.svg)
روسیه، حاکم پشت پرده اوپک
پارسینه: با ورود روسیه به جمع اعضای اوپک، این کشور نقش بسزایی در تصمیم‌گیری‌های اوپک پیداکرده، به گونه‌ای که می‌توان روسیه را به نوعی رهبر پشت پرده این کارتل نفتی عنوان کرد.
مترجم محسن داوری
به گزارش گروه انرژی نفت خبر از بلومبرگ، نگاهی به اتفاقات ۱۰ روز اخیر نشان می‌دهد اوپک به عروسک خیمه شب بازی کرملین تبدیل شده و فاقد توان تصمیم گیری است. اعضای اوپک در دستیابی به تصمیم‌های مستقل ناتوان شده‌اند و با ورود روسیه به جمع تصمیم گیران این سازمان، اعضای کوچک باید به کاهش تولید تن دهند. اوپک پس از شش دهه فعالیت به دلیل ضعف‌های خود با راهبری مردان یخی به‌سوی آینده‌ای نامعلوم در حرکت است.
به دلیل رشد ضعیف تقاضا و افزایش عرضه نفت ایالات‌متحده، در نشست هفته گذشته اوپک، وزرای این کارتل نفتی در وین تصمیم گرفتند تا از ابتدای سال ۲۰۱۹ میلادی و با هدف متوازن کردن بازار از تولید خود بکاهند، اما هیچ یک از اعضا تمایلی نداشت تا در مقابل سایر دولت‌ها، میزان این کاهش تولید را مشخص کند. در نمودار ۱ رشد تولید عربستان از ماه می گذشته که با رکود بازار و افزایش تنش میان اعضای اوپک انجامید، نشان داده شده است.
نمودار ۱ - رشد تولید عربستان از ۲۰۱۶ تا کنون عربستان سعودی پافشاری کرد که همه اعضا باید با درصد یکسانی بر اساس میزان تولید ماه اکتبر، میزان کاهش تولید را بپذیرند. مخالفان این پیشنهاد با اشاره به افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید عربستان به عنوان رهبر اوپک از ماه می، اعلام کردند این کشور باید بیشترین کاهش تولید را برای متوازن کردن بازار انجام دهد. ایران نیز به همراه دو کشور دیگر اعلام کرد به دلایل شرایط ویژه باید از این توافق کاهش تولید مستثنا شود.
این اختلاف نظرها تشابه زیادی با اتفاقات نشست دوحه در آوریل سال ۲۰۱۶ میلادی دارد. دیگر هیچ دولتی خواهان تکرار آن جلسه کابوس وار نیست.
در پایان نشست روز ۶ دسامبر، اعضای اوپک نتوانستند در مورد جزییات به توافق دست یابند و خالد فالح وزیر نفت عربستان سعودی اعلام کرد که به دلیل نبود اعتماد متقابل، موفق به برقراری توافق جامع نشدیم. ضیافت شام در قصر لیختن اشتاین با وجود همه اختلافات اعضا به ویژه میان نمایندگان عربستان سعودی و ایران برپا شد. در پایان این ضیافت نیز وزرای حاضر نتوانستند از دامنه اختلافات بکاهند. نشست روز جمعه با حضور نمایندگان کشورهای همکار اوپک و با اندکی بهبود در میان مواضع اعضا برگزار شد. گفتگوهای جلسه صبح، بی‌نتیجه به پایان رسید و ادامه نشست به عصر موکول شد. در این زمان، روس‌ها به اعضای جلسه پیوستند.
گفتگوهای اعضا برای چکش‌کاری توافق نهایی در همه ساعات ادامه داشت.
روسیه در سال‌های اخیر، پای ثابت نشست‌های اوپک بوده است. الکساندر نواک در صبح روز جمعه به وین رسید و روانه دفتر دبیر کل اوپک شد. این اقدام نواک نشان می‌دهد اوپک تا چه میزان در حال فروپاشی است. در ادامه، وی دو نشست ۴۵ دقیقه‌ای با وزرای نفت ایران و عربستان سعودی برگزار کرد. دو ساعت بعد، گروه اوپک پلاس به توافق رسید و کشورهای ایران، لیبی و ونزوئلا از کاهش تولید مستثنا شدند که البته در بیانیه پایانی به این معافیت‌ها اشاره‌ای نشده است.
توافق کاغذی نهایی، عادلانه و قابل دفاع به نظر می‌رسد. اوپک بر اساس تولید ماه اکتبر ۲۰۱۸ میلادی، ۸۰۰ هزار بشکه از تولید خود کاست. هریک از اعضا ۳ درصد از میزان تولید خود را از ابتدای سال آینده میلادی کاهش خواهند داد. دولت‌های همکار اوپک نیز ۲ درصد از تولید خود را کاهش می‌دهند تا در مجموع ۴۰۰ هزار بشکه از مجموع برداشت آنها کاهش یابد. مجموع این کاهش تولید می‌تواند به ایجاد توازن در عرضه و تقاضا در نیمه نخست سال آینده میلادی منجر شود.
