بند کلیدی توافقنامه ژنو توسط ایران اجرا شد

براساس توافقنامه ژنو که توسط ایران و «گروه 1+5» میانجی گران بین المللی در نوامبر سال 2013 میلادی امضا شده، تهران تا 12 ماه آوریل امور مربوط به نابودی 200 کیلوگرم اورانیوم غنی شده خود را به پایان رساند.

صالحی گفت: «براساس توافقنامه منعقده با غرب، تعهدات ما ، به رقیق سازی نیمی از 200 کیلوگرم ذخایر اورانیوم و تبدیل نیمی دیگر آن به اکسید اورانیوم خلاصه می شود». به گفته وی، مساله مربوط به راکتور آب سنگین اراک عملا حل و فصل شده است .جمهوری اسلامی ایران نیز به نوبه خود تصریح می کند که این راکتور برای تولید نیروی برق و ایزوتوپ های پزشکی به کار برده می شود.

به نوشته نشریه «گاردین»، در حال حاضر، سرنوشت راکتور 40 مگاواتی نیمه ساز اراک، از مسایل کلیدی مذاکرات شده است. صالحی خبر داده که «گروه 1+5» تبدیل راکتور آب سنگین به آب سبک را پیشنهاد کرده است. اما، راکتور آب سبک مشابه تاسیسات بوشهر، قادر به تولید ایزوتوپ نخواهد بود. از این رو، جمهوری اسلامی ایران ایجاد تغییرات سازنده ای را در آن پیشنهاد کرده تا این راکتور قادر به تولید پلوتونیوم به میزان یک پنجم طرح برنامه ریزی شده باشد.

این تفکر برای نخستین بار، در ماه مارس توسط محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، مطرح شد. به اعتقاد طرف ایرانی، این اقدام نگرانی های جامعه بین المللی را از میان خواهد برد. اما، هنوز «گروه 1+5» در رابطه با این پیشنهاد نظری نداده است. در این میان، به نوشته نشریه «وال استریت ژورنال»، علی اکبر صالحی از بازرسان آژانس برای بازدید از تاسیسات هسته ای، از جمله تاسیسات اراک دعوت کرده است.

اوضاع پیرامون تاسیسات نظامی «پارچین» که دستکم طی سه سال اخیر، آژانس بین المللی انرژی اتمی را بیش از حد نگران کرده است، تا حدودی تفاوت دارد. اگرچه، ایرانی ها حاضرند در خصوص این تاسیسات نیز مصالحه کنند. صالحی اعلام کرده که در صورت ارائه «دلایل منطقی» و اثبات ضرورت بازدید جدید بازرسان از این تاسیسات، «بازدید آنان از این تاسیسات، بلا مانع خواهد بود».

«ما هنوز نفهمیده ایم که چرا آنان برای بار سوم می خواهند از «پارچین» بازدید کنند. آنان از وجود برخی اطلاعات در خصوص این تاسیسات سخن می گویند و ما از آنان خواسته ایم که این اطلاعات را ارایه کنند تا ما از استدلال های مربوط آگاه شویم . اما تاکنون، آنان از این کار سر باز زده اند». تا این اواخر، تهران قصد نداشت بازرسان را به این تاسیسات راه دهد، زیرا تاسیسات نظامی نباید تحت کنترل اتم بین المللی قرار داشته باشد. با این همه ، آنان دو بار از «پارچین» بازدید کردند و هر دو بار آنجا به تولیدات هسته ای دست نیافتند.

به گفته صالحی، طی یک ماه آینده، جمهوری اسلامی ایران آماده است تا تمامی اطلاعات مربوط به تمامی شش مساله مربوط به فعالیت هسته ای خود را در اختیار آژانس قرار دهد و به آن پایان دهد. وی باور دارد: «مساله دیگری مطرح نیست که ما به آن پاسخ نداده باشیم».

سخنان این مقام ایرانی زمانی به گوش رسید که آژانس اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران 75 درصد از تعهدات خود در چارچوب توافقنامه ژنو را اجرا کرده است و نیمی از ذخایر اورانیوم با عیار بالای خود را خنثی کرده است. رسانه های گروهی ایران نیز گزارش آژانس را «مثبت» خوانده اند.

در فضایی از انتشار خبرهای مربوط به تغییر ماهیت برنامه هسته ای، دولت ایران به شهروندان این کشور اطمینان می دهد که این گام به امنیت ملی کشور زیانی وارد نخواهد کرد. روز شنبه، در مراسم بزرگداشت روز ارتش، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، اعلام کرد که ایران برای دفع هر گونه حمله ای آمادگی دارد. وی تفهیم کرد: «در مذاکرات با قدرت های جهانی، ما گفته ایم و می گوییم که کشور ما قصد حمله و جنگ ندارد. قدرت و پشتیبانی نیروی های مسلح ما ، مذاکره کنندگان ما را کمک کرده تا از منافع کشورمان با موفقیت دفاع کنیم».

در روز جمعه، امریکا در پاسخ به اجرای برنامه گام به گام از سوی ایران، 450 میلیون دلار از دارایی های ایران را آزاد کرد. این کشور از کل مبلغ 2/4 میلیارد دلار بلوکه شده خود، در مجموع 65/2 میلیارد دلار را طی پنج قسط از هشت قسط پیش بینی شده در توافقنامه ژنو که تا 20 ماه ژوئیه اعتبار دارد، دریافت کرده است.

در ماه مه، جمهوری اسلامی ایران و «گروه 1+5» قصد دارند کار مربوط به تدوین سند جامعی که تمامی مشکلات را حل خواهد کرد و جمهوری اسلامی ایران را از انزوا نجات خواهد داد، آغاز کنند. دور بعدی مذاکرات در روز 5 تا 9 ماه مه در نیویورک و در چارچوب کنفرانس پیمان منع گسترش تسلیحات جمعی و در سطح کارشناسان برگزار خواهد شد. و در روز 13 ماه مه در وین نیز مذاکرات در سطح مدیران سیاسی برگزار خواهد شد.

در این میان، اوضاع پیرامون ایران آن طور که به نظر می رسد ، آرام نیست. جنجال مربوط به امتناع امریکا از صدور ویزا برای حامد ابوطالبی، نماینده تهران در سازمان ملل متحد، بالا گرفته است. در روز جمعه گذشته، باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا، لایحه قانونی مربوط به ممنوعیت صدور ویزای کار در سازمان ملل متحد برای خارجی های مظنون به جاسوسی و یا تروریسم بر ضد امریکا و یا متحدان این کشور را امضا کرد. گفتنی است که وضعیت حقوقی ستاد کل سازمان ملل متحد در نیویورک به گونه ای است که امریکا برای تصویب قرارهای مربوط به ورود این یا آن فرد به این سازمان کمترین اختیاری ندارد.

در این میان، علت رد ابوطالبی از این قرار است: واشنگتن وی را به هم دستی در گروگان گیری امریکایی ها در تهران در سال 1979 میلادی متهم می کند. ابوطالبی نیز به نوبه خود می گوید که فقط دو بار به عنوان مترجم در آنجا حضور داشته است.