چرا سوریه بخشی از امنیت مصر است؟

حسنین هیکل روزنامه‌نگار سرشناس مصری در واکنش به تصمیم محمد مرسی رئیس‌جمهور این کشور برای قطع ارتباط با سوریه ضمن انتقاد شدید از این تصمیم، گفته بود که سوریه بخشی از امنیت ملی مصر است.

این اظهارنظر از فردی چون حسنین هیکل به عنوان یکی از سرشناس‌ترین روزنامه‌نگاران جهان عرب دارای نکات فراوانی است و نشان می‌دهد که تصمیم مرسی در قطع رابطه با دمشق حاصل اجماع در داخل مصر و کار کارشناسی در عرصه سیاست خارجی این کشور نبوده است.

حسنین هیکل که همچنان فضای سیاسی و امنیتی خاورمیانه را از منظر ملی‌گرایی عربی نگاه می‌کند، این تصمیم را اشتباه می‌داند چرا که در نگاه وی این تصمیم مرسی آخرین میخ بر تابوت ملی گرایی عرب است.

این روزنامه نگار سرشناس یکی از بازماندگان عصر جمال‌ عبدالناصر رهبر پان عربیسم مصر است و مانند ناصریسم‌های مصری،‌ اسرائیل و آمریکا را تهدیدهای اصلی برای امنیت خاورمیانه به ویژه کشورهای عربی می‌داند؛ وی به خوبی در گذشته دیده بود که در روزهایی که کشورهای حاشیه خلیج فارس در دهه 50 و 60 در اوج نبرد اعراب با اسرائیل چگونه مصر را تنها گذاشتند و این سوریه بود که هیچ‌گاه مصر را در نبرد با صهیونیست‌ها تنها نمی‌گذاشت.

حسنین هیکل به یاد دارد که چگونه سوریه در ژوئن 1967 در کنار مصر علیه اسرائیل و برای فلسطینی‌ها وارد جنگ شد یا در نبرد کیپور نیروهایش پیش‌قراول سپاه عربی علیه اسرائیل بودند و تنها کشوری که در سال 1958 برای رسیدن به رویای وحدت عربی حاضر شد از حاکمیت خود چشم پوشی کند تا «جمهوری‌ متحد عربی» شکل بگیرد سوریه بود.

شاید مرسی رئیس جمهور برکنار شده به یاد نداشته باشد که در زمانی که اسرائیل با کمک انگلیس و فرانسه به کانال سوئز حمله کردند، خبری از قطر نبود و این سوری‌ها بودند که در کنار مصر قرار گرفتند. ‌

حسنین هیکل و دیگر کسانی که درک درستی از فرهنگ مردم در جهان عرب دارند به خوبی می‌دانند که مهد ناسیونالیسم عربی سوریه است و در این زمینه جایگاهی حتی بالاتر از مصر دارد و اگر سوریه از نقشه جهان عرب حذف شود یا تحت کنترل زامبی‌ها القاعده‌ای بیافتد چه لطمه‌ای به کل جهان عرب، غرور اعراب و ژئوپلتیک منطقه به ضرر فلسطین خواهد آمد.

اعضای دفتر ارشاد اخوان المسلمین مصر که تمام مسائل پیچیده خاورمیانه را تنها از پشت عینک حزب متبوع و تنگ نظری‌های مذهبی و طایفه‌ای می‌بینند؛ شاید از یاد برده باشند که حتی زمانی که انورسادات رئیس جمهور اسبق مصر حاضر به معامله برگ فلسطین در ازای پس گرفتن صحرای سینا شد، سوریه همچنان حاضر به توافق صلح در ازای زمین نشد و فلسطینی ها را وجهه معامله قرار نداد.

حسنین هیکل از اظهارات مرسی علیه حزب اسد و ایران نیز انتقاد کرده چرا که وی تجربه شکست اعراب در جنگ 6 روزه مقابل اسرائیل و از دست دادن غزه،‌ صحرای سینا، بلندی‌های جولان و کرانه باختری را در فراموش نکرده است و می‌داند که پیروزی‌های اخیر حزب‌الله در سال 2000 و 2006 مقابل صهیونیست‌ها چه ارزشی برای جهان عرب دارد.

حقیقت غیر قابل کتمان این است که مرسی با تصمیم تاریخی اشتباهی گرفته است نه تنها سوریه را در نبرد با افراط‌گرایی و صهیونیستم تنها گذاشت بلکه زمینه را برای رویگردانی مردم از خودش فراهم کرد.