تجهیزمدارس به‌سیستم‌گرمایشی چقدر اعتبار می‌خواهد؟

ماجرای آتش سوزی در مدارس ایران به ویژه در روستاهای دور افتاده حالا دیگر به قصه تکراری و البته پر غصه‌ برای دانش آموزان و والدین تبدیل شده است. نیمه آذرماه امسال نیز برای چندمین بار کلاسی دیگر در دل روستا آتش گرفت و باز هم بخاری نفتی متهم اول این فاجعه تلخ بود. آتش سوزی مدرسه شین آباد از توابع شهرستان پیرانشهر آذربایجان غربی که منجر به فوت یکی از دانش آموزان شد، نوک انتقادات افکار عمومی کارشناسان، نمایندگان و اصحاب رسانه را متوجه مسئولان وزارت آموزش و پرورش کرد. به همین بهانه گفتگویی را با مرتضی رئیسی، معاون وزیر و رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور برای پاسخگویی به این سوالات و همچنین بررسی ابعاد مختلف آتش سوزی مدرسه شین آباد انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

آقای رئیسی آتش سوزی دیگری در کلاس درس رخ داده است و باز هم متهم اول بخاری نفتی است. تا چه زمانی قرار است شاهد وقوع این اتفاقات در کلاس درس باشیم و آیا زمان آن نرسیده که تمامی مدارس کشور مجهز به سیستم حرارت مرکزی شوند؟

- مرتضی رئیسی، رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور : در ابتدا باز هم از وقوع این رخداد تلخ تاسف خودم را اعلام می کنم و از خداوند متعال برای خانواده سیران یگانی دانش آموز فوت شده طلب صبر می کنم. اما درباره واقعه آتش سوزی باید بگویم که بخاری استفاده شده در کلاس درس شین آباد، از نوع بخاریهای کاربراتوردار بوده است که بنا بر گزارش آتش نشانی به دلیل سرریز شدن، خام سوزی و همچنین خطای انسانی منجر به آتش سوزی می شود.

* یعنی به زعم شما استفاده از بخاری نفتی کاربراتور دار در کلاسهای درس مشکلی ایجاد نمی‌کند؟

ــ ببینید من باید توضیح بدهم که آموزش و پرورش از سال 1385 استفاده از بخاریهای چکه ای و غیر استاندارد را در کلاسهای درس ممنوع اعلام کرده است. در سال 87 به دلیل حوادث مختلف آتش سوزی که برخی از آنها عمق فاجعه شان به مراتب بیشتر از مدرسه شین آباد بود، گزارشی را به مجلس شورای اسلامی ارائه داده و در آنجا اعلام کردیم که تمامی مدارس کشور موظف به استفاده از دو سامانه حرارتی یکی سیستم حرارت مرکزی (شوفاژ) و دیگری بخاریهای کاربراتور دار استاندارد هستند. در سال 1388 گزارش دیگری را به رئیس وقت کمیته آموزش و پرورش ارائه داده و اعلام کردیم که برای تجهیز کردن تمامی کلاسهای درس به سیستم حرارت مرکزی نیازمند 500 میلیارد تومان هستیم.

* چه میزان از این 500 میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده تامین شد؟

ــ در سال 1389 برای نخستین بار در تاریخ آموزش و پرورش کشور ردیف اعتباری ویژه ای با عنوان استانداردسازی سیستم های گرمایشی و سرمایشی مدارس اختصاص یافت که سهم آن سال هفت میلیارد تومان، سال 90، 20 میلیارد تومان و اعتبار سال 1391، سه میلیارد تومان است. یعنی در مجموع از پیش بینی اعتبار 500 میلیارد تومانی ما، تنها 30 میلیارد آن برآورده شد.

* این 500 میلیارد تومان اعتبار برای مجهز شدن چه تعداد کلاس درس در کشور بود؟

ــ در کل کشور، 500 هزار کلاس درس وجود دارد که 150 هزار کلاس درس به اضافه 50 هزار اتاق اداری مجهز به سیستم حرارت مرکزی نیستند. در واقع پیش بینی اعتباری ما در سال 1388 برای 30 درصد کلاسهای کل کشور بود. این پیش بینی اعتبار با وجود گذشت دو سال و همچنین احتساب تورم های دو سال اخیر، به یک هزار میلیارد تومان رسیده است.

* چنانچه اعتبار یکهزار میلیارد تومانی که شما به نمایندگان اعلام کردید، تامین شود، در چه مدتی تمامی این 150 هزار کلاس درس مجهز به سیستم حرارت مرکزی می شوند؟

ــ براساس توانایی جامعه فنی - منهدسی کشور، می توانم بگویم که برای مجهز کردن همه کلاسها به سیستم گرمایشی نیازمند یک بازده زمانی دوساله هستیم. البته تحقق این موضوع مشروط به همکاری دولت و مجلس، خیرین و سایر دستگاههای مرتبط است.

* حال اگر این اعتبار اختصاص پیدا نکند، آیا همچنان مدارس محکوم به استفاده کردن از بخاری نفتی هستند؟

ــ ببینید استفاده از بخاریهای نفتی کاربراتور دار استاندارد و ایمن از نظر ما مشکلی ندارد. ما ناچار هستیم که در برخی از مدارسی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و یا در دهه اول انقلاب اسلامی ساخته شده است از بخاریهای نفتی کاربراتور دار استفاده کنیم. اما نکته قابل توجه رعایت نکات ایمنی و بازبینی و کنترل این بخاریها قبل از استفاده و در طول زمستان است. حتی وزیر آموزش و پرورش در هر سال با نزدیک شدن به فصل سرما، ابلاغیه کنترل سیستم های گرمایشی و منع استفاده از بخاریهای چکه ای را به مسئولان آموزش و پرورش هر استان ارسال می کند. امسال نیز وزیر آموزش و پرورش در تاریخ 10 آبان ماه 91، ابلاغیه ای را مدیران آموزش و پرورش استانها ارسال کرده و در آن خواستار توجه خاص به وسایل ایمنی گرمایشی شده و بر بازبینی و کنترل دستگاههای مربوطه از سوی کارشناسان آگاه تاکید کرده است. حتی در این ابلاغیه استفاده از بخاری چکه ای در کلاسهای درس ممنوع اعلام شده است.

