آیا افزایش وام خرید خانه گره بازار مسکن را باز می کند؟

به گزارش پارسینه: بر کسی پوشیده نیست که مساله مسکن در ایران به یک معادله چندمجهولی تبدیل شده است. عبور میانگین قیمتی هر مترمربع مسکن در تهران به عنوان پایتخت ایران ازعدد 100 میلیون تومان و در عین حال، اثرگذاری مستقیمنوسانات ارزی بر حوزه مسکن و کوتاه شدن دست شمار قابل توجهی از مردم کشورمان از خرید مسکن(به دلیل اُفت قابل توجه قدرت خریدشان)، همه و همه تنها بخش محدودی از چالش‌هایی هستند که بخش مسکن ایران در شرایط کنونی با آن ها رو به رو است. 

در این میان، به طور سنتی وام خرید مسکن از جمله اهرم هایی بوده که افراد با استفاده آن سعی در خانه‌دار شدن و رهایی از مشقات اجاره‌نشینی داشته اند. در این راستا، مدتی قبل بر اساس مصوبه هیات عالی بانک مرکزی، سقف وام خرید مسکن از محل اوراق حق تقدم برای متقاضیان تهرانی به 500 میلیون تومان، و برای مراکز استان‌ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر و سایر مناطق شهری به 400 میلیون و 300 میلیون تومان افزایش یافته است. وام تعمیر نیز از 160 میلیون تومان به 280 میلیون تومان افزایش یافته است. 

از این رو، یک زوج متقاضی وام مسکن در تهران می توانند تا 1 میلیارد و 280 میلیون تومان وام مسکن از محل اوراق تسه دریافت کنند. با این همه، علی رغم افزایش مبلغ وام خرید مسکن، اینطور به نظر می رسد که تخصیص این وام چندان در حوزه تقویت قدرت خرید متقاضیان خرید مسکن موثر نباشد. در این رابطه باید به 3 نکته توجه داشت. 

اول اینکه وقتی میانگین قیمتی هر مربع مسکن در تهران بیش از 100 میلیون تومان افزایش یافته است، اگر مبلغ کل وام مسکنی که یک زوج ساکن تهران می توانند به همراه وام تعمیر مسکن دریافت کنند را مد نظر داشته باشیم، آن ها فقط قادر به خرید چیزی در حدود 13 متر مسکن خواهند بود. این در حالی است که وام مسکن در برخی از دیگر کشورها تا حد زیادی هزینه های مرتبط با خرید مسکن را پوشش می دهد. از یاد نبریم که میزان تورم مسکن تا حد زیادی از سطح عمومی دستمزدها در کشورمان سبقت گرفته و به یک چالش بزرگ تبدیل شده است. 

نکته دوم اینکه برخی ارزیابی‌ها حاکی از این هستند که بازپرداخت اقساط وام مذکور مثلا برای یک زوج ساکن تهران، چیزی بیش از 23 مییلون تومان است. این عدد در شرایطی که سطح دستمزدها در کشورمان عمدتا تناسبی با تورم ندارد و البته که هزینه های زندگی نیز به نحو فزاینده ای رشد داشته است، از توان پرداخت شمار زیادی از شهروندان کشورمان خارج است. به بیان ساده تر، این وام و به طور خاص مبلغ اقساط آن برای طیف‌های قابل توجهی از مردم کشورمان غیرواقع‌بینانه است. 

و در نهایت سوم اینکه اگر مبلغ 1 میلیارد و 280 میلیون تومانی وام مسکن را برای زوجین تهرانی در نظر بگیریم، باید بدانیم که دریافت این وام منوط به خرید اوراق تسه به ارزش حدودا 285 میلیون تومانی است. این یعنی از وام مذکور باید این عدد را کم کنیم که در نهایت چیزی در حدود 1 میلیارد تومان دستِ زوجین تهرانی را در رابطه با وام مذکور می گیرد. این مساله خود فشارهای فزاینده ای را به افراد برای خرید مسکن وارد می کند و عملا قدرت خرید آن ها را علی‌رغم هزینه های گزاف تهیه وام، بیش از پیش تضعیف می کند. مسائلی که باید به حال تمامی آن ها تدابیر جدی اندیشیده شود.