چرا برآمدگى پشت گوش بوجود می‌آید و درمان آن چیست؟

برآمدگى‌های پشت گوش
برآمدگى پشت گوش مى‌تواند ناشى از یک غده‌ى لنفاوى متورم، به وجود آمدن یک کیست، تومور خوش خیم، یا رشد نا به جا و بیش از حد باشد. بعضى از اوقات این برآمدگى‌ها سخت و دردناک هستند، بعضى مواقع نرم و قابل حرکت و در مواردى دیگر، آن‌ها به هیچ وجه باعث ایجاد درد نمى‌شوند و اگر آن‌ها را لمس کنید، نرم هستند.

ممکن است اندازه‌ى این برآمدگى‌ها و یا آسیب‌ها بتوانند تغییر مکان پیدا کنند ولى به ندرت پیش مى‌آید که اندازه‌ى آن‌ها بزرگتر از اندازه‌ى یک نخود فرنگى بشود. در بیشتر موارد، بعد از گذشت مدت زمان کمى، این برآمدگى از بین مى‌روند. با این وجود، اگر مدت زمان زیادى بمانند و از بین نروند، نیاز به مراقبت‌هاى پزشکى پیدا مى‌کنند.

در ذیل به یک سرى از فاکتور‌ها و شرایطى که منجر به رشد و گسترش این بر‌آمدگى‌هاى پشت گوش مى‌شود و نیز به گزینه‌هاى موجود جهت معالجه و بهبودى این برآمدگى‌ها اشاره شده است.

جوش‌ها
جوش‌ها به این صورت طبقه بندى مى‌شوند: جوش‌هاى نوک تیز، کورک و برآمدگى‌هاى ریز بر روى سطح پوست. این جوش‌ها ممکن است به دلیل تغییرات هورمونى و سطوح بالاى غیر عادى هورمون‌هاى جنسى (هم در آقایان و هم در بانوان)، استرس، عفونت‌هاى باکتریایى، یا به دلایل ژنتیکى به وجود بیایند.

درمان:
در بیشتر موارد، با گذر زمان، این برآمدگى‌ها از بین رفته و یا کوچک‌تر مى‌شوند. با این وجود، اگر این اتفاق نیافتاد، مواد شیمیایى هم، چون بنزویل پراکساید یا رتینوید مى‌تواند در کاهش یا بهبودى این جوش‌ها مؤثر باشد. در مورد عفونت‌هاى باکتریایى، آنتى بیوتیک‌ها به همراه کرم‌ها و لوسیون‌هاى ضد عفونى کننده توصیه مى‌شود.
در موارد عدم تعادل هورمونى حاد، داروهاى ضد هورمون‌هاى جنسى یا هورمون درمانى مى‌تواند بهبودى بخش باشد.

غدد لنفاوى متورم

غدد لنفاوى متورم که در پشت گوش نمایان مى‌شوند، ممکن است به اندازه‌ى یک نخود فرنگى بزرگ شوند که پر از گلبول‌ها، و سلول‌هاى سفید خون و مولکول‌هاى سیستم ایمنى بدن مى‌باشد. این تورم، نرم و لطیف است و ممکن است بعضى اوقات با درد همراه باشد. هم چنین ممکن است این تورم با تب، کوفتگى و خستگى همراه باشد.
این نوع تورم نشانه‌ی وجود عفونت در بدن بوده و با از بین رفتن عفونت، اندازه‌ى آن کاهش مى‌یابد.

سرما خوردگى رایج، گلو درد چرکى، سینوزیت‌هاى باکتریایى یا ویروسى و یا انواع بیمارى‌هایى، چون سل، بیمارى‌هاى ناشى از خراش پنجه‌ى گربه، بیمارى یاز (بیمارى مسرى و عفونى حاصله در اثر اسپیروکتى)، تولارمی یا تب خرگوش (بیماری عفونی خرگوش و موش که به انسان هم سرایت می‌کند) و نیز عفونت‌هاى انگلى، چون دشتینه زهری یا توکسوپلاسم (بیماری استوایی که توسط تک یاخته‌ای به نام Toxoplasma gondii در انسان و حیوان ایجاد می‌شود) مى‌تواند باعث به وجود آمدن غده‌ى لنفاوى متورم در پشت گوش شود.

