وسواس را چگونه درمان کنیم؟

اعظم موحدی روانشناس گفت: روانشناسان وسواس را نوعی غریزه ناخودآگاه و واخورده معرفی می‌کنند و آن را حالتی می‌دانند که در آن فکر، میل یا عقیده خاصی که بیشتر اوقات اشتباه است آدمی را اسیر خودش می‌کند به طریقی که اختیار و اراده انسان را از وی سلب می‌کند در همین راستا خبرگزاری فارس با دکتر اعظم موحدی روانشناس گفتگو کرد.

روانشناس در توضیح افکار وسواسی گفت: این افکار و تصاویر تکانه هاییست که غیر ارادیست و فرد راه فراری برای متوقف کردن آن ندارد از طرفی فرد به طور ناخودآگاه بعضی از اعمال را به صورت مداوم انجام می‌دهد که به وسواس عملی معروف است. این افراد نمی‌توانند اعمال و افکارشان را متوقف کنند.

موحدی، کمالگرایی را به دو نوع مثبت و منفی تقسیم کرد و گفت: در کمالگرایی مثبت، فرد به هیچ کس آسیب نمی‌رساند و سعی در بهتر کردن رفتار و عمل خود دارد، ولی در کمالگرایی منفی فرد با رفتار خود دیگران را آزار می‌دهد به عنوان مثال اگر شخصی نمره پایینی در آزمونی گرفته است با ناراحتی‌های خود دیگران را آزار می‌دهد.

این روانشناس راهکار‌هایی را برای افرادی که افکار و رفتار‌های وسواسی دارند و حتی اعمال جدیدی را نشان می‌دهند پیشنهاد داد. در روش اول روانشناسان به افراد وسواسی کمک می‌کنند و در روش دوم متخصصان شناختی - رفتاری به شخص کمک می‌کنند.

وی وسواس را به دو نوع عملی و فکری تقسیم بندی کرد و گفت: وسواس به انواع زنجیره‌ای هم می‌تواند تبدیل شود و در مقوله نظم دهنده‌ها می‌گنجد. مثلا در رفتار‌های اجباری شخصی می‌تواند مدام وسایل را بشوید، یا ممکن است همه چیز را چک کند یا اینکه فرد شکاک است و یا اینکه مدام دنبال این است که کار‌های خود را به بهترین نحو انجام دهد، یا اینکه فرد مدام احساس گناه می‌کند، فرد وسواسی می‌تواند شمارشگر یا تقارنی باشد به عنوان مثال صندلی‌ها و یا موزاییک‌های کف یک مطب را می‌شمارد و به قرینه و تقارن توجه زیادی می‌کند. دسته‌ای از وسواسی‌ها هم عنوان محتکران را دارند و در این حالت فرد می‌ترسد چیزی را که در دستش دارد را دور بریزد.

روانشناس کشورمان ریشه وسواس را اکتسابی و ارثی دانست و گفت: به عنوان مثال مادری می‌تواند رفتار وسواس گونه خود را به فرزندش انتقال دهد. فردی هم می‌تواند با قرار گرفتن در محیط دچار وسواس عملی شود به عنوان مثال در دوره کرونا می‌تواند این رفتار تشدید شود.

وی گام‌هایی را برای خوددرمانی وسواس در منزل را معرفی کرد و خاطرنشان کرد: شناسایی محرک‌ها گام اول است به عنوان مثال اختلاف با همسران می‌تواند منجر به رفتار و افکار‌های وسواس گونه شود. گام دوم مقاومت در انجام اعمال وسواس گونه است در این روش افرادی که در منزل هستند باید به عنوان یارکمکی راهکاری را انجام دهند تا فرد به صورت غیر مستقیم از رفتار و اعمال وسواس گونه خود دوری کند. این افراد باید از سرزنش شخص وسواسی بپرهیزند و سعی در پرت کردن حواس شخص وسواسی داشته باشند.

موحدی گام بعدی را مدیریت استرس فرد دانست و گفت: امتیازدهی به استرس و زمان آن موجب دریافت رفتار‌های وسواس گونه در زمان‌های خاص می‌شود و می‌توان این رفتار‌ها را به نحو بهتری در این زمان‌ها کنترل کرد. این افراد باید سبک زندگی خود را تغییر دهند. برخی افراد در محیط‌هایی با اشخاصی برخورد دارند که وسواسی هستند و باید از ان‌ها دوری کنند.

وی اظهار داشت: افرادی که وسواس شدید دارند و آسایش را از خود و دیگران سلب می‌کنند باید به روانپزشک مراجعه کنند تا به وسیله دارو درمان شوند، اما اگر رفتار‌های وسواس گونه خفیف باشد با مراجعه به روانشناس و ریشه یابی رفتار‌های شخص می‌توان به وی کمک کرد.