.svg)
تهرانی‌ها مضطرب‌ترین مردم کشور
پارسینه: «هزینه بستری که از جیب مردم پرداخت شده است، در یک نوبت بستری ۲۰۳هزار تومان برآورد شده که ۸۲درصد آن هزینه پزشکی و ۱۸درصد هزینه غیرپزشکی بوده است.»
بهار: روند شیوع علائم روانی در شهر تهران طی سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۰ با ۳۸درصد رشد مواجه است. در عین حال شیوع اختلال روانی در تهران نیز ۵/۳۹درصد است. با وجود این رشد سریع و گسترش بیماری‌های روانی چرا مسئولان و سیاست‌گذاران نسبت به بیماری‌ها و اختلالات روانی بی‌توجهند؟ چرا سازمان‌های بیمه‌گر به اندازه بیماری‌های جسمانی به بیماری‌ها و اختلالات روانی توجه نمی‌کنند؟ چرا جامعه و بخشی از مسئولان همچنان برچسب و انگ‌زنی‌هایی نسبت به بیماری‌های روانی دارند؟ چه عواملی شیوع اختلالات روانی را در جامعه و به‌ویژه در کلانشهر تهران افزایش داده است؟ چه اتفاقی افتاده که براساس آمارها، تهرانی‌ها از میانگین کشور اضطراب بیشتری دارند و مصرف داروهای ضد اضطراب در میان آن‌ها به مرحله هشدار رسیده است؟ آیا رسانه‌ها با انتشار این آمار نگران‌کننده سیاه‌نمایی می‌کنند یا قصد بیان واقعیت را دارند؟ آیا اساسا روزنامه‌نگاران، سیاهی‌ها را باید نادیده بگیرند یا چگونه باید با ارائه واقعیت، مردم را دچار یأس و ناامیدی نکنند؟
پاینها سوالاتی است که پاسخ‌هایش در سومین همایش سلامت روان و رسانه توسط روانپزشکان، مسئولان وزارت بهداشت و استادان روزنامه‌نگاری داده شد. در همایشی که صبح دیروز سه‌شنبه در فرهنگسرای رسانه توسط کرسی یونسکو در حوزه سلامت برگزار شد، مصطفی معین، رییس کرسی یونسکو در آموزش سلامت روان، احمدعلی نوربالا، استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و عباسعلی ناصحی، مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت به عنوان سخنرانان این همایش هر کدام بعدی از ابعاد اختلالات روانی و هزینه‌هایی را که کشور از این اختلالات متحمل می‌شود، بیان کردند. همچنین در دو پنل جداگانه نقش رسانه‌ها در چگونگی انعکاس اخبار مربوط به سلامت روان بررسی شد.
هدفمندی یارانه‌ها، تحریم‌ها مخرب سلامت روان
«نمی‌توانم نگرانی‌ام را از شیوع نسبتا بالای هیجان غم و اندوه و خشم و غضب و نیز کمرنگ بودن هیجان نشاط و شادابی، حالت تشویش و نگرانی مستمر، شرایط غیرقابل پیش‌بینی جامعه، حرمت‌شکنی‌های پی‌درپی، مشکلات اقتصادی ناپیدا، نبودن احساس امنیت و آزادی، نبودن رضایت از زندگی، احساس بی‌عدالتی ذهنی، رانندگی ناامن، بی‌اخلاقی، قانون‌گریزی و عدم نظارت‌پذیری، اصل و فرع شدن مسائل و... را در فضای سیاسی و اجتماعی جامعه نادیده بگیرم و احتمالا این عوامل و سایر مولفه‌های اجتماعی با افزایش بار اختلالات روانی و به‌خصوص سوءمصرف مواد در جامعه ما بی‌ارتباط نیست.»نوربالا با گفتن این حرف‌ها و نشان دادن نتایج آمارهای شیوع اختلالات روانی در سطح جهان و نیز ایران در اسلایدهای رنگی، شناخت اهمیت اختلالات روانی را نشان می‌دهد.
