.svg)
ضرورت شناخت تکنیک‌های مصاحبه
پارسینه: یک کارشناس رسانه با تأکید بر اینکه مصاحبه پرسش و پاسخی است میان یک یا چند نفر به منظور انتقال پیام خبری و غیر خبری، بر ضرورت شناخن تکنیک‌های مصاحبه تأکید کرد.
به گزارش «باهر» فریدون حاجی‌پور در دوره‌ی آموزشی شبکه‌ی تحلیل‌گران جنگ نرم رسانه‌ای با عنوان «باهر» مصاحبه را راهی برای جلب توجه افراد به اخبار و رویدادها دانست و گفت: «مصاحبه با مشاهیر در مورد زندگی‌شان سبب ارضای حس کنجکاوی خوانندگان می‌شود؛ علاوه بر این، مصاحبه ابزاری است که خبرنگاران به واسطه‌ی آن به جمع‌آوری اطلاعات می‌پردازند.»
وی همچنین مصاحبه با متخصصان و افراد برجسته را موجب افزایش درجه‌ی اعتبار و اهمیت آن دانست و گفت: «مصاحبه با افرادی که در بطن یک حادثه حضور داشته‌اند، مانند شاهدان عینی یک تصادف دلخراش یا نجات یافتگان یک سانحه، مطلب را از یک گزارش صرف فراتر می‌برد.»
این کارشناس رسانه در ادامه با طرح این پرسش که اصولاً چرا مصاحبه می‌کنیم،«کسب خبر»، «شناخت مصاحبه شونده (خاص - عام )،«آشنایی مخاطب با یک رویداد یا یک شخص»، «رفع ابهام»، «مخاطب‌یابی و مخاطب‌سازی» و «مستند کردن اخبار» را از جمله اهداف انجام یک مصاحبه عنوان کرد.
حاجی‌پور همچنین با اشاره به ویژگی‌های یک مصاحبه‌کننده شامل داشتن شم خبری، کنجکاوی و نکته‌سنجی و حافظه‌ی خوب به مراحل انجام یک مصاحبه پرداخت و گفت: «یک خبرنگار خوب پیش از انجام مصاحبه حتماً باید به تعیین موضوع پرداخته و مطالعه و شناخت موضوع را در دستور کار خود قرار دهد.»
وی شناخت جایگاه حقوقی و اجتماعی مصاحبه شونده را مورد اشاره قرار داد و در ادامه تصریح کرد: «یک خبرنگار باید از پیش به طراحی و تعیین پرسش‌های لازم در خصوص مصاحبه‌ی خود بپردازد.»
این کارشناس رسانه در بخش دیگری از سخنان خود به ویژگی‌های پرسش در مصاحبه پرداخت و گفت: «پرسش باید به طور مستقیم یا غیر مستقیم مصاحبه شونده را به هدف نزدیک کند، یعنی پرسش معطوف به هدف باشد.»
وی همچنین با تأکید بر اینکه در مصاحبه باید شأن و منزلت مصاحبه‌شونده رعایت شود به پرهیز از تعارف و دادن القاب به مصاحبه‌شونده تأکید کرد. ایشان همچنین در ادامه به بخشی از تکنیک‌های مصاحبه پرداخت و گفت: «کلید هر مصاحبه «چرا» است؛ سعی کنید از این کلمه در هر جا که نتوانستید پرسش ثانویه طرح کنید، استفاده کنید تا سکوت حاکم بر مصاحبه را بشکنید.»
وی همچنین با بیان اینکه شروع مصاحبه نباید طوری باشد که احساس تنش در فضای مصاحبه پیش آید توصیه کرد: «هر کجا نتوانستید به پرسش ثانویه برسید یا حواستان به پاسخ مصاحبه شونده نبود! یا پاسخ او را به خوبی درک نکردید، از جمله‌ی لطفاً بیشتر توضیح دهید، استفاده کنید.»
حاجی‌پور با تأکید بر اینکه مصاحبه‌شونده را عصبانی نکنید، تصریح کرد: «این مسأله ممکن است منجر به شکست مصاحبه شود، اگر چه استفاده‌ی ماهرانه از این روش گاهی لازم است.»
این کارشناس در بخش دیگری از سخنان خود چند نکته‌ی دیگر را مورد اشاره قرار داد و افزود: «نکاتی در حین انجام مصاحبه هستند که به ظاهر نکات کم اهمیتی هستند، اما مهم هستند. ممکن است ما یک مصاحبه‌کننده‌ی خوب و آشنا به تکنیک‌های آن باشیم، اما به راحتی از ناحیه‌ی توجه نداشتن به جزییات، لطمه ببینیم.»