درمان:
عموماً یک دوره درمانى به وسیله‌ى آنتى بیوتیک‌ها، همراه با داروهاى ضد التهاب و ضد آلرژى، براى مقابله با عفونت‌هاى باکتریایى تجویز مى‌شود. در مورد عفونت‌هاى انگلى، داروهاى مخصوص ضد انگل و آنتى بیوتیک‌هاى مؤثر در مقابل گونه‌های متعددی از میکرو ارگانیسم‌ها تجویز مى‌شود.

آماس استخوان پس گوش (استخوان پستانى)
آماس استخوان پس گوش به علت وجود عفونت در ناحیه‌ى استخوان پستانى مى‌باشد که، ساختارى شبیه ساختار کندوى زنبور داشته و پر است از فضاى خالى که در آن‌ها هوا وجود دارد و در پشت گوش واقع شده است. عفونت‌هاى گوش میانى ممکن است به استخوان پستانى سرایت کرده که مى‌تواند منجر به تورم و ناهنجارى‌های ساختارى در این استخوان شود.
این بیمارى خود را با درد در ناحیه گوش، قرمزى، تورم، و برآمدگى در پشت گوش بروز مى‌دهد. دیگر علائم این بیمارى عبارت از سر درد، تب، از دست دادن شنوایى، خارج شدن مایعات و ترشحات از گوش و کج خلقى مى‌باشد.

درمان:
آنتى بیوتیک‌هاى وریدى، مانند سفتریاکسون و آنتى بیوتیک‌هاى خوردنى و نیز قطره‌هاى گوش براى جلو گیرى از ترشحات گوش تجویز مى‌شود.
در موارد مشخصى، درمان از طریق عمل جراحى ممکن است توصیه شود تا از این طریق با خارج کردن و در آوردن قسمتى از استخوان پستانى، این ترشحات چرکین را ریشه کن کنند، که به این جراحى ماستوئیدکتومى مى‌گویند. در مواردى که گوش میانى دچار عفونت شده باشد، عمل جراحى تخلیه‌ی گوش میانى توصیه مى‌شود. به این جراحى میرینگوتومى مى‌گویند.

کیست‌هاى چربى و اپیدرمال (بشره‌اى یا مربوط به پوست بیرونى)
کیست‌هایى که در نتیجه‌ى بسته شدن راه‌هاى ترشح غدد چربى و در نتیحه‌ى آن، انباشته شدن چربى زیر پوست به وجود مى‌آیند را کیست چربى مى‌گویند. کیست‌هاى اپیدرمال در نتیجه‌ى انباشته شدن کراتین و در پى آن رشد برآمدگى زیر سطح پوست مى‌باشند. ممکن است این کیست‌ها توسط باکترى‌ها آلوده شده و تبدیل به غده‌ى چرکین شوند.

درمان:
گزینه‌هاى درمان شامل استفاده از ژل‌هاى هیدروژن پراکساید و داروهاى ضد التهاب مى‌باشد. در مواردى که در زیر بر‌آمدگى، چرک جمع شده باشد، آنتى بیوتیک تجویز مى‌شود. دارو‌ها و تجهیزاتى که در خانه وجود دارد، مانند کمپرس آب گرم و حوله‌ى داغ مى‌تواند براى از بین بردن چرک، توصیه شود.
در موارد بسیار حاد، ممکن است شکافتن و جراحى و یا لیزر درمانى توصیه شود.

تومورهاى خوش خیم
سر منشاء تومورهاى خوش خیم که در پشت گوش ظاهر مى‌شوند از بافت‌هاى نرم مى‌باشد که مى‌توانند به شکل یک غده یا برآمدگى باشند. تومور خوش خیم چربى یا لیپوما از انواع تومورهایى است که از غدد بزاقى رشد مى‌کند. این تومور به صورت برآمدگى نرم، بدون درد و قابل حرکت، نمایان مى‌شود.

