والدین با کودک مبتلا به وسواس چگونه برخورد کنند

وسواس چهارمين بيماري ناتوان كننده رواني در افراد است. وسواس باعث ناتواني و مختل شدن عملكرد افراد مي شود و بروز آن به صورت خفيف و شديد است. كسي كه وسواس دارد بيمار است و حتي در افراد كم سن و كودك نيز علائم آن بروز مي كند و افراد در تشخيص وسواسآگاهی لازم را ندارند، چرا که براي درمان آن بايد اقدام كرد و درمان دارويي و روان شناختي بر روي فرد بيمار بايد صورت گيرد.

كساني كه وسواس دارند دچار اضطراب مي شوند و در انجام وظايف خود ناتوان مي شوند. وسواس يك بيماري و يك اختلال عاطفي است. وسواس عملي وجود ندارد، بلكه يك بيماري ذهني مي باشد.اين فكر وسواس انسان را دچار اضطراب مي كند و افراد براي كاهش اين اضطراب ها دست به كارهاي اجباري آشكار و ذهني مي زنند. از جمله اين رفتارهاي آشكار مي توان به شستشو، نوشتن، وارسي وغسل و رفتارهاي اجباري به ورد خواني و شمردن اشاره كرد. این رفتارهای وسواسی اضطراب را افزايش مي دهند.

تشخيص اختلال وسواس فكري-عملي در كودكان و نوجوانان

كودكان ونوجواناني كه دچار اشتغالات ذهني، خشكي رفتار، اجراي رفتارهاي آييني و سخت گيري هاي بيش از اندازه مي شوند گاه چنان از اعمال و افكار خود مضطرب وپريشان مي شوند كه تا كارها را انجام ندهند آرام نمي گيرند. در مواردي هم سعي مي كنند اين گونه افكار و رفتار هاي خود را سركوب كنند و يا عادي جلوه دهند كه ديگران را نسبت به خود حساس ننمايند و در موارد ديگري كه قادر به كنترل رفتار هايشان نيستند از والدين و ساير اعضاي خانوادهشان مي خواهند كه آنان را در انجام آيين ها و مراسم افراطي وسواسي شان همراهي كنند. براي مثال كودكي كه خودش وسواس مسواك زدن دارد از مادرش نيز بخواهد كه او چندين بار دندان هايش را مسواك بزند.

به طور كلي علائمي كه والدين بايد نسبت به بروز آنها حساس و هوشيار باشند تا اين اختلال را در كودك شان زود تشخيص دهند عبارتند از:

- افت تحصيلي ناگهاني و پايين آمدن يك باره نمرات امتحانات مدرسه، طول كشيدن بيش از اندازه مشق نوشتن.
- مصرف بيش از اندازه صابون، دستمال كاغذي و وسایل بهداشتی.
- داشتن مراسمي طولاني براي خوابيدن.
- لباس عوض كردن بيش از اندازه، نگراني براي سلامتي اعضاي خانواده.
- تعريف كردن مكرر و يكنواخت درس هاي روزانه يا استفاده از جملات مكرر.

روش هاي درمان

پژوهشها مختلف نشان مي دهند كه بهترين نوع درمان اختلال وسواس در كودكان استفاده از روش هاي رفتار درماني و در مواردي توام با دارو درماني است. برطبق اين روش ها، ابتدا رفتار درمانگر كودك را تشويق مي كند تا افكار و آيين هاي وسواسي خود را به طور دقيق و جز به جز شرح دهد، تا او بتواند اجزاي كليدي اين رفتارها را شناسايي كند. آنگاه از او مي پرسد كه انجام دادن كدام يك از رفتار هاي وسواسي اش ضروري نيست و آيا مي تواند بدون آنكه نگران و مضطرب شود، از انجام آن بخش از رفتارهايش صرف نظر كند.

كمك هاي والدين و اعضاي خانواده

زماني كه كودكي دچار مشكل وسواس مي شود، مادر وپدر او بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه كودك يا نوجوان تقصيري ندارد وبايد از هر جهت فرزند خود را مورد حمايت قرار دهند. والدين بايد سعي كنند آگاهي هاي خود را در زمينه نوع بيماري فرزندشان بالا ببرند و انتظارات و خواسته هاي در حد توان فرزندشان داشته باشند وهمراه و مشفق كودك باشند و تا حد امكان شرايط را عادي و آرام نگه دارند خانه اي پرتنش و اضطراب هيچ گاه نمي تواند به كودك كمك كند.

اگر فرزندمان را به خوبي همراهي كنيم روند درمان او روز به روز تسريع خواهد يافت و رفتارها و افكار آزار دهنده كودك نيز به تدريج از بين خواهند رفت. مادر وپدر بايد بتوانند كمترين بهبودي فرزند خود را تشخيص دهند و او را مورد تشويق قرار دهند.