خواب به چشمان بن‌سلمان نمی‌آید؛ چرا؟

مضاوی الرشيد در «میدل ایست آی» نوشت: بدون شک محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در دومین سالگرد قتل جمال خاشقجی با نگرانی به سخنان جو بایدن نامزد دموکرات‌ها گوش فرا می‌دهد.

در ادامه این مطلب آمده است: بایدن بارها قتل خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی مقیم آمریکا را محکوم کرده است، او همچنین قول داده که دیگر از ریاض برای جنگیدن در یمن حمایت نکند. بایدن درباره فعالیت‌های حقوق بشری مردم سعودی نیز خاطرنشان کرد: امروز، من به بسیاری از زنان و مردان شجاع سعودی، فعالان، روزنامه نگاران و جامعه جهانی در سوگ مرگ خاشقگی و تکرار درخواست او از مردم برای استفاده از حقوق خود در رسیدن به آزادی سهیم هستم. چنین سخنی از جانب شخصی که ممکن است رئیس‌جمهور آمریکا شود مطمئناً سعودی‌ها را نگران می‌کند.

در نقطه مقابل بایدن، دو سال پیش، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، به نوعی روایت حکام سعودی در مورد دشمنی‌های خاشقجی با آنها را پذیرفت. ترامپ بارها به دلیل حمایت از بن سلمان در برابر تصمیمات کنگره مورد نکوهش قرار گرفت. با این حال او یک تغییر عمده را در افکار عمومی و بیش از هر چیز در کنگره احساس کرد و آن اینکه بسیاری در آمریکا خواهان برخورد با متحدان اقتدارگرای آمریکا در خاورمیانه به ویژه رژیم سعودی هستند.

بسیاری از نمایندگان کنگره اعم از جمهوری خواه و دمکرات، عربستان سعودی و حاکم مستنبد آن را به خاطر ارتکاب جنایات علیه شهروندان خود در خاک خارجی و ادامه سیاست سختگیرانه در برابر فعالان و مخالفان محکوم کردند. محافظت ترامپ از بن سلمان در برابر هرگونه نظارت بیشتر و تحریم‌های احتمالی باعث شد ولیعهد سعودی دو سال از امنیت و آرامش برخوردار باشد، امنیت و آرامشی که البته در صورت پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری دیگر به این راحتی‌ها ادامه‌دار نخواهد بود.

با این وجود همه می‌دانند که حتی در صورت به قدرت رسیدن یک دموکرات باز هم تغییر اصول اصلی سیاست خارجی آمریکا دشوار است. سوابق قبلی رهبران دموکرات هم نشان می‌دهد که آن‌ها عمدتا با متحدان آمریکا در خاورمیانه حتی رژیم‌های اقتدارگرا از جمله عربستان سعودی همسو بوده‌اند.

تنها باراک اوباما بود که در رویکردی نسبتا متفاوت از روسای جمهور پیشین آمریکا به حمایت از حسنی مبارک رهبر سابق مصر به صورت تلویحی پایان داد تا در نهایت انقلابیون پیروز شدند.

سعودی‌ها می‌ترسیدند که قیام‌های عربی آنها را نیز در معرض تغییرات جدی سیاسی قرار دهد آن هم در شرایطی که آمریکا دیگر دست از حمایت آنها بکشد. رهبران سعودی می‌دانستند که بدون درخواست اصلاحات جدی نمی‌توانند روی اوباما برای حمایت از خودشان حساب کنند. اوباما در یک مصاحبه معروف به رهبران خلیج فارس یادآوری کرد که بزرگترین مشکلات آنها داخلی است و آنها را تشویق کرد تا به تهدیدهای خارجی، مانند نفوذ منطقه‌ای ایران دامن نزنند، در عوض بهتر است راه حلی جز سرکوب برای صداهای منتقد داخلی بیابند.

رهبري عربستان سعودي از توافق تاريخي بين آمريكا، چند كشور اروپایی و ايران كه به همت عمان انجام شد، بيشتر آزرده شد. سعودی‌ها فهمیدند که یک رئیس جمهور دموکرات در آمریکا بدون محکوم کردن صریح سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای ریاض در خاورمیانه، می‌تواند تا چه حد آنها را به سمت حاشیه براند.

این رفتار آمریکایی‌ها به مذاق خودکامه‌های سعودی که همیشه هدفشان ایجاد تصویری از پادشاهی محاصره شده توسط قدرت‌های متخاصم منطقه‌ای است، خوش نیامد. در نهایت هم این اوباما بود که این وهم کهنه سعودی‌ها را نادیده و با ایران، دشمن عربستان سعودی مذاکره کرد.

سعودی‌ها احساس کردند به آنها خیانت شده تا اینکه ترامپ روی کار آمد و با تأیید کامل سیاست‌های بن سلمان به دنبال جذب پول سعودی‌ها و عادی سازی روابط آنها با اسرائیل رفت.

در صورت پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، بن سلمان خودش را در خطر خواهد دید. بدون شک هر کلمه‌ای که کاخ سفید بیان و در تأیید شاهزاده جوان نباشد و همکاری تاریخی بین عربستان و آمریکا را هدف بگیرد به طور خودکار در ریاض به عنوان موضعی خصمانه تفسیر می‌شود.

با این وجود گفتمانهای درگیر دموکراتها در مورد ارزشهای آمریکا، اگر با تغییرات واقعی سیاست همراه نباشد، دیگر قانع کننده نیست. پس گرفتن حمایت از یک حکومت خودکامه دیگر کافی نیست. منطقه و فعالان آن بیش از حمایت منفعلانه از خودشان انتظار دارند که به دموکراسی و حقوق مدنی تاکید شود. آنها انتظار دارند اقدامات واقعی و مشخصی صورت گیرد که حاکمیت استبدادی را از بین ببرد.

اولین گام برای تحت فشار قرار دادن این مستبدین عدم فروش سلاح به آنها است. حال اینکه آیا واقعا دموکرات‌ها در صادرات بی امان تسلیحات آمریكا به عربستان سعودی و همسایگان آن تجدیدنظر می‌كنند یا نه را باید منتظر ماند و دید. حداقل، بایدن می تواند صادرات اسلحه به عربستان سعودی را منوط به رعایت استانداردهای بین المللی حقوق بشر و تغییرات سیاسی جدی کند. مردم عربستان سعودی خود می‌توانند بقیه کارها را انجام دهند.

صادقانه بگویم، خاورمیانه و بقیه جهان، اعتقاد خود را به آمریکا از دست داده‌اند. آمریکایی‌ها هنوز هزینه‌های انتخاب ترامپ و آسیب‌های ناشی از آن را درک نکرده‌اند. در صورت به قدرت رسیدن یک دموکرات در ماه آینده، آنها باید تلاش کنند تا نه تنها تاریخ کوتاه شکست‌های ترامپ، بلکه بیش از نیم قرن سیاست غلط آمریکا در خاورمیانه را اصلاح کنند. باید گفت از حالا تا اوایل ماه نوامبر، بن سلمان خواب به چشمان‌اش نخواهد آمد!