بالاخره هاشمی در جلسات قوا شرکت خواهد کرد یا خیر؟

آرمان : پیشنهاد آیت‌ا... مظاهری به علی لاریجانی هنوز آنقدر جدی گرفته نشده، اما نفس پیشنهاد و موقعیت پیشنهاد دهنده طوری نیست که نگاه‌ها را جلب خود نکند. به هر حال این پیشنهاد را رئیس یکی از حوزه‌های علمیه مطرح کشور روی میز رئیس مجلس گذاشته است، آن هم البته در روزهایی که هاشمی رفسنجانی و همفکران او روزهای سرخوشی از یک موفقیت سیاسی را سپری می‌کنند؛ روزهایی که بازگشت او به عرصه تصمیم‌گیری یکی از اتفاقاتی است که در فضای سیاسی ایران رخ می‌دهد. پیشنهاد آیت‌ا... مظاهری به علی لاریجانی ساده اما مهم بود؛ اضافه شدن آیت‌ا... هاشمی به جلسه روسای قوا. این توصیه کسی است که لاریجانی در ابتدای دیدارش با او گفته «بنده جزو ارادتمندان شما هستم.»

ارادتی که البته معلوم نیست چقدر بتواند در عملی شدن این پیشنهاد تاثیرگذار باشد، هر چند که پیام چنین پیشنهادی برای لاریجانی و همفکران او کاملا مشخص است؛ هاشمی رفسنجانی دیگر آن بازیگر حاشیه قدرت ماه‌های قبل نیست. علی لاریجانی نه در دیدارش با آیت‌ا... مظاهری و نه بعد از آن هیچ نظری درباره این پیشنهاد نداده اما دو بار تاکید رئیس حوزه علمیه اصفهان بر این پیشنهاد نشان می‌دهد که این سکوت احتمالا نمی‌تواند چندان دوامی داشته باشد، چه آن که بعد از آن از قم نیز نشانه‌هایی بر همراهی با چنین پیشنهادی صادر شده است.

اولین چراغ سبز به این پیشنهاد در قم را حجت‌الاسلام والمسلمین تقی قرائتی از اساتید خارج فقه حوزه علمیه قم نشان داده است؛ جایی که وی با تمجید از اظهارات اخیر آیت‌ا... مظاهری مبنی بر ضرورت شرکت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در جلسات سران قوا، گفته است: «اگر شاهد حضور آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در جلسات سران قوا باشیم، قطعا مشکلات به وجود آمده برای کشور در سال‌های اخیر، بهتر و سریع‌تر برطرف می‌شود که این به نفع کشور است». هاشمی رفسنجانی همچنان در راس نهادی قرار دارد که وظیفه هماهنگی سه قوه را بر دوش آن گذاشته‌اند؛ نهادی که البته خود یک قوه مستقل نیست.

بر این اساس هر چند تعبیر «جلسات سران قوای چهارگانه» تعبیر حقوقی دقیقی نیست اما عدم دقت این تعبیر نمی‌تواند پیام سیاسی توصیه مطرح شده توسط آیت‌ا... مظاهری را کمرنگ کند.

معلوم نیست آیا در آینده سران قوای سه‌گانه در جلسات خود بتوانند شاهد حضور رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام باشند یا نه اما قدر مسلم نمی‌توانند به راحتی حضور نامحسوس او در قسمت مهمی از مطالبات و تحولات سیاسی امروز ایران را نادیده بگیرند، چه آنکه مهم‌تر از هر چیز در هر حالتی حسن روحانی در مقام رئیس‌جمهور خواه ناخواه بخش قابل‌توجهی از نظرات آیت‌ا... را در عرصه سیاسی نمایندگی خواهد کرد. جو حاکم بر راهروهای مجلس در جلسه روز یکشنبه نیز حکایت از آن دارد که اضافه شدن هاشمی رفسنجانی به جلسه سران قوا هم موافقین سرسختی دارد و هم مخالفینی جدی؛ وضعیتی که هم عملی شدن این پیشنهاد را با افقی روشن مواجه می‌کند و هم به موازات آن مشخص می‌سازد که در این راه تا چه اندازه نیاز به تامل و دقت وجود دارد. در ادامه خلاصه‌ای از اظهار نظر 8 تن از نمایندگان مجلس در خصوص این پیشنهاد را می‌خوانید:

عوض حیدر پور: چهارگانه شدن جلسات سران قوا منع قانونی ندارد

جلسه سران سه قوه موضوعی است که با توصیه رهبر معظم انقلاب عملی شده و قانون اساسی اشاره‌ای به آن ندارد. بر این اساس اضافه شدن آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی به جلسات سران سه قوه منع قانونی ندارد. به عبارتی این یک موضوع عرفی است که با توصیه رهبری عملی شده و توصیه مشابهی نیز در این زمینه می‌تواند به اضافه شدن آقای هاشمی به جمع روسای قوا منجر شود. از منظر کارکردی هم با توجه به جایگاه آیت‌ا... هاشمی قطعا چنین تغییری در ترکیب این جلسات می‌تواند منجر به نتایج مثبتی گردد.

