.svg)
مهریه را کی داده و کی گرفته است!
سقف مهریه مشمول ضمانت اجرای قانونی از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش یافته است تا از زندانی شدن زوج‌هایی که توان پرداخت ندارند جلوگیری شود. حتی در صورت ناتوانی در پرداخت همین ۱۴ سکه و رد شدن اعسار، دیگر فرد به زندان نخواهد رفت و مشمول استفاده از پابند الکترونیک می‌شود.
تحریریه پارسینه: «مهریه را کی داده و کی گرفته است؟»، این ضرب المثلی است که از گذشته تا به الان همیشه از سوی خانواده ها به ویژه در زمان تعیین مهر بیان شده است. درحالیکه در سال های اخیر و با افزایش آمار طلاق، مردان زیادی به خاطر عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان افتاده اند و حبس را تحمل کرده اند. به طوری که این روزها باید گفت، مهریه را هم داده اند و هم گرفته اند! بنا به گفته رئیس هیئت امنای ستاد دیه کشور در حال حاضر ۲۳۶۷ نفر بدهکار مهریه و نفقه در زندان‌های سراسر کشور داریم که از این تعداد ۱۹۱۰ نفر بدهکار مهریه و ۴۵۷ نفر بدهکار نفقه هستند. این موضوع باعث شده تا نمایندگان محلس بیکار ننشینند و در پی آن باشند تا با کاهش سقف مهریه، از زندانی شدن زوج جلوگیری کنند. طرح اصلاح قانون مهریه این هفته در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت. بر این اساس، سقف مهریه مشمول ضمانت اجرای قانونی از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش یافته است تا از زندانی شدن زوج‌هایی که توان پرداخت ندارند جلوگیری شود. حتی در صورت ناتوانی در پرداخت همین ۱۴ سکه و رد شدن اعسار، دیگر فرد به زندان نخواهد رفت و مشمول استفاده از پابند الکترونیک می‌شود. عثمان سالاری، دبیر کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، در گفت‌وگو با رسانه ها درباره جزئیات این طرح توضیح داد: «طبق اصلاح صورت‌گرفته، سقف مهریه مشمول ضمانت اجرای قانونی از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش یافته است تا از زندانی شدن زوج‌هایی که توان پرداخت ندارند جلوگیری شود. حتی در صورت ناتوانی در پرداخت همین ۱۴ سکه و رد شدن اعسار، دیگر فرد به زندان نخواهد رفت و مشمول استفاده از پابند الکترونیک می‌شود.»
وی همچنین به اصلاحات مربوط به حق حبس زوجه در این طرح اشاره کرد و گفت: «در صورت پذیرش اعسار یا آغاز پرداخت اقساط مهریه، حق حبس ساقط می‌شود و زوجه نمی‌تواند از این حق برای عدم تمکین استفاده کند.»
شاهد افزایش چشمگیر مراجعه برای دریافت مهریه هستیم
این موضوع اما با تبعاتی نیز همراه بوده است و افراد زیادی به مخالفت با آن پرداخته اند. فاطمه محمدبیگی، نماینده قزوین و رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: «متأسفانه تغییر سقف مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه باعث شده در این بازه زمانی محدود، شاهد افزایش چشمگیر مراجعه مردم برای دریافت مهریه باشیم! یعنی افراد از ترس تغییر قانون و اینکه نتوانند مهریه‌شان را دریافت کنند، آن را به اجرا گذاشته‌اند و با افزایش مراجعان مواجه شده‌ایم. با توجه به وجود چنین موضوعاتی، باید فضای اجتماعی جامعه مدیریت شود و قبل از بررسی‌ها، در رسانه‌ها مورد تبیین قرار گیرد و در مورد آن گفت‌وگو شود.» او با بیان