.svg)
درس‌هایی از فراز و فرود‌های اپیدمی کرونا
پارسینه: روند همه‌گیری کرونا در کشور ما همانند سایر کشور‌ها با فراز و فرود‌هایی همراه بود و درس‌هایی آموزنده به ما داد که می‌توان از آن برای ارایه خدمات بهتر به مردم و درمان و کنترل این بیماری و موارد مشابه آن استفاده کرد.
حدود چهار ماه است که جامعه جهانی درگیر بیماری جدید است که از کشور چین شروع شد و به سرعت همه کره زمین را درنوردید. این ویروس با جرمی حدود ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۵ گرم قدرت طبیعت را به رخ انسان مغرور کشید تا نشان دهد بشر با تمامی توانایی‌های علمی و فناوری خود هنوز بسیار آسیب پذیر و ضعیف است.
گذشته از فرضیات ثابت نشده‌ای مانند بیوتروریستی بودن اپیدمی، دستکاری انسانی، جنگ تجاری و سرد کشور‌ها و مانند این‌ها واقعیت آن است که رویکرد کشور‌ها در برخورد و مقابله با این اپیدمی حاد پیشرونده تهدید کننده، تجارب تلخ و شیرینی را به جای گذاشته است. از این تجارب درس‌هایی را برای حال و آینده می‌توان آموخت تا جامعه کمتر از اتفاقات و وقایع مشابه آسیب ببیند.
حمید سوری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و استاد اپیدمیولوژی روز جمعه در گفتگو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: کسب تجربیات خام از وقایع روزمره قطعا برای حل مشکلات پیچیده‌ای مانند اپیدمی کرونا کافی نیست و مدیریت علمی بحران کرونا بدون مشارکت فعال متخصصان این حوزه ممکن نخواهد بود.
وی ادامه داد: متاسفانه در خبر‌ها شاهدیم که گاهی افرادی که تخصص و درک درستی از این بحران ندارد، اصول قطعی علمی مقابله با کرونا را زیر سوال می‌برند و حتی متخصصان رشته‌های غیرمرتبط اظهارنظر‌های غیرموثق و غیرعلمی می‌کنند که برای کنترل اپیدمی بسیار خطرناک است.
این استاد اپیدمیولوژی بیان داشت: عدم شدت عمل کافی در اعمال مقررات و رعایت موازین محافظتی و همچنین عادی جلوه دادن اوضاع و ارائه توصیه‌های سطحی از سوی برخی افراد غیرکارشناس مانع کنترل بیماری خواهد شد.
وی ادامه داد: تحلیل مردم عادی از اوضاع اپیدمی محدود به فضای پیرامون شان است و پراکندگی موارد بستری و مرگ کرونا که عمدتا دور از چشمشان رخ می‌دهد، نمی‌تواند تهدید جدی اپیدمی کرونا را به آن‌ها نشان دهد؛ بنابراین اعمال مقررات شدید محافظتی مانند آنچه در کشور‌های موفق در کنترل اپیدمی انجام دادند، بسیار ضروری است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه در اپیدمی کووید ۱۹ دو موضوع پیشگیری از تعداد موارد فوتی و موارد شدید یا بستری حداقل تا زمانی که هنوز موفق به کشف واکسن نشده ایم باید در اولویت برنامه‌های پیشگیری قرار گیرد، افزود: برای دستیابی به این هدف، شناسایی و محافظت کافی از گروه‌های پرخطر یک ضرورت جدی است.
سیاستگذاری مدونی برای تهیه مستندات بومی کرونا تدوین شود
سوری تاکید کرد: به رغم ظرفیت‌های بسیار خوب علمی و وجود مراکز تحقیقاتی در حوزه سلامت و موفقیت‌های نسبی، هنوز نقشه راه سیاستگذاری مدون برای تهیه مستندات بومی اپیدمی کرونا و پرهیز از موازی کاری‌ها وجود ندارد.
وی ادامه داد: تحقیقاتی که در کشور انجام می‌شود، به صورت پراکنده و اغلب بر اساس علایق شخصی محققان انجام می‌شود. وظایف مراکز تحقیقاتی و معاونت‌های تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه بسیار حساس است تا نقشه سیاستگذاری تحقیقاتی را تهیه و برای اجرایی شدن آن تلاش کنند.