تومورهاى خوش خیمى که از بافت‌هاى غدد بزاقى نشأت مى‌گیرند، مى‌توانند خود را تا قسمت‌هاى پشت گوش گسترش داده و راه شناسایى آن‌ها، بى درد بودن این برآمدگى‌ها است که ممکن است بزرگتر شود و یا اندازه‌ى آن ثابت بماند.

یکى دیگر از تومور‌هاى خوش خیم که ممکن است در استخوان پستانى به وجود آمده و رشد کند، کولستیتوما نام دارد که شامل سلول‌هاى مخاطى فلس دار و پولک پولک مى‌شود. در موارد آسان‌تر، این شرایط، پوست قسمت‌هاى گوش داخلى را تغییر ساختارى غیر طبیعى داده، مگر قسمت‌هایى که فاقد لایه‌ى پوست مى‌باشند.

یک چنین تغییر ساختارى در پوست، منجر به نابودى بافت اطراف شده و از روى پوست، یک لایه‌ى برآمدگى معمولى پشت گوش به نظر می‌رسد. نشانه‌هایى که این تومور به همراه دارد شامل گیجى، ترشحات از گوش، و از بین رفتن شنوایى، در همان گوشى که این مشکل براى آن پیش آمده، مى‌باشد.

درمان:
تومورهاى چربى اکثراً منجر به شرایط حاد و موارد وخیم سلامتى نمى‌شود، و اغلب به دلیل زیبایى، جراحى و برداشته مى‌شوند. با این وجود، بعضى از اوقات، ممکن است دردناک شوند و در تکان دادن فک، ایجاد مشکل کنند. این موارد با یک عمل جراحى بسیار ساده در یک درمانگاه محلى، برداشته مى‌شوند.
لیپو ساکشن و نابود کردن شیمیایى تومورها، ممکن است در برخى از موارد توصیه شود، که بستگى به اندازه‌ی آن و تحقیقات ژنتیکىِ به عمل آمده دارد.

سرطان
انواع مختلف سرطان و رشد تومورهاى بد خیم، که ممکن است در ناحیه پشت گوش به وجود آیند، شامل سرطان پوست، سرطان غدد بزاقى مانند آماس سرطانى غدد بنا گوشى، سرطان غدد لنفاوى، مانند تومور بد خیم بافت رگی (نوعی سارکوما) که منشاء آن، سلول‌هاى لایه درونى رگ‌هاى خونى مى‌باشد است، ورمى است که ناشى از رشد تومورهاى بد خیم، عموماً بدون درد، مى‌باشد و اندازه‌ى آن به مرور زمان بزرگ‌تر مى‌شود.

درمان:
گزینه‌هاى درمانى شامل نابود کردن قسمت‌هاى سرطانى به وسیله‌ى مواد شیمیایى یا پرتو درمانى، در آوردن قسمت‌هاى سرطانى با جراحى و یا شیمى درمانى مى‌باشد. شیوه‌ى دقیق درمانى بستگى دارد به نوع سرطان، و مرحله‌اى که سرطان پیش روى کرده است و همچنین اندازه‌ى برآمدگى.

تومور بد خیم بافت رگی
تومور بد خیم بافت رگی با پوسته پوسته شدن پوست خشک یا تشکیل لایه‌اى از سلول‌هاى پوست مرده‌ى چرب و نیز، قرمزى و التهاب در آن ناحیه شناخته مى‌شود.
ممکن است علت به وجود آمدن آن، تغییرات آب و هوایى، استرس، خستگى و فرسودگى، شرایط عصبى خاص و یا حتى عفونت‌هاى ناشى از کپک باشد. بعضى از افرادى که مبتلا به بیمارى پارکینسون، بیمارى صرع و یا ایدز مى‌باشند، بیشتر مستعد ابتلا به تومور بد خیم بافت رگی مى‌باشند.

