سرخوردگی زناشویی

خانواده مناسب ترین جایگاه برای تأمین نیازهای انسان و بهترین بستر برای تأمین امنیت و آرامش روانی است. مهمترین عامل تحکیم و ثبات یا تزلزل و فروپاشی خانواده، چگونگی رابطه ها و داد و ستدهای عاطفی میان اعضای خانواده، به ویژه زن و شوهرها است.

دکتر ژیلا فرخی در گفتگویی اختصاصی با میگنا اظهار داشت: اغلب زوجها در آغاز زندگی اعتقاد دارند که روابط آنها با دیگران متفاوت است و پشتوانه زندگی مشترک خود را عشق و علاقه متقابل می دانند. اما زمانی که متوجه می‌شوند عاشق شدن آسانتر از ماندن در عشق است، احساس عشق به سردی می گراید و نارضایتی از برآورده نشدن انتظارها، به بروز سرخوردگی می انجامد.

ایشان در ادامه گفتند: هنگامی که زندگی زناشویی آن گونه که زن و شوهر توقع دارند، پیش نمی رود، زوجها به حالتی از ناباوری می رسند و این حالت کم کم باعث دل‌زدگی می شود. سرخوردگی زناشویی، منجر به کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی می شود که خود شامل کاهش توجه نسبت به همسر، بیگانگی عاطفی، افزایش احساس بی علاقگی و بی تفاوتی نسبت به همسر است. تجربه دلسردی، تأثیر یکسانی بر زوجها ندارد؛ در بعضی از آنها منجر به طلاق می‌شود؛ ولی عده‌ای باقی ماندن در ازدواج را انتخاب می‌کنند؛ حتی اگر علاقه زیادی نسبت به همسرشان نداشته باشند؛ با دادن وعده هایی در جهت بهبود ارتباط سعی در کاهش مخاطرات دارند.

این روانشناس خانواده بیان کرد: زمانی که سرخوردگی رخ می دهد، همسر سرخورده تأکید بیشتری بر رفتارهای منفی همسر دارد و وقتی رفتارهای منفی همسر بارز می‌شود، احتمالاً تغییر رفتار همسر نسبت به طرف مقابل را سخت ترهم می‌کند. هر چند ممکن است همسر قول بدهد که تغییر کند و در حقیقت تغییر هم کند، اما ممکن است این تغییرات برای غلبه بر تأثیرات منفی سایر رفتارهای آسیب زای همسر کافی نباشد. افزایش تعاملات منفی زوجین موجب افزایش احساس سرخوردگی می‌شود و این انباشت سرخوردگی ها مانند سدی عاطفی در برابر تعاملات مثبت زوجین در آینده عمل می کند.

فرخی خاطر نشان کرد: ممکن است همسر سرخورده با گذشت زمان و تکرار برخی رفتارهای آزار دهنده، این گونه نتیجه بگیرد که این رفتارهای منفی، بخشی از شخصیت همسر هستند و احتمالاً تغییر ناپذیرند. در حالی که در اوایل فرایند، ممکن بود یک رفتار منفی به علتی خارج از روابط زوج ربط داده می‌شد یا به عنوان یک عامل موقعیتی دیده می‌شد، اما اکنون به عنوان سرشت همسر به آن نگاه می‌شود. به همین علت در طول فرایند سرخوردگی ابعاد رفتاری و شناختی آن موجب دوری عاطفی و فیزیکی زوجین می‌شود.

این مشاور خانواده گفت: صمیمیتِ ‌ارضا نشده، تعارض‌های حل نشده و حتی عدم مهارت در حل تعارض‌ها از دلایل مهم سرخوردگی است. سرخوردگی زناشویی اگر درمان نشود پیامدهایی چون از پا افتادن جسمی، از پا افتادن روانی و از پا افتادن عاطفی و هیجانی را به دنبال خواهد داشت.

همچنین ایشان در ادامه خاطر نشان کردند که: ازعوامل مهم دیگر در ایجاد سرخوردگی زناشویی، توقعات و انتظارات زناشویی است. توقعاتی که به دنبال عشق رؤیایی به وجود می آیند و همیشه جزئی از اعتقادات شخصی است. این توقعات ممکن است آگاهانه یا ناآگاهانه، آشکار یا پنهان، فردی یا دوطرفه باشند.