وی بخشی از صحبت‌هایش نیز به شرایط کنونی ایران ربط دارد: «ناپایداری نظام اقتصادی و عدم ثبات پول ناشی از تحریم‌ها و هدفمند کردن یارانه‌ها، حوادث بعد از انتخابات و دمیدن هیجان خشم و غم در جامعه از هر نوع رسانه و تریبون، روابط غیراخلاقی و قانون‌گریزی و اشاعه روحیه یأس و نا امیدی، مخرب سلامت روان جامعه است.»
همچنین نوربالا ترافیک سردرگم، آلودگی فزاینده هوا و جمعیت روزافزون شهر تهران را مکمل و موید سیر صعود اختلال سلامت روان در کلانشهر تهران عنوان می‌کند. به گفته وی از ۱۰ بیماری معلولیت‌زا پنج بیماری به بیماری‌های روانی ربط دارد که افسردگی بیش از بقیه موارد بر آن تاثیرگذار است.
نوربالا با ارائه گزارشی از سال ۲۰۰۰ که بیماری‌ها را تا سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی کرده است، می‌گوید: «اختلال افسردگی از رتبه چهار به رتبه دو، خشونت از ۱۹ به ۱۲، حوادث رانندگی از ۹ به رتبه سه، عوارض ناشی از جنگ از ۱۶ به هشت، صدمه به خود از ۱۷ به ۱۴ افزایش یافته که حاکی از توجه به سلامت روان در سال‌های آینده است.»همچنین گزارشی پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۳۰ اختلالات افسردگی اساسی از رتبه چهار به دو بعد از بیماری ایدز در کشورهای در حال توسعه برسد و حوادث رانندگی از هشت تا چهار، خشونت از ۱۵ به ۱۳ و دیابت که یک بیماری روان‌تنی است از ۲۰ به ۱۱ افزایش می‌یابد که بیانگر وجود جهانی ناامن‌تر از نظر بیماری‌های روانی خواهد بود.
اختصاص۵درصدی درآمد ناخالص ملی به بهداشت و درمان
«اگر پنج‌درصد از درآمد ناخالص ملی در حوزه بهداشت و درمان صرف می‌شود کار بزرگی نیست بلکه ننگ است. کشورهای دیگر تا ۲۰درصد از درآمد ناخالص ملی را صرف این نعمت اساسی می‌کنند.» مصطفی معین، رییس کرسی یونسکو در حوزه سلامت نیز در حالی این سخنان را می‌گوید که سهم بودجه روان نیز از کل بودجه سلامت سه‌درصد است. او می‌افزاید: «من به عنوان یک پزشک دعا می‌کنم که فردی بیمار نشود و سر و کارش به ما پزشکان و بیمارستان‌ها نیفتد، زیرا اخلاق پزشکی ما خوب نیست و این‌ها واقعیت‌هایی است که حتی بیانش ضرررسان است.»
رییس کرسی یونسکو در آموزش سلامت روان می‌گوید: «باید اعتراف کنیم اخلاق ما پزشکان با مردم خوب نیست و باید دعا کنیم سر و کار مردم به ما پزشکان و بیمارستان‌ها نیفتد.»معین رواج فردگرایی و انواع تبعیض‌ها در جامعه و استرس‌های شغلی، بیکاری و ناپایداری‌های سریع کنونی در کشور را مورد انتقاد قرار می‌دهد. او سبک زندگی ناسالم از مصرف موادمخدر گرفته تا رژیم غذایی نامناسب و نقص حریم خصوصی را از جمله عواملی قلمداد می‌کند که باعث ایجاد فضای خشونت‌بار در جامعه شده که آن را حتی در ترافیک‌های روزمره، ساعت‌های اداری و خانواده‌ها شاهد هستیم.
به گفته او ناآگاهی، خودباختگی و تقلید از فرهنگ بیگانه همچنین سوءاستفاده از دین عواملی است که امنیت جامعه را به خطر انداخته و آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد. ناتوانی در پرداخت هزینه‌های درمان نیمی از مبتلایان را از درمان منصرف می‌کند.
