تحلیل دکتر حسن لاسجردی از مذاکرات کارشناسی ایران و ۱+۵

دکتر حسن لاسجردي، کارشناس مسائل بين‌الملل در گفتگو با روزنامه مردم سالاری با اشاره به برگزاري مذاکرات اخير ايران و 1+5 در استانبول اظهارداشت: اين اجلاس در سطح کارشناسان برگزار شده و معمولا وقتي اجلاس در سطح کارشناسان برگزار مي‌شود با اين ذهنيت است که اختلاف‌نظرها يا مسائلي وجود دارد که بايد طرح موضوع شود، ابعاد موضوع بررسي شود و نگاه‌هاي دو طرف نقد و بررسي شود و يک پيشنهاد اوليه‌اي مطرح شود و کارشناسان در رابطه با اندازه آن نظرات متعدد خود را ارائه دهند و به يک هم‌ذهني کلامي برسند و در نهايت اين را براي يک اجلاس در سطح بالاتر آماده سازند.

وي در مورد بسته پيشنهادي ايران به 1+5 افزود: به نظر مي‌رسد با توجه به اين که جمهوري اسلامي ايران در دو سال گذشته يک بسته پيشنهادي مطرح کرد و در دوره اخير هم يک پيشنهاد پنج گانه داد و در اجلاس بغداد و مسکو نيز يک بار ديگر اين پيشنهادات جديد را با شرح و توضيحات مفصل ارائه کرد نياز بود که به بعضي از اضلاع که در اجلاس مسکو و بغداد طرف مقابل خواهان توضيح و تصميم بود آن طرف برسد و لذا قرار گذاشتند که در سطح کارشناسان در رابطه با ريزه‌کاري‌هاي اين پنج پيشنهاد صحبت شود.

لاسجردي بحث اصلي در اين پيشنهاد از سوي ايران را بحث شناسايي حق غني‌سازي عنوان کرد و گفت: وقتي کشوري داراي فن‌آوري غني‌سازي مي‌شود و علم آن را به دست مي‌آورد ديگر نمي‌شود آن را نفي يا نابود کرد بنابراين جمهوري اسلامي ايران در مذاکرات خودش به بحث شناسايي حق غني‌سازي براي بحث‌هاي فني در ايران از طرف 1+5 تاکيد کرد و علاقمند است که 1+5 در اين زمينه يک همراهي معنوي و واقعي داشته باشند.

وي به پشنهاد دوم مبني بر درخواست طرف مقابل براي بحث فردو بود و خاطرنشان کرد: با توجه به اين که فردو درگزارش اخير يا قبلي آمانو هم بوده، فردو از جمله مراکزي است که تحت نظارت آژانس قرار دارد يعني بحث تعداد سانتريفيوژها، اقدام عملياتي غني‌سازي و مواردي که در فردو مورد توجه است و الان 1+5 به عنوان يک نکته روي آن اصرار دارد در گزارش قبلي آمانو آمده است بنابراين ايران بر اين باور است که نگاهي که 1+5 در رابطه با فردو دارد تلاش کرده تا در اين گفت‌وگوها با استناد به گزارش آمانو و گزارشات بازرسين و مجموعه اطلاعاتي که خود آژانس ايران ارائه داده است يک روشنگري مناسبي درباره بحث فردو کند.

لاسجردي همچنين اظهار داشت: بحث ديگر مربوط به اورانيوم غني‌سازي شده و ذخيره ايران، بحث مبادله‌اي که اجلاس‌هاي قبلي مثل اجلاس استانبول در دو سال پيش به وجود آمده بود که ايران غني‌سازي سه درصد را بدهد و 20 درصد را دريافت کند. آنچه جمهوري اسلامي ايران در مذاکرات مسکو بر آن تاکيد داشت بحث ضمانت اجرايي اين کار بوده است در گذشته هم وقتي بحث پروتکل‌‌الحاقي مطرح شد، بحث‌ها آن بود که چه کسي يا چه پشتوانه‌اي براي تضمين آن وجود دارد که به نظر مي‌رسد که ايران در شرايط فعلي به دنبال يک تضمين عيني که بتواند پشتوانه واقعي براي تبادل باشد، در گذشته هم بسيار اصرار داشتند که 20 درصد را حتماً در خارج از ايران تبادل کنيم و ايران بر اين باور بودکه ما به درخواست خودمان اين تبادل را انجام دهيم اما طرف مقابل آن را قبول نکرد.

وي افزود: به نظر مي‌رسد که با توجه به مجموعه نگاه‌هايي که در مذاکرات گذشته در رابطه با بحث انباشت يا انبار غني سازي براي محل تبادل مطرح بود و آنچه که در روسيه بحث کردند، در حال حاضر ايران به دنبال آن است که چه تضمين واقعي و صددرصدي در مقابل داده‌ايد که اورانيوم با غناي 5/3 تا 5 درصد، آنها 20 درصد را به ما بدهند. ايران بر اين باور است که ما اورانيوم با غناي20 درصد را در مقابل يک تضمين واقعي برايش تصميم گيري مي‌کنيم.

اين کارشناس مسائل بين‌الملل همچنين با اشاره به مساله خلع سلاح، ثبات و امنيت در منطقه که در بسته پيشنهادي دو سال گذشته ايران نيز به آن پرداخته شده بود، گفت: ايران در اين فضا اصرار دارد که نگاه 1+5 در رابطه با کليه کشورهايي که در فضاي غني سازي چه تسليحاتي و چه غير تسليحاتي يک نگاه واقع بينانه باشد که به طور مشخص متمرکز بر موضوعات مربوط به اسرائيل و خلع سلاح در منطقه خاورميانه است.

وي ابراز عقيده کرد: اين مسائل جزو مسائلي مهم بود که در اجلاس استانبول روي آن مذاکره صورت گرفت و دو طرف براساس آن چيزي که بعد از نشست برگزار شد اظهار خوش بيني کردند که اين مذاکرات ادامه پيدا کند وچنين به نظر مي‌رسد که در مجموع مذاکرات،‌مذاکرات مثبتي بود که دو طرف بر ادامه آن اصرار دارند. بنابراين در شرايط فعلي به دليل آنکه محتوي مذاکرات منتشر نشده و آنچه منتشر شده بيشتر اظهارنظر کارشناسان بعد از انجام مذاکرات بوده به طور کل اين مذاکرات تا حدي توانسته دو طرف را مقداري به هم نزديک‌تر سازد و درخواست دور بعدي مذاکرات را داده‌اند تا شايد در دوره‌هاي بعدي مذاکره نگاه‌ها بيشتر به يکديگر نزديک شود و يک راه حل مناسب اتخاذ شود.

لاسجردي ادامه داد: به دليل مجموع دغدغه‌ها و مسائلي که دو طرف ايران و 1+5 دارند به نظر مي‌رسد که در شرايط فعلي يک مقداري متغيرهاي تاثيرگذار بر تصميم گيري روشن تر شدند و دو طرف را مجاب کرده که تصميم معقولانه بگيرند و دو طرف را از پرداخت هزينه‌هاي بيشتر برحذر دارد