ردپای روسیه در برکناری تیلرسون

در این نوشتار که در نشریه آمریکایی نیویورکر منتشر شد، آمده است: رکس تیلرسون وزیر خارجه سابق آمریکا روز دوشنبه دیدار خود را از آفریقای شرقی نیمه تمام رها کرد و به واشنگتن بازگشت. وی قبل از ترک آفریقا اذعان داشت که حمله اخیر با گاز اعصاب به یک جاسوس سابق روسی در سالزبوری انگلستان، «اقدامی بسیار فجیع» بود اما دقیقا مشخص نیست که مسببان این حمله چه کسانی بوده اند. اواخر آن روز وزارت خارجه آمریکا بیانیه ای را منتشر کرد که در آن تیلرسون ارزیابی های بریتانیا را در مقصر دانستن مسکو در این حمله، تایید کرد. (ترزا می نخست وزیر بریتانیا روز دوشنبه در مجلس عوام این کشور عنوان کرد که به احتمال بسیار زیاد روسیه مسئول این حمله است).

دربیانیه تیلرسون آمده است: «به هیچ وجه نمی توان حمله ای این چنینی را توجیه کرد و ما از این که ظاهرا روسیه بار دیگر در رفتارهایی از این نوع نقش داشته است، خشمگین هستیم. سوریه به نقش خود به عنوان عامل بی ثباتی در اوکراین گرفته تا سوریه و حالا هم انگلستان، ادامه می دهد و آشکارا حق حاکمیت دیگر کشورها و جان شهروندانشان را نادیده می گیرد. موافقیم که مسببان این حادثه یعنی هم عاملان و هم آن ها که دستور حمله را صادر کرده اند، باید با پیامدهای جدی روبه رو شوند. ما در کنار متحدان خود در انگلستان می ایستیم.»

این محکم ترین بیانیه دولت آمریکا در محکوم کردن رفتار روسیه تاکنون بود که به یکی از آخرین اقدامات رسمی رکس تیلرسون به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا تبدیل شد؛ دونالد ترامپ رئیس جمهوری این کشور در ساعت ۸.۴۴ دقیقه صبح روز سه شنبه (به وقت محلی) در توییتر تیلرسون را از مقام خود برکنار کرد. وی در توییتی نوشت: «مایک پمپئو رئیس سازمان سیا، وزیر امور خارجه جدید خواهد بود. وی در این پست فوق العاده عمل خواهد کرد! از خدمات رکس تیلرسون متشکرم!»

بعضی از دستیاران ترامپ بلافاصله در گفتگو با خبرنگاران اصرار ورزیدند که رئیس جمهوری آمریکا تیلرسون را به خاطر بیانیه اش در مورد روسیه، برکنار نکرده است. واشنگتن پست به نقل از چند تن از مقامات کاخ سفید گزارش داد که این نهاد آمریکایی روز جمعه تیلرسون را در جریان این تصمیم قرار داده بود.

«زک میلر» خبرنگار آسوشیتدپرس در کاخ سفید، در توئیتر خود نوشت:«به گفته یکی از مقامات کاخ سفید، جان کلی رئیس کارکنان کاخ سفید هم روز جمعه وهم شنبه با تیلرسون تماس گرفت. در هر دوی این تماس ها به تیلرسون هشدار داده شد که اگر خود کنار نرود، ترامپ در این باره اقدام خواهد کرد. وقتی تیلرسون اقدامی نکرد، ترامپ برکنارش کرد.» ترامپ نیز در اظهاراتی کوتاه در جمع خبرنگاران گفت که «برای مدتی طولانی به فکر برکناری تیلرسون بوده ام زیرا مثل هم فکر نمی کنیم.»

نیویورکر ادامه داد: دست کم یکی از دستیاران تیلرسون با روایت کاخ سفید مخالفت کرد.به گزارش الیز لابوت خبرنگار امور جهانی شبکه سی ان ان، تیلرسون فقط پس از توییت ترامپ بود که از برکناری خود خبردار شد. جاش لدرمن از تیم آسوشیتدپرس در توییتر خود افزود: «ما کمتر از چهار ساعت پیش همراه تیلرسون از هواپیما پیاده شدیم. در طول پرواز به سمت خانه هیچ نشانه ای مبنی بر این برکناری وجود نداشت.» کاخ سفید به سرعت به این روایت متفاوت واکنش نشان داد و در آغازین ساعات بعد از ظهر دوشنبه، استیو گلدشتاین دستیاری را که با روایت این نهاد مخالفت کرده بود، اخراج کرد.