آقای هاشمی در سال‌های اخیر و در جریان حملاتی که به ایشان انجام شد، میزان دلبستگی و تعهد خود را به نظام و رهبری نشان داده است و تغییری که انتخابات 24 خرداد در فضای سیاسی ایران ایجاد کرده ضرورت این امر را مشخص می‌سازد.

محمد علی بزرگواری: عملی شدن این پیشنهاد، انحصار طلبی است

این موضوعی که آیت‌ا... مظاهری عنوان کرده‌اند یک پیشنهاد شخصی و قابل احترام است اما بیشتر از یک پیشنهاد شخصی قابل بررسی نیست. آقای هاشمی وقتی رئیس هیچ قوه‌ای نیستند چگونه می‌خواهند در جلسات سران قوا شرکت کنند؟ اگر هم بحث استفاده از نظرات ایشان است که آقای هاشمی در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام نظراتشان را به سران سه قوه منتقل می‌کنند. اضافه شدن آقای هاشمی به جلسات سران قوا یعنی بازگشت به سیاسی‌بازی و باندبازی. اگر این پیشنهاد از جایگاه حقوقی ایشان است که خیلی‌های دیگر مثل دبیر شورای نگهبان و رئیس مجلس خبرگان هم باید اضافه شوند.

اگر به دلیل سابقه آقای هاشمی است که ما در کشور خیلی‌های دیگر را با سابقه مشابه ایشان داریم و آنها هم باید بیایند و حضور داشته باشند. اینکه فقط آقای هاشمی اضافه شوند یعنی انحصارطلبی.

ایرج ندیمی: این پیشنهاد پاسداری از حماسه سیاسی است

ما الان به دنبال خلق حماسه اقتصادی در کشور هستیم و حماسه اقتصادی هم بدون حماسه سیاسی اتفاق نمی‌افتد. کاملا درست است که انتخابات 24 خرداد حماسه سیاسی در ایران بود. اما تمام حماسه سیاسی به این انتخابات محدود نمی‌شود.

این شروع حماسه سیاسی بود که هدف آن نهایتا ایجاد وفاق و همدلی داخلی برای فائق آمدن بر مشکلاتی است که از خارج به ما تحمیل شده‌اند. ما این حماسه را نباید نیمه کاره رها کنیم. حماسه سیاسی اگر هم کاملا محقق شده باشد نیاز به پاسداری دارد. آوردن افراد و چهره‌هایی مثل آقای هاشمی به مراکز تصمیم‌گیری و تلاش برای ترمیم چهره آنها قسمت مهم حماسه سیاسی مد نظر رهبر معظم انقلاب است.

کما اینکه در 8 سال گذشته نتیجه به حاشیه راندن و بی‌توجهی به نظرات این افراد را هم دیده‌ایم و باید از آن درس بگیریم.

منصور حقیقت‌پور: اجماع با حضور هاشمی یک نیاز جدی است

نکته اول اینکه جلسات سران سه قوه سازوکار خاص خودش را دارد. این به معنای آن نیست که کسی نمی‌تواند به این جلسات تصمیم‌گیری اضافه شود اما اگر قرار است چنین اتفاقی بیفتد دیگر اسم آن جلسات سران قوا نیست. نکته دوم هم این مساله است که استفاده از ظرفیت آقای هاشمی به هر تقدیر به نفع نظام است. حالا لزوما استفاده از این ظرفیت نباید در جلسات سران سه قوه محدود شود.

می‌توان در کشور جلسات هماهنگی دیگری را نیز سازماندهی کرد که با حضور افراد صاحب‌نظر و محبوبی مثل آقای هاشمی تشکیل شوند. به هر حال الان ما نیاز داریم که با یک تحلیل عمومی و تقریبا یکدست و به عبارتی یک اجماع مناسب حول مسائل اقتصادی و بین‌المللی وارد دوره جدید دولت شویم و این اجماع لزوما بین نیروهای حاضر در سه قوه نیست و دامنه‌ای وسیع‌تر از آن را دربر می‌گیرد.

اسماعیل جلیلی: عدم استفاده از ظرفیت هاشمی به نفع تندروهاست

شکی نیست که ظرفیت تصمیم‌گیری در کشور ما از منظر مشورت کردن باید افزایش پیدا کند. ما در سال‌های گذشته نه تنها روی خوشی به تصمیم‌گیری جمعی نشان نداده‌ایم که حتی از مشورت کردن و فرآیندهای اجماع کننده هم فراری بودیم. البته قسمت مهمی از این مشکل بر می‌گشت به رفتار دولت آقای احمدی‌نژاد.

