افسردگی تنفسی؛ از دلایل تا پیشگیری

به گزارش مدیکال نیوز تودی، افسردگی تنفسی یا هیپوونتیلاسیون به تنفس کند و کم عمق گفته می‌شود. دلایل بسیاری موجب افسردگی تنفسی می‌شوند که برخی از آن‌ها جدی‌تر از سایرین هستند.

مغز کنترل تنفس را بر عهده دارد. از این رو، هر چیزی که بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی از جمله مغز تاثیر بگذارد می‌تواند موجب افسردگی تنفسی شود.

در موارد خفیف، فرد ممکن است متوجه هیچ علائمی نشود. در موارد دیگر، وی ممکن است با تنفس آهسته و کم عمق مواجه باشد.

با توجه به شدت افسردگی تنفسی، اکسیژن درمانی و دستگاه‌های تنفسی ممکن است به درمان آن کمک کنند. بدون درمان، افسردگی تنفسی می‌تواند موجب عوارضی شود که زندگی فرد را در معرض خطر قرار داده و حتی موجب مرگ شود.

افسردگی تنفسی چیست؟
افسردگی تنفسی زمانی رخ می‌دهد که ریه‌ها در تبادل کارآمد دی اکسید کربن و اکسیژن ناموفق عمل می‌کنند. این اختلال در عملکرد به انباشت دی اکسید کربن در بدن منجر شده که می‌تواند موجب برخی عوارض سلامت شود.

تنفس آهسته‌تر و کم عمق‌تر نسبت به حالت عادی یک نشانه شایع افسردگی نفسی است.

در بیشتر موارد افسردگی تنفسی، نرخ تنفس به اندازه ۸ تا ۱۰ نفس در دقیقه است. نرخ عادی تنفس در یک بزرگسال سالم ۱۲ تا ۲۰ نفس در دقیقه است.

افسردگی تنفسی می‌تواند موجب انباشت اسید در بدن شده و به اسیدوز تنفسی منجر شود که یک شرایط تهدید کننده زندگی مرتبط با نارسایی اندامی است.

دلایل شایع
دارو‌ها و موادی خاص می‌توانند موجب افسردگی تنفسی یا افزایش خطر مواجهه با این شرایط شوند که از آن جمله می‌توان به دارو‌های آرام بخش، دارو‌های مسکن مخدر و مواد دیگر مانند الکل و برخی مواد مخدر که موجب افت عملکرد مغز می‌شوند، اشاره کرد.

برخی شرایط سلامت نیز می‌توانند موجب افسردگی تنفسی شوند.

از دلایل شایع افسردگی تنفسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- مصرف بیش از حد مواد افیونی مانند مورفین، ترامادول، هروئین، یا فنتانیل

- استفاده از مواد افیونی یا بیهوشی پیش، حین، یا پس از جراحی

- سکته مغزی که بر ساقه تحتانی مغز تاثیر می‌گذارد

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با اتانول

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با باربیتورات

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با آرام بخش

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با بنزودیازپین‌ها

- سندرم مادرزادی هیپوونتیلاسیون مرکزی

- آپنه خواب مرکزی

- افزایش شدید آمونیاک خون که می‌تواند در نتیجه نارسایی کبدی و سیروز رخ دهد

- یک تومور مغزی که بر ساقه مغز در مرکز تنفس فشار وارد می‌کند

علائم
علائم افسردگی تنفسی به شدت آن بستگی دارند. در موارد بسیار شدید، علائم ممکن است مشهودتر باشند.

از علائم افسردگی تنفسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سردرگمی

- ناهماهنگی

- بی حالی

- خستگی

- سردرد

- سرگیجه

- حالت تهوع

برخی افراد ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

- تنفس کم عمق و آهسته با حرکت سینه که به سختی قابل مشاهده است

- استفراغ

- فشار خون بالا یا پایین

- مردمک‌های چشم جمع شده

- صدا‌های غیر طبیعی هنگام تنفس مانند کاهش صدای تنفس یا صدای سوت یا ترق و تروق

- لرز

- آپنه که به وقفه طولانی غیر طبیعی در تنفس گفته می‌شود

- پوست آبی رنگ به ویژه در انگشتان دست و پا

- تشنج

- ضربان قلب سریع

اگر فرد درمان نشود، افسردگی تنفسی شدید می‌تواند به موارد زیر منجر شود:

- ایست تنفسی

- حمله قلبی

- آسیب مغزی

- کما یا مرگ

- کاهش ضربان قلب

هر فردی که به افسردگی تنفسی مشکوک است یا متوجه برخی از علائم شده است باید مراقبت پزشکی فوری دریافت کند.

تشخیص
پزشک به طور معمول روند تشخیص را با مطرح کردن پرسش‌هایی درباره علائم فرد و بررسی سابقه پزشکی و دارو‌های مصرفی آغاز می‌کند. وی یک معاینه بدنی برای بررسی نشانه‌های تنفس و ریتم قلب غیر طبیعی انجام خواهد دارد.

پس از ویزیت اولیه، پزشک به طور معمول انجام آزمایش‌های تشخیصی برای کمک به تایید افسردگی تنفسی و ارزیابی شدت آن را تجویز خواهد کرد.

این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

- آزمایش ادرار

- سطح الکل

- غربالگری برای سموم

- سطح آمونیاک سرم

- آزمایش گاز خون

- سی‌تی اسکن یا اسکن‌های ام‌آر‌آی از مغز برای بررسی سکته مغزی یا تومور‌ها

- الکتروانسفالوگرام

درمان
روش‌های درمان و دارو‌هایی که پزشکان به طور معمول بری درمان افسردگی تنفسی استفاده می‌کنند شامل موارد زیر می‌شوند:

- اکسیژن درمانی

- مایع درمانی، درون وریدی یا خوراکی

- دستگاه‌های فشار جریان هوای همواره مثبت

- دستگاه‌های فشار جریان هوای مثبت دو طرفه

- دستگاه تنفس مصنوعی

اگر مصرف بیش از حد دلیل افسردگی تنفسی باشد، سمزدایی لازم خواهد بود. پزشکان اغلب از دارو‌هایی که آثار مواد افیونی را خنثی می‌کنند، مانند نالوکسان (نارکان)، متادون (دولوفین) و ترکیبی از بوپرنورفین و نالوکسان استفاده می‌کنند.

پیشگیری
امکان پیشگیری از تمام موارد افسردگی تنفسی از جمله آن‌هایی که به واسطه تصادفات یا بیماری ناگهانی شکل می‌گیرند، وجود ندارد. با این وجود، موارد دیگر قابل پیشگیری هستند.

از روش‌های کاهش احتمال ابتلا به این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- پرهیز از دارو‌های آرام بخش یا مصرف اضافه دارو‌های تجویزی

- نظارت بر کودکانی که دارو‌های تجویزی مصرف می‌کنند

- پرهیز از مصرف بیش از حد الکل

- پرهیز یا اتخاذ اقدامات احتیاطی اضافه هنگام استفاده از دارو‌های مخدر