تحلیل پایگاه اسلام الیوم: طرح رییس جمهور مصر، ملی یا اسلامی

پایگاه اسلام الیوم در تحلیلی به بررسی طرح آتی محمد مرسی، رییس جمهور مصر برای این کشور پرداخت و در این زمینه نوشت: شاید محمد مرسی، رییس جمهور جدید مصر به علت عظمت چالش ها و مسایل پیش رو، در شرایطی نباشد که بتواند بین طرح تلاش برای ایجاد مشارکت ملی گسترده و طرح تکیه بر جریان های اسلامی فارغ از هر گروه دیگر، در کوتاه مدت و میان مدت یکی را انتخاب کند. اما سوال درباره ماهیت طرح وی به بعد از گذر از دوره سخت دو سال آینده است. به ویژه زمانی که او از این دوره عبور کرده و یا در شرف عبور از آن است و در این هنگام است که از نوع طرحی که پایه گذاری خواهد کرد، پرده برداری می شود که آیا این طرح، یک طرح ملی گسترده و فراگیر است و یا اسلامی؟

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، این پایگاه در تحلیل خود افزود: اگرچه جریان های اسلامی مصر در بسیاری از امور عقیدتی، فقهی، اجتماعی و فرهنگی با یکدیگر تفاوت دارند، اما تفاوت اساسی بین آنها در مرحله کنونی به نوع طرحی بستگی دارد که هریک از آنها حامل آن هستند.

نویسنده در مقاله خود افزود: بنابراین در محافل این جریان ها اعم از اخوان المسلمین و تشکیلات آنها در کشورهای مختلف، گروههای سلفی با طیف ها و گرایش های متفاوت و «جهادیون» که هرگونه خشونت را کنارگذاشته اند، دو گرایش عمده وجود دارد، اولین گرایش به غیرممکن بودن ایجاد طرح اسلام سنتی در یک کشور اشاره دارد. به همین دلیل است که این گرایش بر این باور است که موفقیت در قدرت، عمل در راستای ایجاد یک طرح ملی با مشخصه اسلامی و تعاون با همه جریان های دیگری که مشارکت در این طرح را بپذیرند، ایجاب می کند.

نویسنده در ادامه تحلیل خود نوشت: این گرایش با گرایش دوم کاملا فرق دارد. گرایش دوم، تنها مجوز رسیدن به قدرت را ایجاد یک طرح اسلامی ناشی از ایده خلافت می داند، صرف نظر از اینکه این طرح با قرن بیست و یکم مناسبت دارد یا خیر و یا به دور از هر گونه ارزیابی کردن موانع و مشکلاتی که این طرح را دست نایافتنی می کند.

اسلام الیوم ادامه داد: علیرغم اینکه تجارب غیر عربی و به ویژه ترکیه ثابت کرده است که طرح ملی، بیشتر از هر طرح دیگری امکان موفقیت دارد اما همچنان جریان های اسلامی در جهان عرب بین این دو طرح در نوسان هستند.

نویسنده با بیان اینکه مقایسه عملکرد حزب «رفاه» و حزب «عدالت و توسعه» و ناکامی اربکان در برابر موفقیت اردوغان، تفاوت بین دو طرح اسلامی و طرح ملی با ویژگی اسلامی میانه رو در ترکیه را بیان می کند، بیان داشت: اربکان و حزبش هنگامی که قضیه شیوه زندگی شخصی را درمحوریت طرح خود که آن را اسلامی می دانست، قرار داد، ناکام شد و دوران او با جنگ درباره مساله حجاب و ورود زنان محجبه به پارلمان آغاز شد. این در حالی بود که اردوغان و حزبش هنگامی که قضایای توسعه اقتصاد، رشد جامعه، تاکید بر آزادی و ترقی آموزش و بهداشت را در صدر برنامه های خود قرار داد، به موفقیت رسید.

وی در ادامه نوشت: شاگردان اربکان در ترکیه مدت زمان طولانی را منتظر نماندند بلکه علی رغم اینکه با همان پس زمینه مشابه یعنی افکار اخوان المسلمین و نگرش آنها آمدند، اما درس را به سرعت و به طور کامل گرفتند و حزب عدالت و توسعه را تاسیس کردند که حامل یک طرح ملی با پس زمینه اسلامی، میانه رو و معتدل بود و همین موضوع نیز باعث موفقیت آنها شد.

نویسنده افزود: اما اوضاع کنونی مصر، احتمال تکرار چنین تجربه ای را به هیچ وجه نمی دهد. زیرا این اوضاع به نحوی پیچیده و مبهم است که دو فرصت را به اخوان المسلمین نمی دهد. این تنها فرصت اخوان المسلمین پس از هشت دهه است و رییس جمهور مصر را به گونه ای قرار داده است که باید ثابت کند طرحی که از آن به طرح ملی تعبیر می کند، مشکلات و چالش های پیش رو را حل وفصل می کند، یا خیر؟

نویسنده سایت اسلام الیوم در ادامه به تجربه تونس اشاره داشت و نوشت: طرح محمد مرسی همان گزینه ای است که جنبش «النهضه» بیش از هشت ماه پیش انتخاب کرد. زمانی که به اکثریت کرسی های مجلس موسسان دست یافت و راه طرح ملی و ایجاد مشارکت، تقسیم قدرت و عمل مشترک را برای حمل کردن یک میراث سنگین برگزید و با وجود اینکه او در مقایسه با همتای مصری خود در اوضاع بهتری در چارچوب یک طرح ملی عمل می کرد اما همچنان رییس حکومت النهضه با کوهی از مشکلات محاصره شده است و اگر یک طرح اسلامی منحصر به جنبش النهضه انتخاب می کرد و در آن نیروهای سلفی تند رو را که با آن مخالفند، مشارکت می داد، چه پیش می آمد؟

وی ادامه داد: عملکرد طرح جنبش «النهضه» فضاهای مقابله با مشکلات عظیم را در طولانی مدت حل می کند. زیرا این جنبش، راه طرح ملی با صبغه اسلامی را برای مشکلات برگزیده است.

نویسنده در ادامه تحلیل خود افزود: رییس جمهور انتخاب شده از میان انجمن اخوان المسلمین مصر می تواند فضاهای مشابهی را ایجاد کند. در صورتی که همان روش تونس را در پیش بگیرد و یک طرح ملی فراگیر پایه گذاری کند و بر مشارکت جریان های دیگر تکیه کرده و زمینه را برای کسانی که می توانند کمک کنند، فراهم کند و اقدامات عملی را اتخاذ کند تا به گروههایی که نسبت به تجاوز وی از سخنرانی های مثبت که از روز پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری به آن پناه برده است، اطمینان دهد.

این نویسنده همچنین بیان داشت: هنگامی که جامعه فاقد کم ترین اعتماد باشد و هنگامی که افراد جامعه به یکدیگر اعتماد نداشته باشند، سخنرانی هرچند هم طولانی و خوب باشد، زیاد فایده ای ندارد و وعده ها تا زمانی که بیانگر ماهیت طرحی که حمل می کند، نباشد، بی فایده است.

اگرچه تجربه ترکیه در این زمینه الهام بخش است و تجربه تونس نیز واضح، اما همچنان گزینه رییس جمهور جدید مصر، مبهم و پیچیده است در حالی که همه در انتظارند تا ببینند چه دستورات و اقداماتی از سوی وی صادر خواهد شد و میزان مشارکت ملی واقعی در این اقدامات تا چه اندازه خواهد بود.