* شما معتقدید که استفاده از بخاری نفتی کاربراتور دار در کلاسهای درس مشکلی ایجاد نمی کند. اما همانگونه که خود نیز اعلام کرده اید، علت آتش سوزی کلاس شین آباد، استفاده از بخاری نفتی کاربراتور دار است.

ــ بله. اما تاکید ما بر استفاده از بخاری استانداردی است که شماره استاندارد داشته باشد. ضمن آنکه در مورد مدرسه شین آباد، می توان گفت که خطای انسانی منجر به این فاجعه شد. در شرایطی که کپسول آتش نشانی در پشت در ورودی کلاس نصب شده بود، هیچکس از این کپسول به موقع استفاده نکرده است. از سوی دیگر حادثه بخشی از زندگی است و حتی اگر همه مسائل ایمنی رعایت شود، گاه ممکن است حادثه رخ دهد. مهم این است که در زمان حادثه، نیروی انسانی بهترین تصمیم را بگیرد تا کمترین آسیب به افراد وارد شود.

* شما تاکید به استاندارد بودن بخاری کردید. یعنی معتقدید که بخاری نفتی شین آباد استاندارد نبوده است؟

ــ موسسه استاندارد، شماره استاندارد ملی بخاری نفتی کاربراتور دار را 937 اعلام کرده است. بنابراین تمامی بخاریهای نفتی استفاده شده در کلاسها باید این شماره استاندارد را داشته باشد. در مورد اخیر نیز می بایست بخاری استاندارد بوده باشد. در غیر این صورت تولید آن بخاری غیر قانونی است. آموزش و پرورش خود که بخاری تولید نمی کند و تنها خریدار آنهاست. بنابراین شرکت تولید کننده خود باید مهر استاندارد را روی بخاری بزند.

* آیا شما از درج شماره استاندارد روی بخاری مدرسه شین آباد اطمینان دارید؟

هنوز نه. اما دستور پیگیری این موضوع را داده ایم.

* شرکت ملی گاز ایران اعلام کرده است که امکان لوله کشی گاز در مدرسه شین آباد با توجه به فرسودگی مدرسه وجود نداشته است. اما شما در کل استفاده از بخاری گازی را در کلاس ها ممنوع اعلام کردید. در این زمینه توضیح می دهید؟

ــ ببینید من نمی دانم که چرا شرکت ملی گاز در جوابیه خود تنها به فرسودگی مدرسه اشاره کرده است. چرا که مقررات ملی ساختمان در بند 17 توضیح می دهد که نصب وسایل گاز سوز گرمایشی همچون بخاری، آبگرمکن در فضای داخلی ساختمان های عمومی ممنوع است. این ممنوعیت شامل کلاس های آموزشی، مهد کودک ها، خانه های سالمندان، محل های نگهداری معلولان جسمی و روحی است. در بند 17 حتی ذکر شده است که منظور از ساختمان های آموزشی و فرهنگی، ساختمانهایی است که افراد به صورت گروهی برای فراگیری علوم گرد هم می آیند که این ساختمانها شامل مدارس ابتدایی، آمادگی، راهنمایی، دبیرستان، هنرستان و ... است. شرکت ملی گاز در شرایطی تنها مجاز به گازرسانی به مدرسه است که آن مدرسه مجهز به سیستم حرارت مرکزی باشد.

* در صحبت هایتان به خطای انسانی و تصمیم درست افراد در هنگام وقوع حادثه اشاره کردید. بنا بر اظهارات مطرح شده از سوی نمایندگان مجلس و اهالی روستا، گویا در لحظه وقوع آتش سوزی با توجه به آنکه بخاری در ابتدای در ورودی کلاس از دست خدمت گزار رها می شود، بهترین تصمیم خروج دانش آموزان از پنجره کلاس است. پنجره ای که نرده کشی شده و اهالی روستا به سختی می توانستند آن را از چارچوب خارج کنند. با توجه به آنکه مدرسه شین آباد طبقاتی نبوده است، آیا نرده کشی پنجره ها ضروری بوده است؟

ــ اولاً اینکه باید توضیح بدهم، کلاس آتش گرفته از سوی اهالی روستا ساخته و به مدرسه اضافه شده است. در بازدیدهایی که از مدرسه داشته ام، دیدم که اتفاقاً این پنجره تنها با گچ به چارچوب دیوار کلاس نصب شده و استحکام لازم را نداشته است. اما در باره ضرورت نرده کشی باید بگویم که این موضوع با توجه به نگهداری اسناد دانش آموز در کلاس و مدرسه و توجه به مسائل حفاظتی ضروری است و نمی توان آن را نادیده گرفت.

و سخن پایانی

تقاضای من از مدیران و مسوولان مدرسه این است که با توجه به فصل سرما، نکات ایمنی لازم را در استفاده از بخاری رعایت کنند و هر چند وقت یک ار از کارشناسان بخواهند که سیستم های گرمایشی را کنترل کنند تا دیگر شاهد وقوع حوادث تلخ آتش سوزی در کلاسهای درس نباشیم.