زنانی که برای نان،جان دادند

در حادثه آتش سوزی خیابان جمهوری می‌گویند آتش‌نشانی قصور کرده؛ یکی از این سازمان دفاع می‌کند و دیگری می‌گوید شهردار باید استعفا دهد. در این هیاهوی بحث و انتقاد، کمتر کسی می‌پرسد که چرا دو زن باید در روز تعطیل که همه در حال گردش و استراحت هستند، کار کنند؟

29 دی ماه دو زن کارگر به امید درآمدی بیشتر در یک روز تعطیل رسمی سرکار رفتند. کاری که نه تنها برای آنان نان نداشت بلکه جانشان را گرفت.

نسرین فروتنی 44 ساله و آذر حق‌نظری 60 ساله نمونه‌ای از زنان کارگر ایرانی بودند. زنانی که دوران جوانی را پشت سرگذاشته بودند اما هنوز برای تامین معیشت خود کار می کردند. آنانی که مانند بسیاری از زنان کارگرخودسرپرست یا سرپرست خانواربودند؛ زنانی که بر اساس آمار سال 90 حدود 70 درصدشان در دهک‌های پنجم به پایین قرار دارند.

زنان کارگر قصه پرغصه‌ای دارند. آنان معمولا در ازای کار برابر با مردان دستمزد کمتری می‌گیرند و در اغلب موارد طعم همان خدمات نصف و نیمه بیمه‌ای را مانند سایر کارگران نمی‌چشند. آمار رسمی می‌گوید پنج درصد از کل کارگران، زنان کارگر هستند؛ البته اغلب آنان در بخش غیررسمی شاغل هستند و در آمارها جایی ندارند و این یعنی نادیده گرفتن شدن در برنامه‌ریزی‌ها.

فیروز فر: برحضور نیافتن زنان کارگر در کارگاه‌ها در ایام تعطیل نظارت شود

فهیمه فیروزفر، مدیر ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش شهرداری تهران در مورد مشکلات زنان کارگر می‌گوید: اگر کاری را به بخش خصوصی می‌سپاریم، باید به آن نظارت لازم را انجام دهیم. به عنوان نمونه زمانی که ما زنان سرپرست خانوار را در کارگاه یک کارآفرین مشغول به کار می‌کنیم بر پرداخت به موقع حق و حقوق او و حضور نیافتنش در روزهای تعطیل در محیط کار نظارت می‌کنیم؛ علاوه بر آن اگر در محل کار فشار زیادی بر زنان سرپرست خانوار وارد شود، آنان به ستاد مراجعه می‌کنند.

او می‌افزاید: شنیدن دغدغه‌های زنان سرپرست خانوار باعث به آرامش رسیدن آنها می‌شود و آنان پس از مشاوره، اظهار می‌کنند که با بیان حرف‌هایم، سبک شده‌ام.

ابهری: پیری زودرس گریبانگیر زنان کارگر

دکتر مجید ابهری یک آسیب شناس اجتماعی نیز در گفت‌وگو با ایسنا به مشکلات زنان کارگر اشاره کرده و می‌گوید: 70 درصد از آنان دچار افسردگی، استرس و اضطراب هستند و با مشکلات جسمی مانند پیری زودرس، بیماری‌های گوارشی و ... مواجه می‌شوند. از سوی دیگر برخی از کارگاه‌هایی که این زنان در آنها مشغول به کار هستند، از پرداختن حق بیمه آنان سر باز می‌زند و متاسفانه این زنان آینده روشنی ندارند.

زنان کارگر دارای اتحادیه سراسری هستند و 25 اتحادیه در سراسر کشور دارند از طرف دیگر در مبحث چهارم از فصل سوم قانون کار «شرایط کار زنان» مشخص و در آن به مرخصی زایمان، میزان سنگینی کار این زنان و ... اشاره شده است؛ اما کیست که نداند نیاز مالی آدم را وا می‌دارد که به کار با شرایط سخت و بدون مزایا تن دهد.

مدیرستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش شهرداری تهران، در ادامه نظارت بر چگونگی اجرای قوانین را بسیار مهم می‌داند و می‌گوید: اگر قانونی وضع شود ولی به خوبی بر اجرای آن نظارت نشود، از قانون سوء استفاده می‌شود. بنابراین نظارت و دسترسی زنان کارگر به سامانه‌ای برای بیان مشکلاتشان، مهم‌ترین اقدامات برای فراهم کردن زمینه استیفای حقوق این افراد است.

فیروزفر تاکید می‌کند: تا زمانی که نظارت کافی به مراکزی که زنان کارگر در آنها فعالیت می‌کنند، وجود نداشته باشد و این زنان امکانی را برای بیان مشکلات خود نداشته باشند، نمی‌توانند حق و حقوقشان را استیفا کنند.

وی تصریح می‌کند: در صورت وجود نظارت صحیح حتی نیاز به دسترسی به مقامات بالا به وجود نمی‌آید.

ضرورت راه‌اندازی سامانه‌ای برای بیان شکایات زنان کارگر

فیروزفر وجود سامانه‌ای برای بیان شکایات زنان کارگر از جمله زنان سرپرست خانوار را ضروری می‌داند و می‌افزاید: بهترین شیوه راه‌اندازی سامانه‌ای مانند 137 برای کارگران به ویژه زنان کارگر است تا آنان بتوانند مشکلات خود را در میان بگذارند.

وی درباره خدماتی که این دسته از زنان به آن نیاز دارند، اظهارمی‌کند: در ستاد توانمندسازی کل خانواده زنان سرپرست خانوار را مد نظر قرار می‌دهیم که از جمله آنها، خدمات بیمه‌ای است. از سوی دیگر زمانی که زن سرپرست خانوار از صبح تا عصر مشغول کار کردن است، فرصت توان خود برای رسیدگی به فرزندانش را ندارد، بنابراین تلاش می‌کنیم که به نیازهای فرزندان آنان نیز بپردازیم.

ابهری پژوهشگر اجتماعی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیشنهاد داد تا با ایجاد مرکزی مشخص، به وضعیت زنان کارگر و تبدیل امور استخدامی آنان به وضعیت قانونی، بررسی وضعیت بیمه و بازنشستگی این زنان و رسیدگی به فرزندانشان بپردازد.