نزول شاخص های عمده زیست محیطی ایران

محمد علی نجفی عضو شورای شهر تهران که چهارشنبه شب به عنوان سخنران اصلی مراسم هشتمین جایزه محمد تقی ابتکار سخن می گفت با گرامیداشت یاد وخاطره دکتر تقی ابتکار اظهار داشت‌: اولین خصوصیت بارز مرحوم ابتکار عطش شان به کشور ایران و خدمتگذاری بود. ایشان تاکید بسیاری بر مسئله آموزش های علمی - کاربردی داشتند و اعتقاد داشتند که مساله آموزش و کاربرد باید به صورت آموزش‌های علمی و کاربردی باشد تا نیازهای علمی و صنعتی کشور برآورده شود و تفکر ایشان راهی شد تا بنیان فراگیر دانشگاه‌های علمی و کاربردی در کشور گذاشته شود. ‌

وی با بیان اینکه برگزاری چنین مراسمی همچون جایزه دکتر تقی ابتکار باعث می‌شود تا اذهان عمومی متوجه مساله محیط زیست شوند گفت: در سه دهه اخیر با پیشرفت علم و تکنولوژی، انسان توانست به ارزیابی پیامدهای عملکرد خود در محیط زیست برسد و پیش بینی آینده خودش در کره خاکی موجب شد تا نگران آینده شود و به فکر پیدا کردن راه حلی بیافتد که در عین استفاده مواهب و نعمت ها طبیعی آن را برای نسل‌های بعد حفظ کند. ‌

وی افزود: حرکت‌ها و برنامه‌ها و صحبت‌های مختلفی در بیان اهمیت مساله محیط زیست مطرح شده اما اولین حرکت جهانی در سال ۱۹۷۹ در استکلهم برگزار شد و جهانیان به اهمیت موضوع محیط زیست پی ببرند‌. ‌و از آن زمان تاکنون محیط زیست روز به روز اهمیت روز افزونی یافته است.

نجفی اظهار داشت: آنچه که از آن زمان مورد توجه قرار گرفت این بود که محیط زیست ایجاد کننده و زیر بنای توسعه پایدار است و همین امر موجب شکل گیری برنامه سازمان ملل متحد برای محیط زیست UNEP پایه‌گذاری شد و همین اتفاق باعث شد تا ۲۰ سال بعد در اجلاس ریو کنفرانسی برگزار شود که در آن برای نخستین بار ارتباط توسعه با محیط زیست مطرح شد و مردم دانستندکه هر توسعه‌ای مطلوب نیست. ‌

وی گفت: ادامه این سلسله اجلاس‌های جهانی همچون ۲۰۰۲ ژوهان اسبورگ و ۲۰۱۲ ریو که حدود یک ماه پیش در سطح وزراء برگزار شد جهانیان را جایی رساند که بفهمد باید راه حل‌هایی برای زندگی بهتر پیدا کند به طوری که طبیعت را برای خود و انسان آینده نیز حفظ کنند. ‌

این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در این اجلاس چند موضوع مهم مطرح شد خاطر نشان کرد: جهانی کردن موضوع محیط زیست و تشدید نظارت جهانی بر عملکرد انسان در محیط زیست توسط سازمان ملل یکی از این مسائل مهم است که در این اجلاس مطرح شد. ‌

وی ادامه داد: همچنین در این اجلاس برای اولین بار واژه "تحمل محیط زیست" مطرح شد به این مفهوم که محیط زیست تا حدی ظرفیت تحمل دارد و فشار بیش از آن به تخریب محیط زیست و نابودی حیات می‌انجامد. ‌

به گفته نجفی بحث اقتصاد سبز که راه توسعه پایدار است از جمله موضوعات مهمی بود که دراجلاس جهانی ریو به آن توجه شد‌. ‌

وی با بین اینکه یکی دیگر از اهداف این اجلاس این بود که توسعه به همه ابعاد شمول پیدا کند‌ اظهار داشت: ‌همچنین در این اجلاس بحث رد پای وحشتناک انسان در طبیعت مطرح شد‌.، مفهوم رد پای انسان در محیط زیست این است که انسان بداند برای یک کیلوگرم گوشت گاو چه مقدار طبیعت تخریب شده است.