عباسعلی ناصحی به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این همایش برخی از آمار رسمی شیوع اختلالات روانی را ذکر می‌کند، این‌که طبق آخرین تحقیقات انجام شده در سال ۸۹ و ۹۰ حدود ۶/۲۳درصد افراد ۱۵ تا ۶۴ سال کشور که ۱۲میلیون نفر می‌شوند، دچار اختلالات روانی هستند؛ از میان آن‌ها ۸۲درصد خدمات مناسب درمانی دریافت نمی‌کنند و تنها ۱۸درصد بیماران روانپزشکی در طول یک سال حداقل خدمات را دریافت می‌کنند. ۶/۴۹درصد افراد علت مراجعه نکردن خود را مشکل در پرداخت هزینه و ۶/۲۶ درصد نداشتن بیمه عنوان کرده اند.
وی نسبت بیماران روانپزشکی را که برای دریافت خدمات به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، ۴۴درصد بیماران عنوان و تاکید می‌کند که ۵۶درصد از بیماران هیچ‌گونه خدماتی دریافت نمی‌کنند. چهاردرصد بیماران نیز کسانی هستند که خدمات مناسب نمی‌گیرند، گاهی داروی خود را مصرف نکرده و از ادامه درمان منصرف می‌شوند.
مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت در مورد هزینه بستری در بخش‌های روانپزشکی می‌گوید: «افرادی که یک تا سه مورد در سال در بخش‌های روانپزشکی بستری شده و همچنین بیماران روانی که در بخش‌های جسمی بستری شدند، یک تا سه بار در سال گزارش شده است.»
مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت می‌گوید: «هزینه بستری که از جیب مردم پرداخت شده است، در یک نوبت بستری ۲۰۳هزار تومان برآورد شده که ۸۲درصد آن هزینه پزشکی و ۱۸درصد هزینه غیرپزشکی بوده است.»
به گفته وی هزینه بستری بخش‌های غیرروانپزشکی در بخش جسمی حدود ۵۴۰هزار تومان بوده که ۷/۲برابر هزینه‌های روانپزشکی است، بنابراین تصور این‌که بیمار روانپزشکی در زمان بستری هزینه بیشتری را به نظام سلامت تحمیل می‌کند، اشتباه است.
وی ادامه می‌دهد: «۲۱۹هزار تومان میانگین هزینه بستری بیماران روانپزشکی در یک سال است و ۶۰۰هزار تومان میانگین این هزینه در بخش غیرروانپزشکی است. در واقع مجموع میانگین هزینه‌ای که یک فرد در سال پرداخت می‌کند، ۸۲۱هزار تومان است.»
وی با تاکید بر این‌که هرچه سرمایه‌گذاری در حوزه اختلالات روانی بیشتر شود، سود بیشتری نصیب سازمان‌های بیمه می‌شود، می‌افزاید: «هزینه یک نوبت خدمات سرپایی ۳۸هزار تومان می‌شود و این در حالی است که هزینه‌های قضایی و انتظامی که بیماران روانپزشکی در سال پرداخت می‌کنند، ۲۵برابر بیماران عادی است بنابراین مشکلات قضایی این افراد بسیار زیاد است.»مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت میانگین هزینه مستقیم بیماران روانپزشکی در بخش جسمی و غیرپزشکی را ۷۴۹هزار تومان برآورد کرد که یک‌سوم سرانه درمان است و این بیانگر نزدیک شدن بیماران روانپزشکی به خط فقر است.
ناصحی همچنین در مورد خسارت‌هایی که اختلالات روانپزشکی به زندگی فردی و اجتماعی فرد مبتلا وارد می‌کند، می‌گوید: «میزان اشتغال این افراد ۵/۳۳درصد، میانگین درآمد روزانه ۱۷۱هزار ریال و غیبت از کار این افراد ۵/۲۴روز درماه است. میزان بیکاری در گروه بیماران روانپزشکی ۶/۱برابر گروه غیربیماران است و میزان ازکارافتادگی این بیماران ۵/۳برابر بیماران عادی است.»
ارسال نظر