.svg)
آیا توافق پاریس راه‌حل خشکسالی و سیلاب‌ها است؟
پارسینه: برخلاف اظهارات موافقان پیوستن به توافق پاریس، این معاهده نهتنها راه‌حل مشکلات زیست‌محیطی کشور نیست، بلکه می‌تواند زیان‌های اقتصادی متعددی ازجمله محرومیت کشور از مزیت‌های اصلی اقتصادی خود مانند منابع نفت و گاز را در پی داشته باشد.
توافق تغییر اقلیم پاریس که این روز‌ها تبدیل به یکی از چالشی‌ترین تعهدات بین‌المللی کشور شده است در اجلاس بیست و یکم کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در پاریس به تائید کشور‌های حاضر در اجلاس رسید.
هدف این توافق همچون پروتکل کیوتو که البته به دلیل کارشکنی کشور‌های صنعتی با شکست مواجه شد، کنترل دمای رو به افزایش کره زمین است. ازآنجاکه توافق پاریس گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت را عامل اصلی گرمایش زمین می‌داند، خواستار کاهش انتشار این گاز‌ها تا سال ۲۰۳۰ شده است.
بررسی‌های روند افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای نشان می‌دهد که کشور‌های توسعه‌یافته اقتصادی و صنعتی عامل اصلی این افزایش هستند. چراکه این کشور از دوره انقلاب صنعتی با مصرف منابع اصلی انتشار گاز‌های گلخانه مانند زغال‌سنگ که در حال حاضر نیز ۴۵ درصد گاز‌های گلخانه‌ای را تولید می‌کند، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به‌شدت افزایش داده‌اند.
پروتکل کیوتو که در سال ۱۹۹۷ به تائید اعضای کنوانسیون تغییرات اقلیم رسیده بود به‌درستی فقط کشور‌های توسعه‌یافته را ملزم به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کرده بود. چراکه این کشور‌ها را عامل اصلی گرمایش زمین می‌دانست.
توافق پاریس، اما کشور‌های درحال‌توسعه را هم وارد چرخه کاهش انتشار کرده است. ایران نیز به‌عنوان یکی از اعضای کنوانسیون تغییرات اقلیم، توافق فوق را تائید اولیه کرده است و در حال حاضر این توافق‌نامه در کشور درگیر تصویب و تائید از سوی نهاد‌های قانونی کشور است.
دراین‌بین، اما موافقان پیوستن به توافق‌نامه پاریس با استدلال‌های گوناگون به دنبال تأثیر بر افکار عمومی و نهاد‌های قانونی بررسی‌کننده این توافق هستند. اخیراً نیز داود پرهیزکار رئیس سازمان هواشناسی در مصاحبه‌ای اظهار کرد: «در ایران نیز شاهد تاثیر تغییر اقلیم هستیم، به عنوان مثال بیشتر بارش‌های کشور به سمت رگباری شدن پیش رفته و بیشتر بارش‌ها منجر به سیل می‌شود در حالی که تا چند سال گذشته بارش‌ها به صورت نرمال و معمولی بود.
وی درباره اینکه چرا بارش‌ها به صورت رگباری و سیل آسا شده است، گفته است: «علت آن گرمایش جهانی است.» پرهیزگار همچنین راه‌حل برون‌رفت از این چالش‌ها را پیوستن به معاهده پاریس عنوان می‌کند.
توجه به چند نکته در خصوص تغییر اقلیم حائز اهمیت است:
۱-نبود اجماع علمی بر سر علت گرمایش جهانی: در ابتدا باید گفت که بررسی‌های علمی صورت گرفته نشان می‌دهد که بین دو طیف از دانشمندان بر سر علت واقعی گرمایش زمین اختلاف جدی وجود دارد. به همین دلیل می‌توان گفت: هنوز اجماع علمی بر سر گرمایش جهانی وجود ندارد. به‌عنوان نمونه در سال ۲۰۰۷، دانشمندان آمریکایی با راه‌اندازی طوماری مدعی شدند که ادعای گرمایش زمین به دلیل انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از اساس دروغ است. این دانشمندان که تعداد آن‌ها به بیش از ۳۱ هزار نفر می‌رسید، پدیده‌های دیگری مانند لکه‌های خورشیدی را عامل اصلی گرمایش فعلی می‌دانند و معتقدند که این گرمایش در چند سال آینده به سرمایش جهانی تبدیل خواهد شد. این در حالی است که بررسی‌های صورت گرفته توسط دانشگاه‌های اوهایو و دانشگاه واشنگتن نشان می‌دهد که فقط ۰.۲ درصد از گاز‌های گلخانه‌ای موجود در جو مربوط به دی‌اکسید کربن (CO۲) به‌عنوان گاز گلخانه‌ای انسان‌ساخت است. جالب است که این دانشمندان در بین سیاستمداران هم طرفدارانی دارند به‌عنوان نمونه ولادیمیر پوتین در مصاحبه‌ای، سست بودن پایه‌های علمی موافقت‌نامه پاریس را عاملی بر تردید روسیه در نپیوستن به این معاهده عنوان کرده است.