نکات مورد تأکید حاجی‌پور در این زمینه عبارت بودند از:
- قبل از شروع مصاحبه حتماً دستگاه ضبط خود را امتحان کنیم تا از سلامت آن مطمئن شویم.
- حتماً هنگام مصاحبه از باتری نو برای سیستم ضبط خود استفاده کنیم.
- قبل از انجام مصاحبه حتماً سیستم ضبط را به لحاظ کیفیت صدابرداری مورد امتحان قرار دهیم.
- فاصله‌ی میان مصاحبه شونده و محلی که دستگاه ضبط قرار می‌گیرد، به میزان حساسیت گیرنده‌ی دستگاه ما بستگی دارد. باید به این نکته توجه داشته باشیم، چرا که اگر فاصله بیش از حد باشد، صدای مصاحبه شونده ضعیف ضبط خواهد شد و هنگام پیاده کردن دچار زحمت خواهیم شد.
- حتماً خودکار اضافی همراه داشته باشیم و همین طور کاغذ یادداشت را نباید فراموش کرد. صحنه‌ای که یک خبرنگار از مصاحبه شونده درخواست کاغذ و قلم می‌کند، صحنه جالبی نیست.
- باید سعی کنیم صحنه‌ی مصاحبه را ما تعیین کنیم. برخی مصاحبه شوندگان مخصوصاً مسئولان سعی می‌کنند از پشت میز کار خود با ما مصاحبه کنند. در این صورت ما در موضع ارباب رجوع قرار می‌گیریم و این خیلی جالب نیست. از آنان محترمانه بخواهیم که در جایگاه صمیمانه‌تری مثلاً در مقابل یا کنار ما قرار بگیرند. سعی کنیم در جایی بنشینیم که نسبت به مصاحبه شونده تسلط داشته باشیم.
- سعی کنیم نوار مصاحبه را در اولین فرصت ممکن پیاده کنیم. چرا که اگر مکالمه ضعیف ضبط شده باشد به علت حضور ذهن امکان یادآوری بسیاری از مطالب برای خبرنگار ممکن است، در حالی که چند روز بعد بسیاری از این مطالب به فراموشی سپرده شده است.
- رعایت ادب و نزاکت از جمله خصوصیات یک مصاحبه‌کننده‌ی حرفه‌ای است، حتی زمانی که با دشمن خود در حال مصاحبه باشیم.
- مصاحبه‌کننده باید خوش برخورد باشد، یعنی بدون آنکه به تملق و چاپلوسی متوسل شود باید بتواند فضایی مطلوب و دلچسب فراهم کند.
- مصاحبه‌کننده باید دارای ظاهری مرتب و رسمی باشد. مطمئن باشید این خصوصیت برخوردهای مطلوب‌تری را در طرف مقابل ایجاد می‌کند.
وی همچنین مصاحبه با متخصصان و افراد برجسته را موجب افزایش درجه‌ی اعتبار و اهمیت آن دانست و گفت: «مصاحبه با افرادی که در بطن یک حادثه حضور داشته‌اند، مانند شاهدان عینی یک تصادف دلخراش یا نجات یافتگان یک سانحه، مطلب را از یک گزارش صرف فراتر می‌برد.»
این کارشناس رسانه در ادامه با طرح این پرسش که اصولاً چرا مصاحبه می‌کنیم،«کسب خبر»، «شناخت مصاحبه شونده (خاص - عام )،«آشنایی مخاطب با یک رویداد یا یک شخص»، «رفع ابهام»، «مخاطب‌یابی و مخاطب‌سازی» و «مستند کردن اخبار» را از جمله اهداف انجام یک مصاحبه عنوان کرد.
حاجی‌پور همچنین با اشاره به ویژگی‌های یک مصاحبه‌کننده شامل داشتن شم خبری، کنجکاوی و نکته‌سنجی و حافظه‌ی خوب به مراحل انجام یک مصاحبه پرداخت و گفت: «یک خبرنگار خوب پیش از انجام مصاحبه حتماً باید به تعیین موضوع پرداخته و مطالعه و شناخت موضوع را در دستور کار خود قرار دهد.»
وی شناخت جایگاه حقوقی و اجتماعی مصاحبه شونده را مورد اشاره قرار داد و در ادامه تصریح کرد: «یک خبرنگار باید از پیش به طراحی و تعیین پرسش‌های لازم در خصوص مصاحبه‌ی خود بپردازد.»
این کارشناس رسانه در بخش دیگری از سخنان خود به ویژگی‌های پرسش در مصاحبه پرداخت و گفت: «پرسش باید به طور مستقیم یا غیر مستقیم مصاحبه شونده را به هدف نزدیک کند، یعنی پرسش معطوف به هدف باشد.»