اگر تیلرسون از قبل می دانست که رئیس جمهوری قصد برکناریش را دارد، احتمالا بیانیه وی در مورد روسیه را می توان به عنوان آخرین اقدام اعتراضی وی تعبیر کرد. دولت روسیه روز سه شنبه بار دیگر دست داشتن در حمله سالزبوری را رد کرد و گفت: تا زمانی که بریتانیا نمونه هایی از گاز اعصاب را در اختیار مسکو قرار ندهد، به لندن پاسخ نخواهد داد. کاخ سفید پس از تماس تلفنی ترامپ با می، در بیانیه ای اعلام کرد که ترامپ با نخست وزیر انگلستان موافق است که «دولت فدرال روسیه باید پاسخ هایی بدون ابهام در مورد این که چگونه این سلاح شیمیایی ساخت روسیه در انگلستان مور استفاده قرار گرفته است، بدهد.» در این بیانیه اما ذکر نشده است که ترامپ نیز مانند می فکر می کند که روسیه به احتمال زیاد در این حمله دست داشته است.

بدون شک این حقیقت دارد که برکناری تیلرسون غیرمنتظره نبود. اگرچه وی تاکنون از انتقاد آشکار از ترامپ پرهیز کرده اما در پشت پرده نفرت خود را از رئیس جمهوری ابراز کرده است. تیلرسون تابستان گذشته پس از سخنرانی رئیس جمهوری آمریکا در جمع اعضای سازمان بوی اسکات (Boy Scout) که قبلا توسط وی مدیریت می شد، تا پای استعفا پیش رفت. افزون بر این، به گزارش ماه اکتبر(مهر-آبان ماه) شبکه ان بی سی نیوز، رکس تیلرسون پس از نشستی که روز ۲۰ ژوئیه در پنتاگون ، وزارت دفاع این کشور و با حضور اعضای کابینه و مشاوران امنیت ملی ترامپ برگزار شد، رئیس جمهور آمریکا را فردی سبک مغز و ابله خوانده بود.

پس از این افشاسازی ها که تیلرسون هیچکدام از آن ها را آشکارا تکذیب نکرد، نشانه های مکرری وجود داشت که ترامپ به برکناری تیلرسون و جایگزینی وی با مایک پمپئو از نمایندگان جمهوریخواه کنگره آمریکا، فکر می کند.به رغم تمام این ها نمی توان این حقیقت را انکار کرد که ترامپ تنها ۱۲ ساعت پس از جانبداری تیلرسون از بریتانیا علیه کرملین، وی را اخراج کرد. ترامپ یا به دنبال انتشار بیانیه اعتراضی مذکور به این نتیجه رسیده بود که دیگر نمی تواند رفتارهای تیلرسون را تاب بیاورد یا متوجه نبود و برایش بی اهمیت بود که اخراج وی در این مقطع زمانی چه تاثیری خواهد داشت.

بدون شک اختلافات سیاسی بسیاری میان ترامپ وتیلرسون وجودداشت. افزون برتوافق هسته ای ایران، می توان به موضوع تجارت و کره شمالی اشاره کرد. بنابر گزارش ها، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا هفته گذشته به مقامات کاخ سفید هشدار داد که طرح ترامپ برای اعمال تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم، می تواند امنیت ملی آمریکا را به مخاطره بیندازد. وی همچنین روز پنجشنبه تنها ساعاتی قبل از آن که ترامپ با دیدار با کیم جونگ-اون رهبر کره شمالی موافقت کند، به خبرنگاران همراه خود در آفریقا گفته بود که آمریکا راه طولانی ای برای مذاکره با کره شمالی در پیش دارد.

شاید به همین دلیل است که ترامپ تصمیم گرفت اکنون دست به کار شود.هرچند این روایت توجیه نمی کند که چرا وی پنج روز صبر کرده و در نهایت نیز تصمیم خود را در توییتر اعلام کرد.
در پایان این مطلب آمده است: هرچه اتفاق افتاده، حقیقت این است که تیلرسون از کاخ سفید رفته است. وی نخستین وزیر امور خارجه ای است که با یک توییت از مقام خود برکنار می شود. با برکناری تیلرسون در زمان کوتاهی پس از استعفای گری کوهن مشاور ارشد اقتصادی ترامپ، حلقه دور رئیس جمهوری روز به روز تنگ تر می شود. پمپئو، گزینه جایگزین تیلرسون، به ترامپ وفادار بوده و کوشیده است موضوع مداخله روسیه را در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا، کم اهمیت جلوه دهد.
به گزارش ایرنا، هم اکنون کمیته ای نیز به ریاست رابرت مولر در حال بررسی ارتباط تیم ترامپ با روسیه در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا می باشد.