گله‌مندی گمرک از نبود بودجه کافی برای مبارزه با مواد مخدر

فریده زبیدی در زمینه بودجه گمرک در زمینه کنترل جرایم سازمان یافته اظهار کرد: ایران بودجه‌ای برای مبارزه با مواد مخدر ندارد؛ در حالی که رشد کشفیات گمرک ایران طی دو سال گذشته 700 درصد رشد داشته است. سعی کردیم حداکثر توان خود را بکار بگیریم البته این توان، متناسب با خطری که کشور را تهدید می‌کند، نیست. اکنون جاسازی‌ها آنقدر پیشرفته کرده که نیروی انسانی توان تشخیص آن را به سختی دارد.

او با بیان اینکه اکنون برای جلوگیری از اقدامات قاچاقچیان حدود 60 تا 70 درصد از محموله‌هایی که به کشور وارد می‌شوند، از مسیر سبز می‌گذرند، بیان کرد: در برخی گمرک‌ها از جمله گمرک شهید رجایی اگر ایکس‌ری وجود نداشته باشد، کنترل به صفر می‌رسد چون نیروی انسانی نمی‌تواند داخل کامیون را اسکن کند. بنابراین برای پیش‌برد امور ما به تجهیزات نیاز داریم و بدون این تجهیزات امکان شناسایی بسیاری از کالاهای قاچاق به ویژه مواد مخدر بسیار کم است.

وی همچنین به تعداد دستگاه های ایکس‌ری اشاره کرد و گفت: در حال حاضر فقط 13 دستگاه ایکس‌ری در گمرکات کشور وجود دارد و این تعداد کم سبب شده تا درصد خطا بالا برود. ضمن اینکه از این تعداد دستگاه‌های موجود، تعدادی هم از رده خارج‌ هستند. در چنین شرایطی مسلماً قاچاقچی هم برخی اطلاعات را کسب می‌کند و حتی در مواردی ممکن است ابتدا در حجم کمتر تست کند و وقتی ببیند محموله رد می‌شود، با حجم بالاتر اقدام کند.

زبیدی از مضرات وجود دستگاه‌های قدیمی چنین توضیح داد: دستگاه‌هایی که اکنون در گمرک ایران موجود هستند برای اسکن بار حدود 30 تا 40 دقیقه زمان صرف می‌کنند و همچنین برای اینکه بار اسکن شود، حتماً باید راننده از کامیون خود خارج شود. اما دستگاه‌های جدیدی هستند که سرعت بالاتری دارند و راننده نیز می‌تواند همراه با محموله از دستگاه عبور کند. دستگاه‌های جدید در طول یک ساعت 70 کامیون را بررسی می‌کند و در نتیجه باعث پیش‌برد امور با سرعت بیشتری می‌شوند. انتظار ما این است که منابع لازم در اختیار گمرک ایران قرار گیرد تا به دستگاه‌های روز مجهیز شویم.

مدیرکل مبارزه با جرایم سازمان یافته گمرک درباره بودجه گمرک در سال 1394، بیان کرد: در سال 1394 آنچه مصوب شد یک میلیارد و 900 میلیون تومان بود که از این مقدار در نیمسال اول 1394 فقط 200 میلیون تومان به حساب گمرک واریز شد. این در حالی است که هر دستگاه ایکس‌ری کامیونی 20 تا 24 میلیارد تومان قیمت دارد و ما نیز وقتی برای دریافت بودجه به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مراجعه می‌کنیم آن‌ها می‌گویند از ستاد مبارزه با مواد مخدر بودجه بگیریم، وقتی به ستاد مراجعه می‌کنیم، آن‌ها می‌گویند باید از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بودجه طلب کنیم و...

زبیدی همچنین به موضوع نیروی انسانی اشاره و بیان کرد: موضوع آموزش نیروهای انسانی از موارد مهمی است که گمرک ایران به آن توجه می‌کند. اگر نیروی انسانی آموزش ندیده باشد میزان موفقیت ما کاهش می‌یابد. انگیزه بسیار بالا هم عامل مهمی است که در عملکرد نیروی انسانی موثر است. ما در بخش‌های آموزشی گمرک سعی می‌کنیم که برای تقویت انگیزه‌ها تلاش کنیم.

