علائم مثانه بیش فعال کدام‌ها هستند؟

در مثانه بیش فعال (Overactive Bladder) مثانه بطور مکرر منقبض شده و احساس ادرار کردن به بیمار دست می‌دهد، گاهاً این بیماری آنقدر شدید است که در زندگی و شغل بیمار اختلال ایجاد می‌کند و سبب مشکلات اجتماعی و روانی برای وی می‌گردد. مثانه بیش فعال با اقدامات آموزشی و تجویز دارو به مقدار زیادی قابل درمان است. مثانه طبیعی بعلت خاصیت ارتجاعی که دارد با پرشدن بتدریج متسع می‌شود، بدون اینکه فشار داخل آن بالا رود. وقتی حجم ادرار موجود در مثانه به یک اندازه معینی رسید، با منقبض شدن عضلات جدار مثانه احساس ادرار کردن به فرد دست می‌دهد، ولی باز انسان می‌تواند انقباضات مثانه را مهار کند، تا در یک موقعیت مناسب مثانه خود را خالی کند. این فرایند می‌تواند دستخوش تغییرات زیادی قرار گیرد.



مثانه بیش فعال

مثانه بیش فعال عبارت است از انقباضات ناگهانی و غیر قابل کنترل عضلات جدار مثانه. یعنی مثانه بیش فعال دارای دو خصوصیت عمده است:

انقباض ناگهانی


این بیماران بلافاصله اگر نتوانند خود را به جای مناسب جهت تخلیه مثانه برسانند، دچار درجاتی از بی اختیاری ادراری خواهند شد. مثانه بیش فعال شدت و ضعف دارد، گاهاً مثلاً مثانه با ۵۰ میلی لیتر ادرار دچار انقباض می‌شود و شدت تکرر ادرار در این افراد عاصی کننده است، طوریکه از شدت تکرر ادرار قادر به خارج شدن از خانه نیستند و گاهاً این شدت متوسط است، مثلاً بیمار از صبح تا ظهر ۱۰ بار به دستشوئی می‌رود. احساس ادرار کردن در مثانه بیش فعال غیر قابل توقف است، این در صورتی است که مثانه ممکن است فقط حاوی چند میلی لیتر ادرار باشد.



علل مثانه بیش فعال کدام‌ها هستند؟

مثانه بیش فعال ناشی از اسپاسم یا انقباض عضلات جدار مثانه است. انقباض عضلات جدار مثانه توسط اعصاب مثانه اتفاق می‌افتد. در حقیقت مثانه بیش فعال یک بیماری عصب و عضله جدار مثانه است. انقباض و انبساط عضلات جدار مثانه تحت کنترل سیستم عصبی است. معمولاً وقتی ۳۰۰ میلی لیتر ادرار در مثانه جمع شود، سیگنال‌ها از مثانه به سیستم عصبی می‌روند و سبب انقباض هماهنگ عضلات جدار مثانه می‌شوند. در سر راه ادرار یکی در گردن مثانه و دیگری در مجرای ادرار یک اسفنگتری وجود دارد که از ریزش ادرار جلوگیری می‌کنند. در حالت طبیعی مثانه تا ۶۰۰ میلی لیتر ادرار را می‌تواند در خود جای دهد.


بیماری‌های شایع که سبب مثانه بیش فعال می‌شوند، عبارتند از:
آسیب به نخاع شوکی
سکته مغزی
بیماری پارکینسون
بیماری آلزایمر
بیماری ام اس
دیابت در بعضی موارد
عفونت طول کشیده مثانه
از بین رفتن خاصیت ارتجاعی عضلات جدار مثانه مثلا بعلت بیماری سل
سنگ مثانه
تومور مثانه
جراحی پروستات در مردان
حاملگی‌های متعدد در زنان

علائم اصلی مثانه بیش فعال عبارتند از:

تکرر ادرار
احساس فوریت به ادرار کردن
تکرر ادرار شبانه
بی اختیاری ادراری فوریتی (یعنی اگر بیمار نتواند به فوریت مثانه خود را خالی کند، دچار بی اختیاری ادراری می‌شود).

مثانه بیش فعال سبب ایجاد مشکلات اجتماعی، شغلی، روانی، فیزیکی و جنسی می‌شود. این افراد با شروع رابطه زناشوئی بلافاصله احساس فوریت به ادرار کردن پیدا می‌کنند.



مثانه بیش فعال را چگونه می‌توان تشخیص داد؟
برای تشخیص مثانه بیش فعال از مجموعه‌ای از موارد زیر می‌توان استفاده کرد:

اخذ شرح حال از بیمار که خیلی کمک کننده است.
انجام آزمایش و کشت ادرار
نوار مثانه که در مورد حجم مثانه، قابلیت انقباضی آن و فشار‌های داخل مثانه و مجرای ادرار کمک زیادی می‌کند.
سیستوسکوپی که با آن می‌توان به دقت مثانه و مجرا و ضایعات احتمالی در داخل آن مثل سنگ و تومور را تشخیص داد.



درمان مثانه بیش فعال
برای درمان مثانه بیش فعال راه‌های درمانی زیادی وجود دارد و بسته به شرایط بیمار می‌توان از مجموعه‌ای از آن‌ها استفاده کرد:

آموزش مثانه: بیمار آموزش داده می‌شود که چگونه در مقابل احساس فوریت به ادرار کردن مقاومت کند.
برنامه برای خالی کردن مثانه: مثلاً در ابتدا به بیمار گفته می‌شود که هر ۲ ساعت مثانه خود را خالی کند و رفته رفته این مدت زیاد می‌شود.
ورزش عضلات کف لگن
دارو درمانی: برای درمان مثانه بیش فعال دارو‌های بسیار مؤثری وجود دارند که به بیمار کمک می‌کنند به زندگی طبیعی برگردد.



یک عده اقداماتی وجود دارند که بیمار می‌تواند در منزل برای کاهش مثانه بیش فعال انجام دهد:
اگر وزن شما زیاد است باید آنرا کاهش دهید.
از مصرف زیاد کافئین (چای و قهوه) خودداری کنید.
از شکلات، غذا‌های تند، آجیل و نوشیدنی‌های گازدار کمتر استفاده کنید.



عوارض مثانه بیش فعال کدام‌ها هستند؟
عفونت ادراری
تحریک پوستی و زخم بعلت نشت ادرار
عفونت پوستی
سنگ مثانه
افتادن و شکستگی بعلت عجله در رساندن خود به دستشوئی



منبع: سیمرغ