سوری بیان داشت: تحلیل موارد ابتلا طی چهار ماه گذشته در کشور نشان می‌دهد که به رغم شباهت‌هایی که الگوی اپیدمی ایرانی‌ها با سایر کشور‌ها دارد، تفاوت‌هایی هم مشاهده می‌شود که باید در برنامه‌ها و سیاست‌ها به آن‌ها توجه جدی شود.
وی ادامه داد: برای مثال ارزش تب سنجی به عنوان پیش آگهی بیماری در ایرانیان بسیار کمتر از مبتلایان در چین است یا برعکس در حالی که کاهش غلظت اکسیژن در خون تنها در ۱۴ درصد چینی‌ها قبل از بروز علائم بالینی و تست‌ها دیده می‌شد، این میزان در حدود ۶۰ درصد ایرانی‌ها مشاهده می‌شود.
سوری گفت: در این بین همچنین برخی رسانه‌های جمعی گا‌ها در خبررسانی صحیح اپیدمی نسبت به مجموعه‌های مجازی بی شناسنامه که نه تنها کمک کننده نیستند بلکه با انتشار خبر‌های دروغ و غیرعلمی باعث تشویش افکار عمومی شده اند، چندان موفق نبوده اند.
ضرورت تجدیدنظر در برنامه‌های آموزشی رشته اپیدمیولوژی
وی افزود: نیاز به تجدیدنظر جدی در برنامه آموزش تحصیلات تکمیلی رشته اپیدمیولوژی برای توانمند کردن فارغ التحصیلان جهت پاسخگویی به مشکلاتی مانند این اپیدمی که کشور ما به واسطه موقعیت پیچیده ژئوبیولوژیک و تنوع اپیدمیولوژی بیماری‌ها با آن روبرو است، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
سوری گفت: هرچند چندین سال از عمر رشته اپیدمیولوژی در کشور می‌گذرد و اولین فارغ التحصیلان دانشگاه‌های خارج از کشور بیش از سه دهه است که به کشور باز گشته اند، اما هنوز در ساختار وزارت بهداشت ردیف سازمانی تعریف شده کافی برای این رشته وجود ندارد.
وی ادامه داد: تعداد فارغ التحصیلان این رشته در سه دهه گذشته روند افزایش نسبتا خوبی داشته، ولی در اغلب موارد استفاده مطلوبی از تخصص این افراد نمی‌شود و بیشتر آنان در مراکز تحقیقاتی به مقاله نویسی و متدولوژی تحقیق مشغول هستند.
سوری افزود: با توجه به جوان بودن نسبی رشته تعداد اساتید با سابقه این رشته به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد.
رسیدن به ایمنی گله‌ای برای جامعه خطرناک است
وی افزود: رویکرد رسیدن به ایمنی گله‌ای یا اجتماعی چه به زبان بیاید و چه نیاید، برای جامعه خطرناک است و قربانیان زیاد و هزینه بسیاری را تحمیل می‌کند. هنر کشور‌ها این است که هر چه زودتر این ساختمان درحال اشتعال اپیدمی را با کمترین خسارت ممکن خاموش کنند، اینکه بگذاریم تا زمانی که ماده قابل سوختن وجود دارد ساختمان همچنان بسوزد، هنر نیست. رویکرد اپیدمی گله‌ای دقیقا همین کار را می‌کند که قطعا دور از عقل و شان علمی است.
سوری افزود: اولین مورد اپیدمی در اوایل اسفندماه ۱۳۹۸ در کشور گزارش شد و به رغم خبر‌هایی مبنی بر وخامت مشکل، به نظر می‌رسد بزرگی مساله درست ارزیابی نشد البته هدف از نقد این رفتار‌ها نیز قطعا نادیده گرفتن تلاش‌های صادقانه مسوولان دلسوز مردم به خصوص ناسپاسی از زحمات کارکنان بهداشتی درمانی کشور که جان برکف و با تقدیم عزیزانی زندگی خود را وقف مردم کردند، نیست.