۲- ریزگرد‌ها و خشک شدن دریاچه‌ها، حاصل سوء مدیریت در کشور: دکتر لشکری عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس اندیشکده اقلیم و آمایش سرزمین نیز معتقد است که گرمایش زمین موضوع تازه‌ای نیست و مطالعات اقلیمی نشان از تکرار این پدیده در ادوار مختلف تاریخی دارد. همچنین پدیده‌هایی مانند ریز گرد‌ها و خشک شدن دریاچه‌ها، حاصل سوء مدیریت‌ها در مدیریت منابع آب‌وخاک کشور است و ارتباطی به تغییر اقلیم ندارد.
مجموع نکات بیان‌شده نشان می‌دهد که برخلاف اظهارات موافقان، پیوستن به توافق پاریس نهتنها راه‌حل مشکلات زیست‌محیطی کشور نیست بلکه می‌تواند زیان‌های اقتصادی متعددی ازجمله محرومیت کشور از مزیت‌های اصلی اقتصادی مانند معادن مختلف و منابع نفت و گاز داشته باشد. درواقع فهم غلط از موافقت‌نامه پاریس در کشور باعث شده تا تنها ابعاد محیط زیستی این موافقت‌نامه موردتوجه مسئولین قرار گیرد. این فهم غلط تا جایی پیش رفته که باعث شده
آقای پرهیزگار به‌عنوان رئیس سازمان هواشناسی کشور در کسوت نماینده ایران در اجلاس مربوط به توافق پاریس در کره جنوبی شرکت کند و نتواند از منافع ملی کشور دفاع کند. در مقابل، اما نماینده عربستان به دلیل فهم درست از ارزش حیاتی منابع انرژی مانع از تصویب کاهش ۲۵ درصدی تولید نفت در اجلاس کره جنوبی شد.
نماینده ایران، اما به دلیل عدم تخصص در حوزه نفت نهتنها با دستور جلسه مخالفت نداشته بلکه بعد از بازگشت از این اجلاس از نتایج آن اعلام رضایت داشته است. ابعاد اقتصادی موافقت‌نامه پاریس به حدی جدی است که بسیاری از کشور‌های نفتی با آن مخالفت کرده‌اند و از پیوستن به آن خودداری کرده‌اند. از سوی دیگر برخی کشور‌های نفتی نیز که به این توافق پیوسته‌اند، تعهداتی غیرقابل ارزیابی ارائه کرده‌اند؛ لذا لازم است تا این بخش از موافقت‌نامه پاریس نیز موردتوجه جدی مسئولین مرتبط قرار بگیرد.
هدف این توافق همچون پروتکل کیوتو که البته به دلیل کارشکنی کشور‌های صنعتی با شکست مواجه شد، کنترل دمای رو به افزایش کره زمین است. ازآنجاکه توافق پاریس گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت را عامل اصلی گرمایش زمین می‌داند، خواستار کاهش انتشار این گاز‌ها تا سال ۲۰۳۰ شده است.
بررسی‌های روند افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای نشان می‌دهد که کشور‌های توسعه‌یافته اقتصادی و صنعتی عامل اصلی این افزایش هستند. چراکه این کشور از دوره انقلاب صنعتی با مصرف منابع اصلی انتشار گاز‌های گلخانه مانند زغال‌سنگ که در حال حاضر نیز ۴۵ درصد گاز‌های گلخانه‌ای را تولید می‌کند، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به‌شدت افزایش داده‌اند.
پروتکل کیوتو که در سال ۱۹۹۷ به تائید اعضای کنوانسیون تغییرات اقلیم رسیده بود به‌درستی فقط کشور‌های توسعه‌یافته را ملزم به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کرده بود. چراکه این کشور‌ها را عامل اصلی گرمایش زمین می‌دانست.
توافق پاریس، اما کشور‌های درحال‌توسعه را هم وارد چرخه کاهش انتشار کرده است. ایران نیز به‌عنوان یکی از اعضای کنوانسیون تغییرات اقلیم، توافق فوق را تائید اولیه کرده است و در حال حاضر این توافق‌نامه در کشور درگیر تصویب و تائید از سوی نهاد‌های قانونی کشور است.
دراین‌بین، اما موافقان پیوستن به توافق‌نامه پاریس با استدلال‌های گوناگون به دنبال تأثیر بر افکار عمومی و نهاد‌های قانونی بررسی‌کننده این توافق هستند. اخیراً نیز داود پرهیزکار رئیس سازمان هواشناسی در مصاحبه‌ای اظهار کرد: «در ایران نیز شاهد تاثیر تغییر اقلیم هستیم، به عنوان مثال بیشتر بارش‌های کشور به سمت رگباری شدن پیش رفته و بیشتر بارش‌ها منجر به سیل می‌شود در حالی که تا چند سال گذشته بارش‌ها به صورت نرمال و معمولی بود.
