل‌ها در استان اظهار داشت: در سال گذشته ۳۶۴ هکتار از جنگل‌ها و مراتع استان در آتش سوخت .
غلام‌حسین حکمتیان می گوید: در سال جاری نیز تاکنون چندین آتش‌سوزی در نقاط مختلف استان در ارتفاعات و جنگل‌ها به وقوع پیوسته است.
وی بیان داشت: یکی از این آتش‌سوزی‌ها، حریق در منطقه حفاظت‌شده خاییز بود که مهار آن با توجه به وزش باد و سخت گذر بودن منطقه چندین روز طول کشید که در نهایت با استفاده از بالگرد‌های آبپاش این حریق مهار شد.
حکمتیان افزود: در آتش‌سوزی منطقه حفاظت‌شده خاییز بیش از ۴۰ هکتار دچار خسارات جدی شد. وی تصریح کرد: عامل اغلب آتش‌سوزی‌ها در سال گذشته عامل انسانی بود که این امر نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
وی بیان داشت: یکی از این آتش‌سوزی‌ها، حریق در منطقه حفاظت‌شده خاییز بود که مهار آن با توجه به وزش باد و سخت گذر بودن منطقه چندین روز طول کشید که در نهایت با استفاده از بالگرد‌های آبپاش این حریق مهار شد.
حکمتیان افزود: در آتش‌سوزی منطقه حفاظت‌شده خاییز بیش از ۴۰ هکتار دچار خسارات جدی شد. وی تصریح کرد: عامل اغلب آتش‌سوزی‌ها در سال گذشته عامل انسانی بود که این امر نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
حکمتیان افزود: متأسفانه ما هنوز هم برای مهار آتش کمبود امکانات و نیروی انسانی نداریم و اگر امکانات به‌روزتر و بیشتری برای مهار آتش داشتیم، آتش در زمان کمتری مهار می‌شد.
مهر می نویسد: سریال تراژیک آتش‌سوزی‌های جنگلهای کهگیلویه و بویراحمد که هشت درصد از جنگلهای کشور را در مساحت یک‌درصدی خود جای‌داده، از اواسط بهار آغاز می‌شود و تا اواسط پاییز ادامه دارد و مرگ تدریجی بلوط‌های دنا در جنگل مدار ۳۰ درجه زمین را رقم میزند.
اما فارس نیز از واقعه دردناک دیگری خبر می دهد:
فارس می نویسد روز سه شنبه بیستم خرداد نیز آتش‌سوزی در منطقه حفاظت شده سفیدکوه خرم‌آباد رخ داد که منطقه‌ای بکر و منحصر بفرد به لحاظ تنوع زیستی محسوب می‌شود.
وجود گونه‌های کمیاب و با ارزش مانند پلنگ زاگرس در این منطقه حساسیت موضوع را صدچندان می‌کند و وقوع این حوادث نه تنها پوشش گیاهی بلکه حیات‌وحش آن را نیز مورد تهدید جدی قرار می‌دهد.
وجود گونه‌های کمیاب و با ارزش مانند پلنگ زاگرس در این منطقه حساسیت موضوع را صدچندان می‌کند و وقوع این حوادث نه تنها پوشش گیاهی بلکه حیات‌وحش آن را نیز مورد تهدید جدی قرار می‌دهد.
در این رابطه قاسم دلفانی، فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان در گفتگو با خبرنگار فارس از خرم‌آباد اظهار کرد: حوالی ظهر در منطقه سفیدکوه خرم‌آباد آتش‌سوزی رخ داد که در حال حاضر مهار شده است.
وی بیان کرد: هم‌اکنون در نواحی سوخته هستیم و نمی‌توانیم اظهارنظر درستی در رابطه با میزان خسارت اعلام کنیم .
دلفانی ادامه داد: بعد از اتمام کامل حریق و در اولین فرصت کارشناسان این اداره کل میزان آسیب وارد شده را برآورد خواهند کرد.
وی بیان کرد: هم‌اکنون در نواحی سوخته هستیم و نمی‌توانیم اظهارنظر درستی در رابطه با میزان خسارت اعلام کنیم .
دلفانی ادامه داد: بعد از اتمام کامل حریق و در اولین فرصت کارشناسان این اداره کل میزان آسیب وارد شده را برآورد خواهند کرد.
احمدرضا ساتیاروند، معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی لرستان نیز به خبرنگار فارس از خرم‌آباد گفت: طبق ماده ۱۶ حفاظت و بهسازی محیط زیست، زمانی که یک عرصه منابع طبیعی در اختیار سازمان محیط زیست قرار می‌گیرد تمامی مسائل حفاظت و صیانت آن مانند جلوگیری از آتش‌سوزی برعهده این سازمان است.
معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی لرستان از پرواز هواپیما در بالای این منطقه جهت بررسی بیشتر سطوح آسیب‌دیده خبر داد و افزود: هم‌اکنون خط اصلی آتش خاموش شده، اما ممکن است در بعضی نقاط کُنده و بقایای صدمه دیده از آتش در حال سوختن باشند، اما تهدید اصلی از بین رفته است.
وی با اشاره برآورد میزان خسارت این آتش‌سوزی بیان کرد: این کار طبق قانون برعهده اداره کل حفاظت محیط زیست استان است و باید از آنها پیگیر بود.
ساتیاروند خاطرنشان کرد: طبق قانون که اطفای حریق را وظیفه همه ارگان‌ها و نهاد‌ها دانسته به محض وقوع آتش‌سوزی در منطقه حضور پیدا کرده و چون از حوزه شهری فاصله زیادی نداشت سریعا کارمان را آغاز کردیم، اما به علت گرمی هوا خاموش کردن آتش زمان برد.
معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی لرستان از پرواز هواپیما در بالای این منطقه جهت بررسی بیشتر سطوح آسیب‌دیده خبر داد و افزود: هم‌اکنون خط اصلی آتش خاموش شده، اما ممکن است در بعضی نقاط کُنده و بقایای صدمه دیده از آتش در حال سوختن باشند، اما تهدید اصلی از بین رفته است.
وی با اشاره برآورد میزان خسارت این آتش‌سوزی بیان کرد: این کار طبق قانون برعهده اداره کل حفاظت محیط زیست استان است و باید از آنها پیگیر بود.
ساتیاروند خاطرنشان کرد: طبق قانون که اطفای حریق را وظیفه همه ارگان‌ها و نهاد‌ها دانسته به محض وقوع آتش‌سوزی در منطقه حضور پیدا کرده و چون از حوزه شهری فاصله زیادی نداشت سریعا کارمان را آغاز کردیم، اما به علت گرمی هوا خاموش کردن آتش زمان برد.
همچنین مهرداد فتحی‌بیرانوند، مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به میزان خسارت این آتش‌سوزی بیان کرد: سطح سوخته منطقه را باید برآورد کنیم که در حال حاضر باتوجه به توپوگرافی منطقه و صعب‌العبور بودن مسیر‌ها امکان‌پذیر نیست .
فتحی‌بیرانوند تصریح کرد: فعلا مساحت خسارت دیده ناپیدا بوده ، اما به طور قطع عامل انسانی در این حادثه دخیل بوده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: هنوز از عمد و یا سهوی بودن این آتش‌سوزی اطلاع درستی نداریم و نیاز به بررسی بیشتری دارد.
ادامه روند سریالی این آتش سوزی‌ها نگران‌کننده است و توجه بیشتر مسوولین را برای مهار آنها می‌طلبد. انتظار می‌رود که علاج واقعه قبل از وقوع شود و نباید تنها به فکر خاموشی آتشی بود که بارهاست بر جان زاگرس می‌افتد و متاسفانه ادامه نیز خواهد داشت.
فتحی‌بیرانوند تصریح کرد: فعلا مساحت خسارت دیده ناپیدا بوده ، اما به طور قطع عامل انسانی در این حادثه دخیل بوده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: هنوز از عمد و یا سهوی بودن این آتش‌سوزی اطلاع درستی نداریم و نیاز به بررسی بیشتری دارد.
ادامه روند سریالی این آتش سوزی‌ها نگران‌کننده است و توجه بیشتر مسوولین را برای مهار آنها می‌طلبد. انتظار می‌رود که علاج واقعه قبل از وقوع شود و نباید تنها به فکر خاموشی آتشی بود که بارهاست بر جان زاگرس می‌افتد و متاسفانه ادامه نیز خواهد داشت.
جناب کلانتری هر درخت بلوط ۵۰ تا ۱۰۰ ساله دویست هزار دولار قیمت دارد یعنی معادل دو میلیارد ، بهتر است در امنیت متابع طبیعی مثل امنیت شهر و کشور جسورتر باشیم .
خدا ریشه آن کسی را بزند که ریشه به سرمایه های ملی کشور میزند جنگل و طبیعت یک سرمایه ملی است !!!! عمدی این کار رو میکنن که برج و بارو بسازن و کلا ایران را ویران کنند