اینکه این تغییرات نباید مقابل حقوق زنان در خانواده قرار گیرد، به ماده ۲۷ قانون حمایت از خانواده اشاره می‌کند:«در ماده ۲۷ قانون حمایت از خانواده، ارجاع به داوری داریم که بسیار خوب است و باید بیش از پیش به آن بپردازیم. ما مخالف مهریه‌های نجومی و موافق تسهیل امر تشکیل خانواده و زندگی مشترک هستیم، بنابراین با توجه به وضعیت اقتصادی دو طرف، درخواست من این است که خانواده‌ها مهریه‌های معقول و قابل پرداخت را برای عروس‌ها قرار دهند. »
معایب و مزایای طرح کاهش سقف مهریه
از سوی دیگر بسیاری اعتقاد دارند کاهش سقف مهریه باعث ایجاد مشکلات زیادی برای زنانی که جدا شده اند و اما هیچ پشتوانه مالی ندارند، می شود. سحر ناصر بخت مدرس دانشگاه و کارشناس حوزه زنان و خانواده در این خصوص در گفت و گو با رسانه ها بیان کرد: این طرح می‌تواند مزایایی داشته باشد که احتمالاً به دلیل همین مزایا مطرح شده است. یکی از مهمترین‌ها، کاهش حجم زندانیان مهریه است. با محدود کردن امکان صدور اجراییه برای مهریه تا ۱۴ سکه، احتمال زندانی شدن مردان بابت بدهی مهریه کاهش می‌یابد. این امر در راستای اصل کرامت انسانی و جلوگیری از زندانی شدن بدهکاران غیرمعسر مفید تلقی می‌شود.
وی افزود: مزیت بعدی کاهش سو استفاده‌های احتمالی از مهریه است. برخی معتقدند که تعیین مهریه‌های سنگین در برخی پرونده‌ها صرفاً جنبه ابزاری یا تهدیدآمیز دارد. این نصاب می‌تواند در برابر چنین سوء‌استفاده‌هایی مانع ایجاد کند.
ناصربخت در ادامه اظهار کرد: پاسخ به شرایط اقتصادی جامعه را نیز از دیگر نکات مثبت این طرح می‌توان تلقی کرد. با توجه به تورم و کاهش توان پرداخت عمومی، این نصاب به واقعیت‌های اقتصادی نزدیک‌تر است و مانع از تحمیل تعهدات مالی غیرمنطقی می‌شود. البته ناگفته نماند که تسهیل فرآیند دادرسی را هم در پی دارد. با محدود شدن اجراییه‌های فوری، از حجم سنگین پرونده‌های اجرایی در دادگستری کاسته می‌شود.
این کارشناس حوزه زنان و خانواده در ادامه به اشاره به اثر این طرح در خصوص تضعیف ضمانت اجرای مهریه گفت: البته باید معایب آن و اثرش بر توانمندی اقتصادی بانوان را نیز در نظر گرفت. اگر زن فقط تا ۱۴ سکه بتواند اجراییه بگیرد، کارکرد مهریه به عنوان پشتوانه اقتصادی و ضمانت عقد ازدواج تضعیف می‌شود.
وی ادامه داد: افزایش ناامنی روانی برای زنان را نیز نباید نادیده گرفت. برخی زنان، به ویژه در فرهنگ‌هایی که مهریه را نوعی اطمینان از آینده می‌دانند، ممکن است احساس بی‌پناهی یا بی‌عدالتی کنند. از سوی دیگر باید به نقض قرارداد و اصل حاکمیت اراده نیز اشاره کرد. طرفین عقد با اختیار خود مهریه را تعیین کرده‌اند. محدود کردن مطالبه اجرایی، نوعی دخالت قانون‌گذار در قرارداد خصوصی افراد است.
ناصربخت همچنین به افزایش دعاوی مطالبه مهریه از طریق دادگاه در اثر اجرای این طرح اشاره کرد و گفت: با کاهش کارآمدی صدور اجراییه، احتمال دارد زنان به طرح دعوای حقوقی روی آورند که روند را طولانی‌تر، پرهزینه‌تر و درگیرکننده‌تر می‌کند. همچنین احتمال طرح دعاوی مبتنی بر تبعیض جنسیتی نیز وجود دارد. محدودسازی حقوق قانونی زوجه، ممکن است به عنوان رویکردی تبعیض‌آمیز علیه زنان تفسیر شود و مورد اعتراض فعالان حقوق زن قرار گیرد.
ارسال نظر