سوری افزود: رفتار و کارنامه مدیریتی کشور ما در این اپیدمی را می‌توان از منظر‌های مختلف ارزیابی کرد؛ نمونه‌های زیادی وجود دارد که نشان دهنده توفیق نسبی ما در مقایسه با بسیاری از کشور‌های پیشرفته جهان است.
گذشته از فرضیات ثابت نشده‌ای مانند بیوتروریستی بودن اپیدمی، دستکاری انسانی، جنگ تجاری و سرد کشور‌ها و مانند این‌ها واقعیت آن است که رویکرد کشور‌ها در برخورد و مقابله با این اپیدمی حاد پیشرونده تهدید کننده، تجارب تلخ و شیرینی را به جای گذاشته است. از این تجارب درس‌هایی را برای حال و آینده می‌توان آموخت تا جامعه کمتر از اتفاقات و وقایع مشابه آسیب ببیند.
حمید سوری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و استاد اپیدمیولوژی روز جمعه در گفتگو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: کسب تجربیات خام از وقایع روزمره قطعا برای حل مشکلات پیچیده‌ای مانند اپیدمی کرونا کافی نیست و مدیریت علمی بحران کرونا بدون مشارکت فعال متخصصان این حوزه ممکن نخواهد بود.
وی ادامه داد: متاسفانه در خبر‌ها شاهدیم که گاهی افرادی که تخصص و درک درستی از این بحران ندارد، اصول قطعی علمی مقابله با کرونا را زیر سوال می‌برند و حتی متخصصان رشته‌های غیرمرتبط اظهارنظر‌های غیرموثق و غیرعلمی می‌کنند که برای کنترل اپیدمی بسیار خطرناک است.
این استاد اپیدمیولوژی بیان داشت: عدم شدت عمل کافی در اعمال مقررات و رعایت موازین محافظتی و همچنین عادی جلوه دادن اوضاع و ارائه توصیه‌های سطحی از سوی برخی افراد غیرکارشناس مانع کنترل بیماری خواهد شد.
وی ادامه داد: تحلیل مردم عادی از اوضاع اپیدمی محدود به فضای پیرامون شان است و پراکندگی موارد بستری و مرگ کرونا که عمدتا دور از چشمشان رخ می‌دهد، نمی‌تواند تهدید جدی اپیدمی کرونا را به آن‌ها نشان دهد؛ بنابراین اعمال مقررات شدید محافظتی مانند آنچه در کشور‌های موفق در کنترل اپیدمی انجام دادند، بسیار ضروری است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه در اپیدمی کووید ۱۹ دو موضوع پیشگیری از تعداد موارد فوتی و موارد شدید یا بستری حداقل تا زمانی که هنوز موفق به کشف واکسن نشده ایم باید در اولویت برنامه‌های پیشگیری قرار گیرد، افزود: برای دستیابی به این هدف، شناسایی و محافظت کافی از گروه‌های پرخطر یک ضرورت جدی است.
سیاستگذاری مدونی برای تهیه مستندات بومی کرونا تدوین شود
سوری تاکید کرد: به رغم ظرفیت‌های بسیار خوب علمی و وجود مراکز تحقیقاتی در حوزه سلامت و موفقیت‌های نسبی، هنوز نقشه راه سیاستگذاری مدون برای تهیه مستندات بومی اپیدمی کرونا و پرهیز از موازی کاری‌ها وجود ندارد.
وی ادامه داد: تحقیقاتی که در کشور انجام می‌شود، به صورت پراکنده و اغلب بر اساس علایق شخصی محققان انجام می‌شود. وظایف مراکز تحقیقاتی و معاونت‌های تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه بسیار حساس است تا نقشه سیاستگذاری تحقیقاتی را تهیه و برای اجرایی شدن آن تلاش کنند.
سوری بیان داشت: تحلیل موارد ابتلا طی چهار ماه گذشته در کشور نشان می‌دهد که به رغم شباهت‌هایی که الگوی اپیدمی ایرانی‌ها با سایر کشور‌ها دارد، تفاوت‌هایی هم مشاهده می‌شود که باید در برنامه‌ها و سیاست‌ها به آن‌ها توجه جدی شود.
