تغییرات در دولت عمان؛ تحول سیاست خارجی در پیش است؟

هیثم بن طارق، جانشین سلطان قابوس فقید

به گزارش «پارسینه» به نقل از ایندیپندنت، پس از درگذشت سلطان قابوس بن سعید، بنیانگذار عمان مدرن در ماه ژانویه گذشته، سلطنت عمان برای نخستین بار شاهد بزرگترین تغییر در کابینه بود. تغییرات تازه شامل ایجاد نهادهای جدید، ادغام برخی وزارتخانه‌ها و دگردیسی‌های دیگری بود که مهمترین آن‌ها تعیین بدر بن حمد آل بوسعیدی ، یکی از اعضای خانواده حاکم در رأس دستگاه دیپلماسی این کشور به‌جای یوسف بن علوی بود که مسئولیت وزارت امورخارجه را در مدت ۲۳ سال بر عهده داشت.

به گزارش خبرگزاری رسمی عمان، سلطان هیثم بن طارق، ۲۸ فرمان جدید صادر کرد که شامل ترمیم کابینه، تأسیس وزارت فرهنگ، ورزش و جوانان، ادغام وزارتخانه‌های دادگستری و امور حقوقی به نام وزارت دادگستری و امور حقوقی، ایجاد وزارت کار، وزارت حمل و نقل و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود. سلطان عمان همچنین دستور به تأسیس وزارت اقتصاد با مشخص کردن صلاحیت‌ها و مسئولیت‌های آن، ایجاد بنگاه‌های کوچک و متوسط، تعیین اختیارات وزارت اطلاع رسانی و ایجاد نهادهای جدید در وزارت‌های تازه تشکیل شده داد تا زمینه ادغام شدن بخش‌های دیگر در آن‌ها فراهم شود.

ناظران در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، تغییرات ایجاد شده در کابینه جدید عمان را که جوانان و خانم‌ها در آن نقشی پر رنگ‌تری دارند، گامی در راستای پیشرفت‌های اقتصادی و نزدیکی بیشتر با همسایگان خلیج فارس از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلقی می‌کنند.

با توجه به این‌که یوسف بن علوی در مدت ده‌ها سال به عنوان یکی از عمده‌ترین ارکان دولت عمان به شمار می‌رفت، خروج وی از کابینه، توجه صاحب‌نظران را به خود جلب کرده است، در حالی‌که شهروندان عمان با راه اندازی هشتگ ویژه‌ای در شبکه‌های اجتماعی از خدمات وی قدردانی کرده و او را به عنوان پیشتاز در عرصه دستاوردهای دیپلماتیک عمان توصیف کردند.

انور قرقاش، وزیر دولت در امورخارجه امارات متحده عربی، یوسف بن علوی را به عنوان یک «مکتب دیپلماتیک» توصیف کرده و افزود که یوسف بن علوی در واقع، برای ده‌ها سال به عنوان یک مکتب برجسته دیپلماتیک در سطح منطقه محسوب می‌شد. انور قرقاش همچنین به جانشین وی، بدر بن حمد آل بوسعیدی در وزارت امورخارجه آروزی موفقیت کرده و افزوده است که وی شخصیت فرهیخته و دانشمند بوده و توانایی‌های ویژه دارد.

همچنین شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امورخارجه عربستان سعودی در تویتی، تعیین بدر بن حمد آل بوسعیدی را به عنوان وزیر امورخارجه عمان به همتای جدید عمانی خود تبریک گفته و موفقیت وی را در راستای پیشبرد امور و خدمت به سلطنت عمان آرزو کرده است. در همین حال، عادل الجبیر، وزیر دولت در امور خارجه عربستان سعودی در تویتی، تعیین بدر بن حمد آل بوسعیدی را در سمت وزارت امورخارجه عمان تبریک گفته، اما در این پیام هیچ اشاره‌ای به یوسف بن علوی، وزیر پیشین امورخارجه عمان نکرده است، مسئله که رضایت عربستان سعودی را از وزیر جدید نشان می‌دهد.

قابل ذکر است که بدر بن حمد آل بوسعیدی سال‌ها در وزارت امورخارجه عمان کار کرده و پله‌های ترقی را پیموده است تا این که با قرار گرفتن در سمت دبیرکل و معاون وزیر امورخارجه، مقام دوم را در آن وزارت به دست آورد. رسانه‌های عمانی، وزیرخارجه جدید را حامی رویکرد جدید و استراتژی نوین عمان معرفی می‌کنند. البته اساس استراتژی جدید عمان را گفت‌وگو، تفاهم، ایجاد روابط متقابل و باور بر این‌که این روش، بهترین گزینه برای تأمین ثبات و امنیت است، شکل می‌دهد. افزون بر آن، ناظران برکناری یوسف بن علوی که اشتیاق بسیاری برای گسترش روابط دوستانه میان اعراب و جمهوری اسلامی ایران داشت و در این عرصه به شهرت ویژه‌ای در پایتخت‌های کشورهای خلیج فارس دست یافته بود را تنها به دلیل ویژگی‌های وزیر امورخارجه جدید عمان نمی‌دانند. تردیدی نیست که یوسف بن علوی برای حل هر بحرانی که ایران در آن نقش داشت، در تهران حضور می‌یافت، به ویژه پس از انعقاد توافقنامه هسته‌ای که در دوره ریاست جمهوری اوباما با همکاری و میانجی‌گری عمان صورت گرفت.

البته یوسف بن علوی متهم است کهبه چشم انداز ایران در قبال مسایل منطقه‌ای مانند پرونده سوریه، اوضاع خلیج فارس و پرونده یمن گرایش دارد، برخلاف پرونده اسرائیل که وی تنها یک روز پیش از برکناری‌اش روی آن کار کرد. به گفته وزارت امورخارجه عمان، یوسف بن علوی، دوشنبه گذشته تماس تلفنی را از سوی گابی اشکنازی ، وزیر امورخارجه اسرائیل دریافت کرد. در این گفت‌وگو، دو طرف در مورد تحولات اخیر منطقه، موضع قاطع و پشتیبانی آشکار عمان برای دستیابی به یک صلح فراگیر، عادلانه و پایدار در خاورمیانه، تأکید بر لزوم از سرگیری روند صلح و تحقق خواسته‌های مشروع فلسطین برای تشکیل کشور مستقل فلسطین که پایتخت آن قدس شرقی باشد، بحث و تبادل نظر کردند. البته مسایل مزبور که مورد بحث و بررسی دو جانب عمان و اسرائیل قرار گرفت با موضع اعراب در منطقه سازگاری دارد.

همچنین، یوسف بن علوی تماس تلفنی دیگری از ژنرال جبرئیل رجوب، دبیر کمیته مرکزی جنبش فتح دریافت کرد، در این صحبت تلفنی، جبرئیل رجوب از نقش عمان و سیاست متوازن و خردمندانه آن کشور در مورد مسایل منطقه و جهان عرب، به ویژه مسئله فلسطین ابراز قدردانی کرد.

یوسف بن علوی در مصاحبه‌های مطبوعاتی‌اش، همواره رویکرد سیاسی عمان در تعامل با ایرانیان را به عنوان یک اولویت رقابتی برای اعراب تلقی کرده و از آن دفاع می‌کرد، نامبرده خواستار واقع‌گرایی در برخورد با تحولات سیاسی بوده و پیوسته تأکید داشت که تصمیم‌گیری در برابر تحولات سیاسی بایستی شجاعانه و دور از احساسات و آرمان‌ها صورت گیرد.