درمان:
عیب شناسى پوست و تحقیقات راجع به بیمارى‌هاى پوستى، به تشخیص سریع این گونه شرایط کمک مى‌کند. کرم‌هاى موضعى و لوسیون‌هایى که حاوى کورتیکو استرویید هستند، مانند هیدرو کورتیزون و بتا متازون می‌تواند جهت کاهش خارش و ناراحتى پوستى تجویز شود.
در صورت ابتلا از طریق عفونت کپکى، ممکن است داروهاى ضد قارچى مانند کتوکو نازول و سیکلو پیروکس تجویز شود.

مداخله‌ى دارویى براى تشخیص سبب شناسى و به خصوص درمان برآمدگى پشت گوش بسیار مهم مى‌باشد، مخصوصاً اگر برآمدگى به صورت ناگهانى و بدون هیچ دلیل قابل قبول ظاهر شود، و دردناک باشد و اندازه‌ى آن در حال بزرگ شدن باشد.

وجود مایع پشت پرده گوش Otitis Media With Effusion

ساختمان گوش به سه قسمت گوش خارجی، گوش میانی، گوش داخلی تقسیم می‌شود. لاله گوش و مجرای گوش که به پرده گوش ختم می‌شود گوش خارجی را تشکیل می‌دهند.
گوش میانی حفره‌ای است که از یک طرف به پرده گوش محدود می‌شود و از طرف دیگر از طریق لوله‌ای به نام شیپور استاش به حلق راه پیدا می‌کند و شامل استخوانچه‌های گوش اسن و توسط دو پنجره به گوش داخلی ارتباط پیدا می‌کند.
لوله استاش حالت ارتجاعی دارد یعنی در حالت معمول جداره‌های آن روی همدیگر خوابیده اند و هنگامی که فشار داخل حلق زیاد شود (مثل بلع و زور زدن) این فشار جدار لوله استاش را از هم باز کرده و هوا به گوش میانی می‌رسد.

باید بدانیم وقتی پرده گوش بیشترین حرکت و بهترین حالت را دارد که فشار دو طرف پرده گوش با یکدیگر (یعنی با فشار اتمسفر یا محیط اطراف) برابر باشند. از طرف دیگر می‌دانیم، خون موجود در مویرگ‌های روی مخاط پوشاننده جداره‌های گوش میانی، هنگام عبور از گوش میانی مقداری از هوای موجود در حفره میانی را در خود حل کرده و با خود می‌برند؛ لذا به تدریج از میزان هوای گوش میانی کم می‌شود و فشار هوا در گوش میانی کمتر می‌شود و شیپور استاش برای جبران آن از طریق حلق، هوا به گوش میانی می‌رساند تا مجدداً فشار سمت داخل پرده گوش را به فشار سمت خارج پرده برساند و این سیکل مداوماً ادامه دارد.

حال چنانچه بدلایلی شیپور استاش نتواند کار خود را خوب انجام دهد، فشار گوش میانی کم و کمتر می‌شود. به عبارتی دیگر فشار داخل گوش میانی منفی می‌شود. این فشار منفی حالتی مثل مکش ایجاد می‌کند واین مکش بر روی جدار مویرگ‌ها نیز اعمال می‌شود و باعث می‌شود از آن‌ها خونابه به داخل گوش میانی وارد شود.

بدین ترتیب خونی که از مویرگ‌های گوش میانی می‌گذرد هوای گوش میانی را با خود برده و به جبران آن مایع به گوش میانی وارد می‌کند. این مایع بتدریج غلیظ و غلیظ‌تر می‌شود تا حدی که قوامی مثل چسب پیدا می‌کند. وجود این مایع که،چسب، نامیده می‌شود باعث کاهش شنوایی می‌شود.

متأسفانه این بیماری به جز کاهش شنوایی که آن هم تدریجی صورت می‌گیرد علامت دیگری مثل درد ندارد و لذا معمولاً کودک یا خانواده وی از وجود چنین مایعی بی خبرند و در نتیجه برای درمان آن اقدامی نمی‌کنند.