در واقع اغلب زوجین در آغاز زندگی روابط خود را متفاوت از دیگران می دانند و پشتوانه زندگی مشترک خود را عشق و علاقه متقابل می‌دانند. اکثر افراد توقع دارند که زندگی عاشقانه ای داشته باشند و دوست دارند که تا آخر عمر با همسرشان به خوبی زندگی کنند؛ اما هنگامی که عشق پرشور فروکش می‌کند و جای خود را به مشکلات زندگی زناشویی می‌دهد به حالتی از ناباوری می رسند. بخشی از این ناامیدی و سرخوردگی ای که اتفاق می افتد، محصول توقعات و انتظارات غیر منطقی زوجین است. اگر برای رسیدن به خوشنودیِ فردی در ازدواج، انتظارات بالایی وجود داشته باشد و همسران قادر به برآورده کردن این انتظارات نباشند، افراد به راحتی سرخورده می‌شوند.


در ادامه این گفتگو دکتر فرخی به خبرنگار میگنا گفت : سرخوردگی زناشویی با سه علامت بارز از پا افتادن عاطفی، روانی و جسمی همراه است

از پا افتادن عاطفی: احساس تباه شدن ، آزردگی، افسردگی، دلسردی، بی انگیزگی، عدم علاقه به توضیح دادن، ناامیدی به بهبودی روابط، عدم اقدام برای حل مشکلات، حس پوچی، احساس تنهایی و در دام افتادگی موجب ایجاد احساس یأس و بیهودگی می‌گردد ودر نهایت منجر به آشفتگی عاطفی یا حتی انگیزه به خودکشی می‌شود.

از پا افتادن روانی: از پا افتادن روانی ناشی از سرخوردگی معمولاً به شکل کاهشِ خودباوری و نظر منفی گرایانه نسبت به روابط، به خصوص رابطه با همسر تظاهر می‌کند.

احساس یأس و سرخوردگی فقط به همسر محدود نمی شود، افراد در مورد ناکامی خود نیز دچار وحشت می‌شوند. وقتی تصویر خود را در آینه نگاه می‌کنند و چین و چروک هایشان را می بینند، حس خوبی نسبت به خود ندارند. این احساس در زندگی مشترک و ارتباط با سایر افراد، آینده و توانایی عشق ورزیدن تأثیر می گذارد وافراد دچار از پا افتادگی روانی می شوند.

از پا افتادن جسمی: فرسودگی بدنی ناشی از سرخوردگی به صورت خستگی مزمن بروز می کند که با خواب رفع نمی‌شود. این افراد گرفتار کابوس شبانه می‌شوند. برای به خواب رفتن، از قرص خواب یا مشروبات الکلی استفاده می‌کنند و بعد از بیدار شدن، احساس خستگی وکسلی می‌کنند. این افراد مستعد ابتلا به انواع بیماری ها بوده ازجمله سردردهای مزمن، دردهای شکمی یا کمردرد و اغلب سیستم ایمنی ضعیفی دارند که موجب از پا افتادگی جسمی می‌شود.

سخن آخراین که با تقويت مهارت‌های ارتباطی از طريق آموزش و ایجاد آگاهی درتعاملات زوجين و حل تعارض‌ها می‌توان به تغيير چرخه ارتباطی زوجين کمک کرد تا کمتر دچار سرخوردگی زناشویی شوند.

در زوج درمانی مبتنی بر سرخوردگی کایزر، توصیه برآموزش خطاهای شناختی در جهت تغيير باورهای فرد سرخورده درباره نقش قربانی و ظالم وکمک به شكل گیری انتظارات واقع بینانه شده است.

با شناسايی رنجش های انباشته شده و رها سازی هیجانی، سوءبرداشت ها و نظرات بدبينانه نسبت به همسر کاهش یافته و اين امر موجب می شود تا همسر سرخورده به نقش خود در اين فرآيند توجه بيشتری مبذول دارد، بنابراین در فرآيند درمان فعال تر شده و به دنبال آن عواطف منفی همسران كاهش می‌یابد.

با افزایش تبادلات رفتاری مثبت از جمله توجه، مراقبت و قدردانی از همسر سرخورده می‌توان در جهت کاهش نارضایتی همسر قدم برداشت.
فرخی خاطر نشان کرد، علاوه بر مطالب ذکر شده، با افزایش توجه به روابط بین فردی و شغلی همسر سرخورده، ایجاد حس ارزشمندی و نهايتاً ایجاد فضای روانی مثبت در رابطه زوجین، می‌توان به كاهش خستگی هيجانی، سردرگمی و سرخوردگی زناشويی دست یافت.

منبع: میگنا