وی درباره اینکه چرا بارش‌ها به صورت رگباری و سیل آسا شده است، گفته است: «علت آن گرمایش جهانی است.» پرهیزگار همچنین راه‌حل برون‌رفت از این چالش‌ها را پیوستن به معاهده پاریس عنوان می‌کند.
توجه به چند نکته در خصوص تغییر اقلیم حائز اهمیت است:
۱-نبود اجماع علمی بر سر علت گرمایش جهانی: در ابتدا باید گفت که بررسی‌های علمی صورت گرفته نشان می‌دهد که بین دو طیف از دانشمندان بر سر علت واقعی گرمایش زمین اختلاف جدی وجود دارد. به همین دلیل می‌توان گفت: هنوز اجماع علمی بر سر گرمایش جهانی وجود ندارد. به‌عنوان نمونه در سال ۲۰۰۷، دانشمندان آمریکایی با راه‌اندازی طوماری مدعی شدند که ادعای گرمایش زمین به دلیل انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از اساس دروغ است. این دانشمندان که تعداد آن‌ها به بیش از ۳۱ هزار نفر می‌رسید، پدیده‌های دیگری مانند لکه‌های خورشیدی را عامل اصلی گرمایش فعلی می‌دانند و معتقدند که این گرمایش در چند سال آینده به سرمایش جهانی تبدیل خواهد شد. این در حالی است که بررسی‌های صورت گرفته توسط دانشگاه‌های اوهایو و دانشگاه واشنگتن نشان می‌دهد که فقط ۰.۲ درصد از گاز‌های گلخانه‌ای موجود در جو مربوط به دی‌اکسید کربن (CO۲) به‌عنوان گاز گلخانه‌ای انسان‌ساخت است. جالب است که این دانشمندان در بین سیاستمداران هم طرفدارانی دارند به‌عنوان نمونه ولادیمیر پوتین در مصاحبه‌ای، سست بودن پایه‌های علمی موافقت‌نامه پاریس را عاملی بر تردید روسیه در نپیوستن به این معاهده عنوان کرده است.
۲- ریزگرد‌ها و خشک شدن دریاچه‌ها، حاصل سوء مدیریت در کشور: دکتر لشکری عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس اندیشکده اقلیم و آمایش سرزمین نیز معتقد است که گرمایش زمین موضوع تازه‌ای نیست و مطالعات اقلیمی نشان از تکرار این پدیده در ادوار مختلف تاریخی دارد. همچنین پدیده‌هایی مانند ریز گرد‌ها و خشک شدن دریاچه‌ها، حاصل سوء مدیریت‌ها در مدیریت منابع آب‌وخاک کشور است و ارتباطی به تغییر اقلیم ندارد.
مجموع نکات بیان‌شده نشان می‌دهد که برخلاف اظهارات موافقان، پیوستن به توافق پاریس نهتنها راه‌حل مشکلات زیست‌محیطی کشور نیست بلکه می‌تواند زیان‌های اقتصادی متعددی ازجمله محرومیت کشور از مزیت‌های اصلی اقتصادی مانند معادن مختلف و منابع نفت و گاز داشته باشد. درواقع فهم غلط از موافقت‌نامه پاریس در کشور باعث شده تا تنها ابعاد محیط زیستی این موافقت‌نامه موردتوجه مسئولین قرار گیرد. این فهم غلط تا جایی پیش رفته که باعث شده
آقای پرهیزگار به‌عنوان رئیس سازمان هواشناسی کشور در کسوت نماینده ایران در اجلاس مربوط به توافق پاریس در کره جنوبی شرکت کند و نتواند از منافع ملی کشور دفاع کند. در مقابل، اما نماینده عربستان به دلیل فهم درست از ارزش حیاتی منابع انرژی مانع از تصویب کاهش ۲۵ درصدی تولید نفت در اجلاس کره جنوبی شد.
نماینده ایران، اما به دلیل عدم تخصص در حوزه نفت نهتنها با دستور جلسه مخالفت نداشته بلکه بعد از بازگشت از این اجلاس از نتایج آن اعلام رضایت داشته است. ابعاد اقتصادی موافقت‌نامه پاریس به حدی جدی است که بسیاری از کشور‌های نفتی با آن مخالفت کرده‌اند و از پیوستن به آن خودداری کرده‌اند. از سوی دیگر برخی کشور‌های نفتی نیز که به این توافق پیوسته‌اند، تعهداتی غیرقابل ارزیابی ارائه کرده‌اند؛ لذا لازم است تا این بخش از موافقت‌نامه پاریس نیز موردتوجه جدی مسئولین مرتبط قرار بگیرد.
منبع:
خبرگزاری فارس
ارسال نظر