معمولاً این بیماران در معاینات روتین شناسایی می‌شوند البته در مواردی نیز وقتی والدین مشاهده می‌کنند که کودک بلند صحبت می‌کند و یا صدای تلویزیون را خیلی بلند می‌کند، کودک را نزد پزشک متخصص گوش می‌برند. چنانچه این بیماری درمان نشود مایع پشت پرده باعث وارد آمدن آسیب‌های جدی به سیستم شنوایی گوش خواهد شد.

پس پیدایش این بیماری ناشی از کارکرد نامناسب شیپور استاش است. عوامل متعددی ممکن است عملکرد استاش را با مشکل مواجه سازند از جمله می‌توان از بزرگی لوزه سوم، آلرژی، شکاف کام و عفونت‌های بینی و سینوس‌ها نام برد.

تشخیص:
این بیماری بر مبنای معاینه بالینی و اودیومتری و تمپانومتری یا نوار گوش است.

درمان:
اگر مدت زیادی از تجمع مایع پشت پرده گوش نگذشته باشد، ممکن است با برطرف کردن عامل انسداد شیپور استاش (مثلا درمان حساسیت بینی) و با درمان طبی این مایع بتدریج جذب شود، ولی در مواردی که مدت زیادی از تجمع مایع گذشته باشد و این مایع تبدیل به چسب شده باشد.
علاوه بر برطرف کردن عامل ایجادی مثل بزرگی لوزه سوم که احتیاج به عمل جراحی دارد باید خود گوش نیز تحت عمل جراحی قرار گیرد.

بدین منظور تحت بیهوشی عمومی از طریق مجرای داخل گوش، پرده گوش ر. اسوراخ کرده و درون آن سوراخ، وسیله‌ای که شبیه قرقره بسیار کوچک به نام گرومت می‌باشد را تعبیه می‌کنیم. از طریق سوراخ وسط این وسیله، هوا از کانال گوش به گوش میانی می‌رسد. بلافاصله بعد از عمل کودک احساس می‌کند که خیلی خوب می‌شنود.

این وسیله به گونه‌ای طراحی شده است که وقتی مشکل گوش برطرف شود این وسیله نیز از پرده جدا شده و داخل کانال گوش بیفتد. معمولا حدود ۵ ـ. ۴ ماه زمان لازم است تا این اتفاق صورت گیرد یعنی بعد از ۵ ـ. ۴ ماه وضعیت شیپور استاش بهتر می‌شود و گوش میانی به حالت طبیعی بر می‌گردد و وسیله جاگذاری شده داخل مجرای گوش می‌افتد و در مراجعه کودک به مطب با پنس مخصوص این وسیله را از طریق مجرای گوش بر داشته می‌شود.

بعد از جدا شدن وسیله از پرده گوش و افتادن آن در مجرای گوش به تدریج سوراخ پرده بصورت خود بخود بسته می‌شود و معمولاً مشکل گوش بطور کامل برطرف می‌شود. در موارد نادری ممکن است بعد از بسته شدن سوراخ، مجدداً به تدریج مایع در پشت پرده گوش جمع شود، در این صورت گوش باید مجدداً موردعمل جراحی قرار گیرد، اما این بار به جای وسیله گرومت از وسیله دیگری به نام تی تیوپ استفاده می‌کنیم. این وسیله لوله کوچکی است که در انتهای آن دو شاخه عمودی داردو لذا شبیه T. انگلیسی است شاخه‌های این وسیله را در سمت داخلی پرده قرار می‌دهیم و خود لوله از طریق سوراخ پرده وارد مجرای گوش می‌شود.

برخلاف وسیله گرومت که خود به خود دفع می‌شد، وسیله T. شکل خود بخود دفع نخواهد شد و بعد از گذشتن مدت زمان بیشتری و پس از اینکه پزشک اطمینان کامل پیدا کرد که مشکل شیپور استاش برطرف شده است، در داخل مطب و توسط پنس مخصوص از طریق مجرای گوش برداشته می‌شود.

منبع: سیمرغ