وی همچنین با تأکید بر اینکه در مصاحبه باید شأن و منزلت مصاحبه‌شونده رعایت شود به پرهیز از تعارف و دادن القاب به مصاحبه‌شونده تأکید کرد. ایشان همچنین در ادامه به بخشی از تکنیک‌های مصاحبه پرداخت و گفت: «کلید هر مصاحبه «چرا» است؛ سعی کنید از این کلمه در هر جا که نتوانستید پرسش ثانویه طرح کنید، استفاده کنید تا سکوت حاکم بر مصاحبه را بشکنید.»
وی همچنین با بیان اینکه شروع مصاحبه نباید طوری باشد که احساس تنش در فضای مصاحبه پیش آید توصیه کرد: «هر کجا نتوانستید به پرسش ثانویه برسید یا حواستان به پاسخ مصاحبه شونده نبود! یا پاسخ او را به خوبی درک نکردید، از جمله‌ی لطفاً بیشتر توضیح دهید، استفاده کنید.»
حاجی‌پور با تأکید بر اینکه مصاحبه‌شونده را عصبانی نکنید، تصریح کرد: «این مسأله ممکن است منجر به شکست مصاحبه شود، اگر چه استفاده‌ی ماهرانه از این روش گاهی لازم است.»
این کارشناس در بخش دیگری از سخنان خود چند نکته‌ی دیگر را مورد اشاره قرار داد و افزود: «نکاتی در حین انجام مصاحبه هستند که به ظاهر نکات کم اهمیتی هستند، اما مهم هستند. ممکن است ما یک مصاحبه‌کننده‌ی خوب و آشنا به تکنیک‌های آن باشیم، اما به راحتی از ناحیه‌ی توجه نداشتن به جزییات، لطمه ببینیم.»
نکات مورد تأکید حاجی‌پور در این زمینه عبارت بودند از:
- قبل از شروع مصاحبه حتماً دستگاه ضبط خود را امتحان کنیم تا از سلامت آن مطمئن شویم.
- حتماً هنگام مصاحبه از باتری نو برای سیستم ضبط خود استفاده کنیم.
- قبل از انجام مصاحبه حتماً سیستم ضبط را به لحاظ کیفیت صدابرداری مورد امتحان قرار دهیم.
- فاصله‌ی میان مصاحبه شونده و محلی که دستگاه ضبط قرار می‌گیرد، به میزان حساسیت گیرنده‌ی دستگاه ما بستگی دارد. باید به این نکته توجه داشته باشیم، چرا که اگر فاصله بیش از حد باشد، صدای مصاحبه شونده ضعیف ضبط خواهد شد و هنگام پیاده کردن دچار زحمت خواهیم شد.
- حتماً خودکار اضافی همراه داشته باشیم و همین طور کاغذ یادداشت را نباید فراموش کرد. صحنه‌ای که یک خبرنگار از مصاحبه شونده درخواست کاغذ و قلم می‌کند، صحنه جالبی نیست.
- باید سعی کنیم صحنه‌ی مصاحبه را ما تعیین کنیم. برخی مصاحبه شوندگان مخصوصاً مسئولان سعی می‌کنند از پشت میز کار خود با ما مصاحبه کنند. در این صورت ما در موضع ارباب رجوع قرار می‌گیریم و این خیلی جالب نیست. از آنان محترمانه بخواهیم که در جایگاه صمیمانه‌تری مثلاً در مقابل یا کنار ما قرار بگیرند. سعی کنیم در جایی بنشینیم که نسبت به مصاحبه شونده تسلط داشته باشیم.
- سعی کنیم نوار مصاحبه را در اولین فرصت ممکن پیاده کنیم. چرا که اگر مکالمه ضعیف ضبط شده باشد به علت حضور ذهن امکان یادآوری بسیاری از مطالب برای خبرنگار ممکن است، در حالی که چند روز بعد بسیاری از این مطالب به فراموشی سپرده شده است.
- رعایت ادب و نزاکت از جمله خصوصیات یک مصاحبه‌کننده‌ی حرفه‌ای است، حتی زمانی که با دشمن خود در حال مصاحبه باشیم.
- مصاحبه‌کننده باید خوش برخورد باشد، یعنی بدون آنکه به تملق و چاپلوسی متوسل شود باید بتواند فضایی مطلوب و دلچسب فراهم کند.
- مصاحبه‌کننده باید دارای ظاهری مرتب و رسمی باشد. مطمئن باشید این خصوصیت برخوردهای مطلوب‌تری را در طرف مقابل ایجاد می‌کند.
ارسال نظر