عربستان سعودی اعلام کرده است که بیش از کاهش درنظرگرفته شده از تولید خود می‌کاهد. بدین ترتیب تولید این غول نفتی از روزانه ۱۱.۱ میلیون بشکه در ماه گذشته به ۱۰.۲ میلیون بشکه در ژانویه ۲۰۱۹ میلادی می‌رسد.
این کاهش تولید، بسیار زیاد به نظر می‌رسد اما همچنان نسبت به هدفگذاری در توافق اولیه، شاهد مازاد ۱۵۰ هزار بشکه‌ای هستیم.
از سوی دیگر، شاهد نا عدالتی در توافق جدید اوپک پلاس هستیم. چهار کشور عربستان سعودی، روسیه، امارات متحده عربی و عراق تولید خود را در فاصله ماه‌های می تا اکتبر در مجموع ۱.۶ میلیون بشکه افزودند. این افزایش تولید از عوامل سقوط قیمت‌ها و ایجاد رکود در بازار نفت بود و نسبت به توافق پیشین توانستند از امتیاز بیشتر و موقعیت بهتری برخوردار شوند؛ اما سایر اعضای اوپک پلاس با تولیدی کمتر، باید به اجرای طرح کاهش عرضه بپردازند. در نمودار ۲ سهم ناعادلانه اعضای کوچک‌تر از توافق کاهش تولید و مقایسه آن با توافق سال ۲۰۱۶ میلادی نشان داده شده است.
نمودار ۲ - سهم ناعادلانه اعضای کوچک‌تر از توافق کاهش تولید و مقایسه آن با توافق سال ۲۰۱۶ میلادی
در توافق جدید، شاهد توزیع ناعادلانه میزان کاهش تولید در مقایسه با توافق پیشین به ویژه برای اعضای کوچک ائتلاف نفتی اوپک پلاس هستیم.
با تقدیم کنترل تصمیم‌گیری‌های اوپک به کرملین، شاهد ایجاد هزینه‌های زیادی برای این سازمان به ویژه اعضای کوچک‌تر هستیم. این کشورها احساس می‌کنند در بازی غول‌ها به حاشیه رانده شده‌اند.
توافق کنونی نتوانست در دیدگاه این کشورها تغییری به وجود آورد و از طرفی شکاف میان اعضای بزرگ و کوچک نیز گسترده‌تر شده است.
روسیه در این شرایط توانسته منافع خود را با بهترین وضعیت حفظ کند. روس‌ها پذیرفتند تا نسبت به تولید ۱۱.۴۲ میلیون بشکه‌ای ماه اکتبر ۲۳۰ هزار بشکه از برداشت خود بکاهند. بدین ترتیب تولید آنها به ۱۱.۱۹ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. این عدد فقط ۱۵ هزار بشکه کمتر از سطح تولید سال ۲۰۱۶ میلادی و برابر ۰.۱ درصد آن مقدار است.
در آن سوی این توافق، مثلاً کشور الجزایر با تولیدی برابر با یک دهم روسیه قرار دارد. میزان تولید این کشور برای سال آینده ۱.۰۲۳ میلیون بشکه در روز تعیین شده که نسبت به سال ۲۰۱۶ میلادی کاهشی ۶۶ هزار بشکه‌ای (معادل ۶.۱ درصد) نشان می‌دهد.
اما نتیجه همه این اتفاقات چه بوده است؟
پس از اعلام توافق به سرعت قیمت نفت افزایش یافت، اما در روزهای بعد شاهد بازگشت قیمت‌ها به میزان قبل از شروع نشست بودیم. در نمودار ۳ نوسانات قیمت نفت در دو هفته اخیر نشان داده شده است.
نمودار ۳ - نوسانات قیمت نفت در دو هفته اخیر
بازار به نتایج نشست ۱۷۵ اوپک توجهی نشان نداده و پس از یک اوج‌گیری موقتی و کوتاه‌مدت، قیمت نفت برنت به نقطه پیشین بازگشته است. احتمالاً معامله گران بازار به اجرای این توافق خوشبین نیستند و یا به انتظار هویدا شدن آثار توافق وین نشسته‌اند. هرچند اکثر تحلیلگران صرف نظر از نتایج نشست ۱۷۵ اوپک، مسکو را برنده نهایی این توافق می‌دانند.
منبع خبر: بلومبرگ
ارسال نظر