نجفی وی در مورد وضعیت فعلی محیط زیست جهانی گفت: متاسفانه بحث تولید ضایعات در حال حاضر به قدری وخیم شده که ۳۰ درصد مواد غذایی دور ریخته می‌شود و مساله مهم منابع آب و ضایعات مربوط به این منابع است. ‌

به گفته وی قطعا با این شرایط محیط زیست تداوم و دوام نخواهد داشت و باید هوشیاری و بیداری انجام شود و تلاش برای حفاظت از محیط زیست صورت بگیرد. ‌

این استاد دانشگاه تصریح کرد: با تاسف باید گفت که مسایل زیست محیطی در ایران در حال حاضر جدی گرفته نمی‌شود. اگرچه در دوره اصلاحات اقدامات زیر بنایی خوبی در زمینه حفاظت از محیط زیست انجام شد اما متاسفانه در دوره اصلاحات بعد از آن در عمل بخش‌هایی عمده‌ای از زیر بنا‌ها اگر نگوئیم تا حد زیادی از بین رفت، حداقل مورد بی‌مهری قرار گرفت که نمونه بارز آن مساله خشک دریاچه ارومیه است. ‌

نجفی با بیان اینکه شاخص عمده محیط زیست ایران در خیلی از موارد نزول پیدا کرده است اظهارداشت: برای مثال برای افراد عادی هم مساله آلودگی هوا در تهران مشهود است. مساله پارازیت‌ها و شاخص‌های محیط زیستی نیز وضعیت خوبی ندارد و در حالی که شاخص جهانی سرانه آب برای هر نفر ۷ هزار متر مکعب است این شاخص در ایران تنها ۱۷۰۰ متر مکعب است که از آن می‌توان به نقطه تنش آب یاد کرد. ‌

به گفته وی سازمان ملل در گزارشی اعلام کرده که تا سال ۲۰۲۵ ایران در زمره کشورهایی همچون مصر، لیبی، مراکش و سوریه قرار می‌گیرد که رسیدن به این مرحله کم آبی به شدت خطرناک است و این نیازمند صیانت از منابع آبی کشور است.

به گفته نجفی در حال حاضر ورودی آب به ایران سالانه ۸/۸ دهم میلیارد متر مکعب است این درحالی است که ۲ / ۱۶ میلیارد مترمکعب از کشور خارج می‌شود و عمده آن نیز به سمت عراق می‌رود که این نشان می‌دهد ما قادر نبودیم منابع آبی کشور را به خوبی مدیریت کنیم.

وی خاطر نشان کرد: با وجود آنکه در برنامه چهارم احکام خوبی برای حفاظت از منابع آب پیش بینی شده بود اما این برنامه‌ها در دوره دولت نهم و دهم ریاست جمهوری به دست فراموشی سپرده شد. ‌

این عضو کابینه دولت اصلاحات با اشاره به تخریب جنگل‌ها گفت: اخیرا یک مقام عالی رتبه کشورمان گفته است؛ «برای کمک به کشاورزان و دامپروران باید اجازه دهیم گاو گوسفند‌ها در جنگل بچرند.» متاسفانه این گفته با ابتدایی‌ترین اصول حفاظت محیط زیست مغایرت دارد. ‌

نجفی خاطر نشان کرد: شاخص‌های محیط زیستی ایران متاسفانه در وضعیت خوبی قرار ندارد و برخی شاخص‌های محیط زیستی منفی شده است.

وی توضیح داد: برای مثال ایران در جمع کشورهای تولید کنندگان مونوکسید کربن در رتبه هفتم قرار دارد در حالیکه کشور صنعتی انگلستان با آن تولید ناخالص ملی (GDP) بالا وضعیت بهتری از ما دارد. این در حالیست نه کشور ما همانند انگلستان صنعتی است و نه تولید ناخاصی ملی آن بالاست.

به گفته نجفی وضعیت کشور ما در سایر شاخص‌های نیز بهتر نیست در رشد اقتصادی منفی و جز 10کشور آخر و در زمینه ایجاد فضای کسب و کار نیز در دنیا 144 هستیم.

وی با بیان اینکه در شاخص‌های آسیب اجتماعی نیز وضعیت خوبی نداریم ابراز امیدواری کرد با اقدامات خوبی که در زمینه آموزش و پژوهش و عمل و اجرا امیدواریم در انتخابات آینده طلیعه آینده ای نیکو برای فرزندانمان رقم بزنیم.