حالا که آقای احمدی‌نژاد خارج از قدرت است هیچ بهانه‌ای برای عدم تجمیع نیروهای سیاسی در چارچوب قانون وجود ندارد، یعنی اگر جمع‌های تصمیم‌گیر توسعه پیدا نکنند و تحکیم نشوند قطعا تقصیر خودمان است. پیشنهاد اضافه شدن آقای هاشمی به جلسات سران سه قوه را هم می‌توان از همین منظر بررسی کرد. به هر حال یک ظرفیت بالقوه‌ای در کشور وجود دارد و الان یک وضعیت جدیدی هم برای استفاده از آن ایجاد شده.

مسعود میرکاظمی: اهمیتی بیش از یک پیشنهاد ندارد

کسی منکر سابقه و خدمات آقای هاشمی نیست اما به نظر من اینکه تنها ایشان را ملاک اعتدال و عامل پیشرفت کشور بدانیم اصلا درست نیست. سخنان آیت‌ا... مظاهری هم تنها در حد همان یک پیشنهاد قابل احترام است و به نظر هم نمی‌رسد که بیشتر از یک پیشنهاد معمولی اهمیت داشته باشد. حتی آقای لاریجانی در همان جلسه هم راجع به این پیشنهاد سکوت کردند. ما الان در کشور مشکلاتی داریم، مگر در زمان خود آقای هاشمی مشکل نداشتیم؟

اینکه عده‌ای به دلایلی با آقای احمدی‌نژاد و تیم او دچار مشکل شدند دلیل نمی‌شود که به آغوش رقیب او بغلتند. این نشان می‌دهد که این عده استقلال سیاسی ندارند و شخصیت سیاسی‌شان را از جای دیگر وام می‌گیرند. یک روز همین‌ها با شعار فسادستیزی و مبارزه با اشرافی‌گری مرید آقای احمدی‌نژاد بودند، حالا چطور شده با شعارهایی مشابه مرید ‌آقای هاشمی می‌شوند؟ جلسات سران قوا شأنیت خود را دارد و از اسم آن هم معلوم است چه کسانی باید در آن حضور پیدا کنند.

غلامعلی جعفرزاده: پیام سیاسی انتخابات را درک کنیم

پیام انتخابات 24 خرداد کاملا روشن است. رای مردم فقط به آقای روحانی نبوده است. شاید در یک تحلیل حقوقی بشود گفت این رای مختص آقای روحانی است اما در تحلیل سیاسی قضیه فرق می‌کند. رای مردم در 24 خرداد به مجموعه‌ای بود که آقای روحانی قسمتی از آن است. قطعا آقای هاشمی رفسنجانی عنصر مهمی در این مجموعه است.

به لحاظ سیاسی خیلی راحت می‌توان اثبات کرد که رای به آقای روحانی رای به افرادی چون آقای هاشمی رفسنجانی هم بود. آقای روحانی در فیلم انتخاباتی خود تاکیدش را روی چه کسانی گذاشت؟

چه کسانی به طور رسمی در انتخابات به نفع آقای روحانی موضع‌گیری کردند و مردم را برای رای دادن به او دعوت کردند؟ پیام انتخابات باید توسط همه درک شود وگر نه این هم نوعی هدر دادن رای مردم است. از همین رو بهتر است جایگاه آقای هاشمی در تصمیم‌گیری‌های کلان ارتقا یابد.

محمد دهقان: پیشنهادی که نیاز به دقت و توجه دارد

پیشنهاد مطرح شده توسط آیت‌ا... مظاهری به لحاظ اهدافی که در دل خود دارد کاملا منطبق با نیازهای کشور است، اما به لحاظ فرآیندهای اجرایی با واقعیت موجود در تناقض است. به عبارت دیگر ما همزمان که به حضور پررنگ‌تر آقای هاشمی در عرصه تصمیم‌گیری‌های کلان احتیاج داریم، با طیف‌هایی مواجه هستیم که کمر به انکار ایشان بسته‌اند و در این راه هیچ کم نمی‌گذارند و متاسفانه هیچ مصلحتی را هم در نظر نمی‌گیرند.

در این خصوص باید بین این دو واقعیت تعادلی ایجاد کرد که حضور آقای هاشمی در جمع روسای قوا بتواند سازنده و بدون حاشیه باشد. سیاست‌ورزی هم البته چیزی غیر از همین ایجاد تعادل‌هایی از این نوع نیست. به همین دلیل بهتر است پیشنهاد سازنده آیت‌ا... طاهری با دقت و توجه بیشتری مورد بررسی قرار بگیرد.