پس از نفت، روسیه بازار فولاد ایران را هم گرفت/ راهی برای همکاری وجود دارد؟

به گزارش «پارسینه»، زمانی که روسیه به اوکراین حمله کرد، تولیدکنندگان فولاد ایرانی فرصت بزرگی برای افزایش صادرات خود پیدا کردند، اما مسکو فولاد خود را هم همچون نفت، با تخفیف عرضه و خریداران قدیمی تهران را جذب کرد.

یک تحلیلگر اقتصادی ایرانی که نخواست نامش فاش شود به « میدل ایست آی » گفت: «ایران سهم خوبی در بازار کشور‌های همسایه و شرق آسیا، به ویژه چین که یکی از بزرگترین واردکنندگان فولاد است، داشت، اما روسیه و دولت ایران همه چیز را منفجر کردند.»

این تحلیلگر اقتصادی گفت: «کشور‌هایی مانند افغانستان، چین، کره جنوبی و تایلند که اصلی‌ترین مشتریان آسیایی فولاد ایران هستند، به سمت روسیه چرخیدند. در این شرایط، درآمد ۶ میلیارد دلاری ایران از محل شرکت‌های صادرکننده فولاد به خطر افتاده است.»

یک تولیدکننده فولاد هم به «میدل ایست آی گفت که تحریم‌های ایران به این معناست که سهم آن‌ها از بازار محدود شده است.»

او اضافه کرد: «این بدان معناست که شرکت‌ها و کشور‌هایی که می‌خواهند با کشور‌های تحریم‌شده همکاری کنند، زیاد نیستند؛ بنابراین تعداد افرادی که می‌توانیم با آن‌ها معامله کنیم محدود است.»

این تولیدکننده فولاد ادامه داد: «از سوی دیگر، بازار فولاد بازار خاصی است، چرا که یک بازار پرریسک محسوب می‌شود و شرکت‌ها می‌توانند به دلیل نقض تحریم‌ها برای معامله با ما، در لیست سیاه آمریکا قرار گیرند.»

پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران، کاخ سفید تحریم‌های گسترده‌ای را علیه تهران در زمینه‌هایی همچون نفت و فولاد اعمال کرد.

این تولیدکننده فولاد گفت که علیرغم تحریم ها، ایران توانسته است «نقشی قوی در این بازار ایفا کرده و اعتماد ایجاد کند. به طور کلی، قیمت‌های ما ۲۰ درصد کمتر از قیمت‌های بازار سیاه است.»

در سال ۲۰۲۱، ایران دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد در جهان بود. در همین سال روسیه پنجمین و چین بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان بودند. قبل از جنگ در اوکراین، فولادسازان روسی بیشترین سود را در این صنعت داشتند.

اکنون، تولیدکنندگان بزرگی مانند «سوراستال» که توسط مدیر عامل میلیاردر الکساندر شولف کنترل می‌شود، با تقاضای واردکنندگان در آسیا برای فروش با تخفیف ۴۰ درصدی ورق فولادی مواجه هستند. این تخفیف‌ها به شدت به تولیدکنندگان ایرانی ضربه می‌زند.

تولیدکننده فولاد ایرانی هم این مساله را تایید می‌کند: «اکنون می‌بینیم که صادرات فولاد ایران به شدت کاهش یافته است که دلیل آن تخفیف‌های سنگین روس‌ها است.»

علاوه بر این، فولادسازان دولت را هم مقصر می‌دانند، چرا که در ماه آوریل تعرفه ۱۸ درصدی بر صادرات فولاد خام وضع کرد و برای رفع قطع برق‌های گسترده کاری انجام نداد.

رسول خلیفه سلطانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه‌ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشت که صنعت فولاد ایران در سال مالی ۲۰۲۲-۲۰۲۱ به میزان ۶ میلیون تن از تولید هدف خود عقب است که این بع معنای خسراتی ۴ میلیارد دلار است، او گفت که «محدودیت‌های اعمال شده برای تامین انرژی و قطع برق دلیل اصلی این ضرر بوده است.»

از آنجایی که دولت ایران شاهد افزایش قیمت‌های جهانی فولاد و سود کلان شرکت‌های صادرات کننده بود، به دنبال سهمی از این سود رفت و تعرفه‌های جدیدی را اعلام کرد.

این سلسله تصمیمات باعث شد تولیدکنندگان ایرانی قیمت‌های خود را برای مشتریان خارجی افزایش دهند. این امر همزمان با ارائه تخفیف‌های بزرگ روسیه به خریداران بود که در نتیجه آن تهران بسیاری از مشتریان خارجی خود را از دست داد.

وی افزود: «روز‌های بد این چنینی صنعت فولاد ایران تاثیر منفی بر رشد اقتصادی ایران خواهد داشت و احتمالاً ارزش پول ملی در برابر دلار را نیز کاهش خواهد داد، زیرا صنعت فولاد نقش مهمی در درآمد‌های ارزی تهران در زمان تحریم‌های سنگین ایالات متحده داشته است.»

اندرو کوریبکو، تحلیلگر سیاسی مستقر در مسکو، به «میدل ایست آی» گفت که مسکو به دنبال تضعیف موقعیت ایران در بازار‌های نفت و فولاد نیست: «روسیه عمداً در تلاش نیست بازار‌ها را از ایران یا هیچ کس دیگری بگیرد، هرچند نتیجه فروش برخی منابع تحت تحریم غرب با قیمت بسیار ارزان تر، به ویژه به مشتریان آسیایی، به همان نتیجه منتج خواهد شد.»


او گفت: «این امر بازار را مختل می‌کند، زیرا مشتریان سنتی برخی از تامین کنندگان ترجیح داده اند که منابع تخفیف دار روسیه را خریداری کنند. برای مثال، ایران یا کمتر خواهد فروخت، یا فروش خود را تغییر خواهد داد، یا قیمت‌های خود را کاهش می‌دهد.»

با این حال، کوریبکو خاطرنشان کرد که تمام صحبت‌هایی که در مورد رقابت روسیه و ایران در بازار مطرح می‌شود، یک راه همکاری هیجان‌انگیز را که به موازات آن پدیدار شد نادیده می‌گیرند و آن هم احیای علاقه به کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب است.

کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب شبکه‌ای به طول ۷۲۰۰ کیلومتر از مسیر‌های ریلی، کشتیرانی و جاده‌ای است که هدف آن جابجایی بار بین هند، ایران، افغانستان، روسیه، آسیای مرکزی و اروپا است. ایران و روسیه هر دو کشور عضو این پروژه هستند.