وی ادامه داد: برای مثال ارزش تب سنجی به عنوان پیش آگهی بیماری در ایرانیان بسیار کمتر از مبتلایان در چین است یا برعکس در حالی که کاهش غلظت اکسیژن در خون تنها در ۱۴ درصد چینی‌ها قبل از بروز علائم بالینی و تست‌ها دیده می‌شد، این میزان در حدود ۶۰ درصد ایرانی‌ها مشاهده می‌شود.
سوری گفت: در این بین همچنین برخی رسانه‌های جمعی گا‌ها در خبررسانی صحیح اپیدمی نسبت به مجموعه‌های مجازی بی شناسنامه که نه تنها کمک کننده نیستند بلکه با انتشار خبر‌های دروغ و غیرعلمی باعث تشویش افکار عمومی شده اند، چندان موفق نبوده اند.
ضرورت تجدیدنظر در برنامه‌های آموزشی رشته اپیدمیولوژی
وی افزود: نیاز به تجدیدنظر جدی در برنامه آموزش تحصیلات تکمیلی رشته اپیدمیولوژی برای توانمند کردن فارغ التحصیلان جهت پاسخگویی به مشکلاتی مانند این اپیدمی که کشور ما به واسطه موقعیت پیچیده ژئوبیولوژیک و تنوع اپیدمیولوژی بیماری‌ها با آن روبرو است، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
سوری گفت: هرچند چندین سال از عمر رشته اپیدمیولوژی در کشور می‌گذرد و اولین فارغ التحصیلان دانشگاه‌های خارج از کشور بیش از سه دهه است که به کشور باز گشته اند، اما هنوز در ساختار وزارت بهداشت ردیف سازمانی تعریف شده کافی برای این رشته وجود ندارد.
وی ادامه داد: تعداد فارغ التحصیلان این رشته در سه دهه گذشته روند افزایش نسبتا خوبی داشته، ولی در اغلب موارد استفاده مطلوبی از تخصص این افراد نمی‌شود و بیشتر آنان در مراکز تحقیقاتی به مقاله نویسی و متدولوژی تحقیق مشغول هستند.
سوری افزود: با توجه به جوان بودن نسبی رشته تعداد اساتید با سابقه این رشته به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد.
رسیدن به ایمنی گله‌ای برای جامعه خطرناک است
وی افزود: رویکرد رسیدن به ایمنی گله‌ای یا اجتماعی چه به زبان بیاید و چه نیاید، برای جامعه خطرناک است و قربانیان زیاد و هزینه بسیاری را تحمیل می‌کند. هنر کشور‌ها این است که هر چه زودتر این ساختمان درحال اشتعال اپیدمی را با کمترین خسارت ممکن خاموش کنند، اینکه بگذاریم تا زمانی که ماده قابل سوختن وجود دارد ساختمان همچنان بسوزد، هنر نیست. رویکرد اپیدمی گله‌ای دقیقا همین کار را می‌کند که قطعا دور از عقل و شان علمی است.
سوری افزود: اولین مورد اپیدمی در اوایل اسفندماه ۱۳۹۸ در کشور گزارش شد و به رغم خبر‌هایی مبنی بر وخامت مشکل، به نظر می‌رسد بزرگی مساله درست ارزیابی نشد البته هدف از نقد این رفتار‌ها نیز قطعا نادیده گرفتن تلاش‌های صادقانه مسوولان دلسوز مردم به خصوص ناسپاسی از زحمات کارکنان بهداشتی درمانی کشور که جان برکف و با تقدیم عزیزانی زندگی خود را وقف مردم کردند، نیست.
سوری افزود: رفتار و کارنامه مدیریتی کشور ما در این اپیدمی را می‌توان از منظر‌های مختلف ارزیابی کرد؛ نمونه‌های زیادی وجود دارد که نشان دهنده توفیق نسبی ما در مقایسه با بسیاری از کشور‌های پیشرفته جهان است.
منبع:
خبرگزاری ایرنا
ارسال نظر