گرانی آسان و ارزانی دشوار است

با کاهش ۱۰ روزه قیمت ارز در بازار ایران، زمزمه هایی شنیده شد از احتمال کاهش قیمت کالاها؛ این انتظار از آن ناشی می شود که با افزایش قیمت ارز به سرعت قیمت انواع کالا و خدمات افزایش می یابد و به تبع انتظار بخشی از مردم هم کاهش قیمتها با هر نوسان منفی قیمت ارز است؛ حال آن که کاهش قیمت به علل گوناگونی وابسته است که مانند جهش افزایش رخ نخواهد داد.

در روند افزایشی قیمت ارز به سرعت قیمت کالاهای مصرفی و دیگر بازارها چون مسکن تورمی می شوند اما در شرایط کاهش قیمت چسبندگی قیمت ها در کنار انتظارات تورمی و اقتصادی مردم دست به دست هم می دهند تا عملا کاهش قیمتها کاری بسیار سخت و در شرایط فعلی ایران تقریبا غیر عملی باشد.

به این اعتبار بر خلاف این تصور عمومی باید نگاهی جامع تر به تحولات اقتصادی داشت و جای آرزو را با احتمالات موجود یکسان نپنداریم و بدانیم افزایش قیمت ها گرچه آسان است اما کاهش قیمت بسیار دشوار است.

از سوی دیگر باید توجه داشت هنوز قیمت ارز در ایران روند ریزشی به خود نگرفته و این کاهش قیمتها هم نه ریزش بلکه تا حدی تعدیل بازار بود. با این همه عملا در بحث رکود نیز تقویت پول ملی همچنان توانایی به تحرک در آوردن اقتصاد را ندارد، به این معنا که رکود حاصل شرایطی است که قیمت کالاها و خدمات به اندازه ای رشد کنند که دیگر قدرت خرید جامعه امکان مصرف آن را نداشته باشد. متعاقب این امر، سبد مصرفی خانوار تغییر می کند و برخی کالاها از مصرف خانوار حذف می شوند و در مقابل تولیدکنندگان نیز به دلیل ابهامات و مه آلود بودن شرایط و عدم امکان پیش بینی آینده از هرگونه سرمایه گذاری جدیدتر خودداری می کنند.

هر چه قدرت خرید مردم بیشتر تضعیف شود دوره رکود طولانی‌تر می شود و در شرایط فعلی ایران هم فعلا آینده مبهم است. این شرایط به گونه ای پیش رفته که حتی برای کوتاه مدت و میان مدت نیز احتمال وقوع اتفاقات مختلف و حتی متضاد وجود دارد که این مه آلود بودن شرایط قبل از هر چیز به سیاست گذاری های اشتباه مربوط است.

در این شرایط بیش از پیش مصرف کننده از مصرف پرهیز می کند و تولیدکننده از تولید . این میان آینده اقتصادی کشور بیش از هر زمانی به وضعیت تراز ارزی گره خورده و اگر در این بخش پیشرفتی حاصل شود، ثبات بیشتری به اقتصاد خواهد آمد و چنانچه ایران نتواند ارز کافی را به دست آورد، باید منتظر جهش دوباره قیمتها و کاهش قدرت پول ملی خود باشیم.