چرا ورزش کردن با ماسک خطرناک است؟

ویروس کرونا از سی‌ام ژانویه ۲۰۲۰ زمانی که فدارسیون فوتبال چین شروع بازی‌های فصلی فوتبال این کشور را به تاخیر انداخت، بر رویداد‌های ورزشی تاثیر گذاشته است. بازی‌های المپیک توکیو نیز به دلیل همه گیری کرونا تا تابستان ۲۰۲۱ به تاخیر افتاد که اولین تاخیر در تاریخ مدرن المپیک محسوب می‌شود.

مدیران ورزشی اکنون تنها در حال بررسی روش‌هایی هستند که بازگشت به تمرین‌ها و رقابت‌ها را هم در سطح حرفه‌ای و هم در سطح آماتور میسر سازد. اما در شرایطی که هنوز واکسنی برای کرونا وجود ندارد، چالش‌های زیادی برای از سرگیری تمرینات ورزشی وجود دارد که یکی از آن‌ها در رابطه با تنفس است.

تنفس در زمان ورزش کردن نسبت به زمان استراحت تندتر و شدیدتر می‌شود که خطر انتقال این بیماری را افزایش می‌دهد. در نتیجه لیگ برتر فوتبال استفاده از ماسک‌های صورت را پیشنهاد داده است.

اما ماسک استنشاق مقدار هوای مورد نیاز را برای انجام ورزش‌های سنگین، دشوار می‌سازد. می‌دانیم که پوشیدن یک ماسک جراحی مقاومت در برابر جریان هوا را افزایش می‌دهد؛ ورزش کردن نیز باعث می‌شود که تنفس سریعتر و شدیدتر شود؛ بنابراین پوشیدن ماسک در طول ورزش ممانعت بیشتری در برابر جریان هوا ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر انجام ورزش‌های سطح متوسط تا شدید با استفاده از ماسک دشوارتر می‌شود. در حالی که با داشتن ماسک به صورت به راحتی می‌توان راه رفت به نظر می‌رسد که این چالش در هنگام انجام ورزش‌های سنگین (مثل راگبی یا فوتبال) که ورزشکار به میزان حدود ۴۰ تا ۱۰۰ لیتر در دقیقه به هوا نیاز دارد، بیشتر است.

زمانی که ورزش سنگینی انجام می‌دهیم، عضلات ما «اسید لاکتیک» تولید می‌کنند که باعث احساس سوزش می‌شود. این اسید سپس به دی اکسید کربن تبدیل شده و بازدم می‌شود. اما اگر دی اکسید کربن در ماسک تجمع یابد، چه اتفاقی می‌افتد؟

همچنین در هوای بازیافت شده اکسیژن کمتری وجود دارد که شرایطی مشابه با ورزش در ارتفاعات بالا را نشان می‌دهد؛ بنابراین مهم است که درک بیشتری از محدودیت‌های انجام ورزش سنگین با ماسک صورت داشته باشیم.

با توجه به گزارشی که در کانال خبری استرالیا در مورد دو پسر نوجوان منتشر شد که در عرض یک هفته از یکدیگر به دلیل پوشیدن ماسک طی انجام معاینات اجباری تربیت بدنی جان خود را از دست دادند، نیاز به درک این مساله را افزایش می‌دهد. البته از آنجایی که جسد این دو پسر تحت کالبد شکافی قرار نگرفته است، نمی‌توان متوجه شد که آیا پوشیدن ماسک در مرگ این دو پسر نقش داشته است یا خیر.

آیا ورزش کردن با ماسک در دوران کرونا بی‌خطر است؟

یک محقق دانشگاه «هرتفوردشایر» در انگلیس این موضوع را روی خود بررسی کرد. وی با سرعت ۱۰ کیلومتر در ساعت برای سه دقیقه روی تردمیل می‌دوید تا شدت و مدت زمان شمشیر بازی را منعکس کند.

وی این کار را با کیت کامل شمشیربازی با پوشیدن ماسک پارچه‌ای در زیر ماسک شمشیر بازی و یک بار بدون پوشیدن ماسک پارچه‌ای در زیر ماسک شمشیر بازی انجام داد. وی یک آنالایزر قابل حمل گاز استفاده کرد و آن را برای اندازه گیری غلظت گاز‌های دم و بازدم، تطابق داد.

غلظت اکسیژن در اتمسفر حدود ۲۱ درصد در سطح دریا است. این آزمایش نشان داد که در زمان دویدن روی تردمیل در حالی که تنها ماسک شمشیربازی بر صورت است، غلظت اکسیژن حدود ۱۹.۵ درصد است که با میزان اکسیژن موجود در اتفاع ۶۰۰ متری بالای سطح دریا برابر است.

اما زمانی که در زیر ماسک شمشیربازی یک ماسک پارچه‌ای پوشیده می‌شود، سطح اکسیژن به حدود ۱۷ درصد کاهش می‌یابد که این میزان اکسیژن با ورزش کردن در ارتفاع هزار و ۵۰۰ متری برابر است. کاهش بیشتر غلظت اکسیژن با ورزش طولانی‌تر یا سخت‌تر تأثیر زیادی بر واکنش‌های فیزیولوژیکی ورزش می‌گذارد و باعث بروز علائم مرتبط با بیماری ارتفاع مانند سرگیجه یا سردرد می‌شود.

از سوی دیگر میزان دی اکسیدکربن موجود در هنگام ورزش تنها با ماسک شمشیربازی، زیر یک درصد است. اما با استفاده از ماسک پارچه‌ای این میزان به ۳٪ افزایش یافت. این در حالی است که آژانس دولتی مسئول تنظیم و اجرای ایمنی محل کار انگلیس- توصیه می‌کند که کارمندان نباید بیش از ۱۵ دقیقه در معرض ۱.۵٪ دی اکسید کربن قرار داشته باشند.

پوشیدن ماسک شمشیر بازی از سال ۱۸۹۶ بخشی از قوانین بازی‌های المپیک بوده است و از این نظر این ورزش منحصر به فرد است؛ بنابراین قبل از هر توصیه‌ای که در زمینه پوشیدن یک ماسک پارچه‌ای در زیر ماسک شمشیر بازی انجام شود، باید تحقیقات بیشتری روی افراد انجام شود تا تاثیر سطح بالای دی اکسید کربن و میزان کم اکسیژن به دقت بررسی شود. نتایج این مطالعه در مورد تاثیر پوشیدن ماسک صورت با سایر ورزش‌های پر فشار نیز هماهنگی دارد.

با توجه به بازگشایی باشگاه‌های ورزشی قبل از توصیه برای پوشیدن ماسک لازم است تحقیقاتی در این زمینه انجام شود تا ایمنی جامعه ورزشی تامین شود.