اسیدی‌ترین مشعل گاز جهان در ایران خاموش می‌شود

اتلاف گسترده گاز در مشعل پالایشگاه های نفت و گاز و مجتمع‌های پتروشیمی یکی از چالش‌های پیش روی صنعت نفت کشور است.

بر این اساس از ابتدای برنامه چهارم توسعه تاکنون پروژه‌های متعددی همچون طرح آماک، ان.جی.ال سیری و خارگ و پروژه‌های جمع آوری گاز در مناطق نفت‌خیز جنوب در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است.

همزمان با اجرا و بهره برداری از پروژه‌های جدید جمع‌آوری گاز در بخش بالادستی صنعت نفت، در پالایشگاه‌های گاز هم طرح‌های جدید جمع آوری گاز و استحصال برخی از محصولات گازی همچون میعانات گازی و گازمایع اجرایی شده است.

یکی از طرح‌های در دست اجرا در پالایشگاه گاز هاشمی نژاد به عنوان بزرگترین واحد پالایشگاه گاز شمال کشور در حال اجرا بوده که پیش بینی می‌شود تا 2 سال آینده تمامی مشعل‌های گاز در این مجتمع پالایشگاهی خاموش شود.

پالایشگاه هاشمی نژاد با دارا بودن 5 واحد تصفیه گاز و چهار واحد گوگردسازی، گاز مورد نیاز استان‌های خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، مازندران، گلستان و بخشی از استان سمنان را تامین می‌کند.

در حال حاضر گازهای واحد "فلش درام" که به طرف مشعل‌های پالایشگاه برای سوخت انتقال می یابد در حال بازیابی است از این رو تا پایان سال 92 گاز شیرین که به طرف مشعل می‌رود و با اجرای پروژه "بازیابی گازهای فلش درام" بازگشت داده می شود.

با اجرای طرح‌های جمع آوری گاز، مسئولان شرکت ملی گاز جداسازی گوگرد از گاز مخزن خانگیران به عنوان یکی از ترش‌ترین و اسیدی‌ترین گاز جهان را در دست اجرا دارند.

از اینرو در 2 سال گذشته ظرفیت تولید سالانه گوگرد این پالایشگاه از 490 هزارتن در سال 86 به بیش از 590 هزار تن در سال 90 افزایش یافته است.

نخستین فعالیت اکتشاف نفت و گاز ایران در مناطق شمال شرق کشور به سال 1331 شمسی باز می گردد که در نهایت اولین چاه در سال 1341 شمسی به مخزن گاز شیرین شوریجه رسید.

بر این اساس اولین تأسیسات نم زدایی گاز با تامین خوراک از مخزن گاز شوریجه در سال 1352 شمسی به بهره برداری رسید، با کشف مخزن بزرگ مزدوران گاز در عمق 3700 متری زمین عنوان یک مخزن بزرگ و مستقل گاز بر روی تلکس خبرگزاری‌های جهان قرار گرفت.

مخازن گازی خانگیران شامل 3 مخزن گاز شیرین با استعداد باقیمانده تولید 17 میلیارد مترمکعب و یک مخزن عظیم گاز ترش با استعداد باقیمانده تولید 300 میلیارد مترمکعب است.

مخزن گاز ترش مزدوران دارای بیش از پنج درصد گاز بسیار سمی و خطرناک هیدروژن سولفوره و 5.6 درصد گاز دی اکسید کربن بود و از این رو این مخزن در کنار یک مخزن گازی در کانادا در ردیف اسیدی ترین و خطرناک ترین مخازن گاز ترش جهان قرار گرفته است.

از سوی دیگر با وجود افزایش تحریم‌های سرمایه گذاری، تکنولوژی و اخیرا محدودیت در صادرات گاز، ظرفیت تولید گاز ایران از این مخزن ترش و اسیدی در سالجاری با افزایش قابل توجه‌ای همراه بوده است.
گزارش‌های رسمی شرکت ملی گاز حاکی از آن است که هم اکنون با اعمال تغییرات فنی و استفاده از فن آوری‌های جدید ظرفیت تولید گاز ایران از مخزن گاز ترش خانگیران به بیش از 16 میلیارد مترمکعب در سال رسیده است.

ذکر این نکته ضروری است که گاز تولیدی مخزن خانگیران حتی از گازهای ترش پارس جنوبی اسیدی و ترش تر بود و در شرایط فعلی گازرسانی به صنایع و مشترکان 6 استان در شمال و شمالشرق کشور همچون خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، گلستان، مازندران و بخشی از استان سمنان توسط گاز این مخزن انجام می‌شود.