او همچنین به نقش قلاده سگ‌های موادیاب، در کشف مواد مخدر اشاره کرد و گفت: اکنون 18 قلاده سگ‌یاب داریم که تعداد آن‌ها به هیچ وجه تناسبی با 163 مبادی ورودی و خروجی کشور ندارد ضمن اینکه هر سگ نیز فقط دو سه ساعت می‌تواند عملکرد مثبت داشته باشد و ما نیاز داریم که در این زمینه‌ها هم تجهیزات خود را بهبود ببخشیم.

وی به امکانات گمرک سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: با وجود اینکه گمرک سیستان و بلوچستان نیاز به تعدادی سگ قلاده‌یاب دارد ولی تنها یک سگ در این گمرک موجود است و میزان واردات و صادراتی که از این گمرک انجام می‌شود با تجهیزات تناسب ندارد.

زبیدی درباره اهمیت سگ قلاده‌یاب توضیح داد: در یک مورد سگ مواد یاب توانست وجود مواد مخدر در یک چرخ‌دنده‌ای که به هیچ عنوان در ظاهر خراشی مبنی بر جاسازی مواد مخدر نداشت را تشخیص دهد. در این مورد قاچاقچیان مواد مخدر را در گریس یک چرخ‌دنده گذاشته بودند و می‌خواستند از گمرک رد کنند ولی سگ موادیاب متوجه شده و محموله کشف شد.

او همچنین به موضوع پول‌های کثیف اشاره و بیان کرد: حدود 2 تا 5 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان که حدود 800 میلیارد دلار تا 2 تریلیون دلار ارزش دارد به فرآیند جرائم و راه‌های غیرقانونی و غیراخلاقی مانند تجارت، مواد مخدر خرید و فروش سلاح و... اختصاص دارد. اگرچه مرز بین این اعداد بسیار زیاد است اما حتی با فرض کوچک‌ترین رقم آن که همان هشتصد میلیارد دلار است، دولت‌ها با مشکلات و اختلافات جدی در عرصه نظام پولی و اقتصادی در کشورهای خود مواجه هستند. براساس تحقیق سازمان ملل متحد در زمینه برآورد میزان پول‌شویی در جریان‌های مالی غیرقانونی جهان در سال 2009 میلادی تقریباً نیمی از عواید حاصل از جرائم سازمان یافتی فراملیتی - معادل 436 میلیارد دلار- و حدود 0. 8 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان به قاچاق مواد مخدر غیرقانونی اختصاص دارد.

به گفته وی براساس گزارش سازمان ملل متحد بازار جهانی تریاک و مشتقات آن در سال 2009 معادل 68 میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده که 61 میلیارد دلار آن مربوط به مصرف هرویین در جهان است و سهم ایران از این تجارت غیرقانونی معادل 3 درصد یعنی 3 میلیارد دلار برآورد شده است. طی دهه‌های اخیر پیشرفت‌های چشم‌گیری در زمینه کنترل سیستم‌های مالی بین‌المللی به وجود آمده که منجر به شناسایی توقیف و مصادره اموال و دارایی‌های ناشی از جرم شده است.

او همچنین توضیح داد: بنا به گزارش‌های رسمی ارزش مواد مخدری که در سال 2014 از منطقه به سمت اروپا و آمریکا رفته 1300 میلیارد دلار بوده که از این رقم 300 میلیارد دلار در سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان رسوب کرده است. از نظر اقتصادی ابعاد این موضوع و پولشویی موضع بسیار حائز اهمیت است. هرچه گمرک در این زمینه فعال‌تر باشد نتیجه آن به اقتصاد ایران می‌رسد. وقتی بیش از 60 درصد محموله‌ها به مسیر سبز می‌رود، اگر این مسیر مجهز نباشد و نظارت کافی در آن وجود نداشته باشد نمی‌توان مطمئن بود که کالاهایی که وارد می‌شود، سلامت هستند. برای اطمینان از ترخیص کالاهایی که سلامت جامعه را تحت شعاع قرار می‌دهند، باید دقت بیشتری صورت بگیرد.