.svg)
اسکولیوز یا خمیدگی ستون مهره‌ها چیست؟
پارسینه: ایرج فاضل، جراح در روزنامه شهروند نوشت : گو این‌که خمیدگی ستون‌فقرات می‌تواند مادرزادی و در هنگام تولد وجود داشته باشد ولی بیش از ٨٠درصد موارد همراه با رشد استخوان‌ها و در طی زمان بلوغ به وجود می‌آیند.
ستون مهره‌ای طبیعی از ٢٤ قطعه استخوان استوانه‌ای شکل به نام مهره تشکیل شده است که در جلو به وسیله دیسک‌های بین‌مهره‌ای و در عقب توسط اتصالاتی به هم وصل می‌شوند. این ستون در حالت طبیعی به کمک عضلات، رباط‌ها و کپسول‌های مفصلی راست نگه داشته می‌شود.
در طول سال‌های رشد و نمو استخوان‌های هر دو طرف مهره‌ها به یک اندازه رشد می‌کند و ستون مهره‌ای همچنان راست و مستقیم باقی می‌ماند.
از هر دویست نفر یک نفر دچار درجاتی از اسکولیوز است و اولین نمود آن بین ١٠ تا ١٥سالگی ظاهر می‌شود. این عارضه در دختران خیلی شایع‌تر از پسران است. اسکولیوز به تدریج، به خصوص در زمان رشد بدن به دلیل رشد نامساوی طرفین مهره‌ها افزایش می‌یابد و وجود آن به خصوص وقتی که فرد به جلو خم می‌گردد، مشخص‌تر می‌شود.
اسکولیوز شدید (بیش از ٤٠ درجه انحراف در رادیوگرافی مهره‌ها) حتی پس از پایان دوره رشد به سیر خود ادامه می‌دهد و موجب خمیدگی آشکار پشت می‌شود. به علاوه با بروز آرتریت مزمن در ستون مهره‌ای دردهای کمر به خصوص در قسمت پایین ستون مهره‌ای اضافه می‌شود.
تشخیص
اسکولیوزهایی که علت مشخصی در ایجاد آنها دخالت ندارد بدون درد، خزنده و به کندی شروع می‌شوند. در زمانی که انحراف قابل دید و تشخیص است از ٣٠ درجه تجاوز کرده است. مددکاران ورزیده مدارس می‌توانند انحراف اولیه را ملاحظه کرده و کودک را به پزشک ارجاع دهند.
پس از تشخیص اولیه، جراح متخصص ارتوپدی معاینات کامل بالینی و عکسبرداری انجام می‌دهد تا بیماری‌های دیگری را که ایجاد اسکولیوز می‌کنند (مانند بیماری‌های عضلات یا ناهنجاری‌های مادرزادی استخوان‌ها) کنار بگذارد. عکسبرداری از تمامی ستون مهره‌ها درجه دقیق انحراف را مشخص می‌کند.
درمان بدون عمل جراحی
نوجوانی که دچار اسکولیوز است باید توسط جراح متخصص ارتوپدی معاینه و نحوه درمان او مشخص شود و در طول سنین رشد تحت نظر پزشک باقی بماند.
هدف درمان در اسکولیوز خفیف جلوگیری از تشدید انحراف و در موارد شدید تصحیح انحراف است. در نوجوانانی که درجه انحراف بین ٢٠ تا ٤٠ درجه بوده و یکی دو سال بیشتر به پایان سن رشد آنها باقی نمانده است به کار بردن پشت‌بندهای مخصوص از درجه انحراف کاسته و از افزایش آن جلوگیری می‌کند. این وسیله برای هر بیمار جداگانه ساخته و آماده می‌شود و باید تا پایان سن رشد استخوانی روز و شب پوشیده شود.
درمان با عمل جراحی
در بیمارانی که درجه انحراف بیش از ٤٠درصد بوده و تغییر شکل واضح ایجاد کرده است یا آنها که به طرف این حالت پیش می‌روند موفق‌ترین درمان، عمل جراحی است که با تصحیح انحراف استخوان ستون مهره‌ای و نگه داشتن آن در حالت مستقیم به کمک میانه‌های فلزی که برای همیشه در بدن باقی می‌مانند انجام می‌شود.
در صورتی که انحراف به درجات بسیار شدید نرسیده باشد نتیجه این عمل جراحی بسیار خوب است.
بیمار معمولا دو روز با گچ و در حالت استراحت در بیمارستان می‌ماند. پس از آن‌که اجازه قدم زدن داده شود یک آتل پشت، شب و روز باید بسته شود، پس از مرخصی، کودک می‌تواند به مدرسه برود ولی تا یک‌سال نباید در عملیات ورزشی شرکت کند. پس از جوش خوردن کامل که معمولا سه ماه طول می‌کشد آتل باز می‌شود و از این پس کودک به تدریج به فعالیت‌های طبیعی برمی‌گردد.
پیشرفت‌های جدید
امروزه مهم‌ترین قدم در درمان موفق اسکولیوز، معاینه همه کودکان در مدارس و تشخیص زودرس این عارضه است. وسایل و تکنیک‌های جراحی هر روز درحال پیشرفت است و امکان درمان کامل‌تر را ایجاد می‌کند و در مواردی می‌توان حتی بلافاصله پس از عمل جراحی از به کار بردن گچ‌گیری صرف‌نظر کرد.
ارسال نظر