افزايش محروميت با فرمول رفع محروميت!

به گزارش خراسان، نگاه اول؛ توسعه مناطق ايجاد شده بر اساس تقسيمات کشوري موضوعي پيچيده، چند وجهي، ميان بخشي و حتي فرا بخشي و داراي ابعاد قوي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و زيست محيطي است علاوه بر اين که نياز به کار فيزيکي، کالبدي و شهرسازي قوي دارد.

نگاه دوم؛ توجه به عوامل اقتصادي که با توليد ثروت و بهبود شرايط مادي، زندگي و توزيع برابري ثروت و دارايي سرو کار دارد و عامل اجتماعي که براساس بهبود و پيشرفت شاخص هاي مربوط به امور بهداشت، آموزش و پرورش، مسکن و اشتغال اندازه گيري مي شود توسعه را تعريف مي کند.

براي تحقق توسعه فراگير بايد ابعاد فرهنگي، سياسي، اقتصادي و اجتماعي مورد توجه قرار گيرد. مناطقي در حال توسعه تعريف مي شود که به سمت برخوردار شدن از اين شاخص ها بروند. در ايران شاخص هايي براي تعريف برخورداري و حرکت به سمت توسعه يافتگي در مناطق مختلف نقشه جغرافيايي کشور تعريف شده است. شاخص هايي که دولت آن ها را تعيين کرده است.

نگاه سوم؛ «نهاونديان» رئيس دفتر رئيس جمهور در گفت و گوي ويژه خبري 5 دي ماه به صراحت گفت: «خراسان جنوبي در شاخص هاي مختلف توسعه اي از نظر درآمد سرانه و سرمايه گذاري ها در پايين ترين رده هاي استان هاي کشور قرار دارد.» اين ها تمام محروميت هاي خراسان جنوبي نيست، شاخص بهره مندي اين استان از راه مناسب، نامناسب است و بيست و هشتمين استان برخوردار از بزرگراه است. خشکسالي، کم آبي، پراکندگي جمعيت، نبود مراکز درماني مناسب و ... همه از برخوردار نبودن شرقي ترين استان کشور حکايت دارد.

کارشناسان وزارت کشور دو سال قبل بيرجند و قاين را به ليست نقاط برخوردار کشور اضافه کردند. امسال هم در اقدامي ناباورانه دو منطقه تازه ارتقا يافته به شهرستان به اين ليست وارد شد.

کارشناسان معتقدند با بررسي شاخص هاي توسعه بيرجند و قاين از بسياري برخورداري ها محرومند اما اين جا يک فرمول است که همه چيز را مشخص مي کند.

معاون برنامه ريزي و اشتغال استاندار خراسان جنوبي مي گويد: نبايد شهرهاي يک منطقه از کشور را با ديگر نقاط مقايسه کرد اين اشتباه است، مولفه هاي توسعه يافتگي بر اساس يک فرمول اندازه گيري مي شود و خروجي آن نشان مي دهد کدام شهر توسعه يافته است.

«رضايي» توضيح زيادي درباره شاخص هاي برخورداري ارائه نمي دهد و فقط به اين جمله بسنده مي کند که تعيين شاخص ها بسيار پيچيده است اما تلاش مي کنيم دوباره بررسي شود تا بتوانيم از مزايايي که براي نقاط غير برخوردار تعريف شده است بهره مند شويم چون ما به راستي نياز داريم. يک کارشناس هم درباره توسعه يافتگي شهر ها مي گويد: آنچه در شهرهاي خراسان جنوبي شاهديم در برخي نقاط حتي نزديک به اين شاخص ها هم نيست اين در حالي است که بيرجند و قاين و طبس هم اکنون جزو شهرهاي برخوردار اين استان هستند و علاوه بر اين بر اساس مصوبه هيئت وزيران در تير ماه امسال که در آن فهرست استان ها و مناطق کم برخوردارتعيين شده است چند شهر ديگر خراسان جنوبي نيز از فهرست استان هاي کمتر توسعه يافته خارج شد.

«ناصري»، مدير کل هماهنگي امور اقتصادي و بين الملل استانداري خراسان جنوبي با اعلام اين خبر اواسط دي ماه با اشاره به ارسال چهارمين نامه درخواست پيگيري براي تجديد نظر در دستورکار دولت و شرايط به وجود آمده براي استان با توجه به خروج دو شهر ديگر از فهرست شهرهاي کمتر توسعه يافته مي گويد: اين تصميم به هيچ عنوان مورد قبول مسئولان و نمايندگان استان نيست.

«ناصري» مي گويد: هيئت وزيران در تصويب نامه امسال، خوسف و زيرکوه را نيز جزو شهرهاي برخوردار عنوان کرد و نام اين شهر ها در سامانه صندوق توسعه ملي ثبت نشد هرچند خوسف بخش بود و به تازگي به شهرستان ارتقا يافته است اما هنوز تا توسعه يافتگي کامل فاصله دارد. يکي از مزاياي برخوردار نبودن، استفاده از معافيت هاي صندوق توسعه ملي است که با اين شرايط برخي نقاط خراسان جنوبي ديگر از اين برخورداري هم برخوردار نيست. او توضيح مي دهد:در مصوبه هيئت وزيران خوسف بخش بوده است و جزو بخش هاي کمتر توسعه يافته در نظر گرفته شده است اما اکنون که ارتقا يافته در سامانه نرم افزاري که صندوق توسعه ملي طرح ريزي کرده اسم اين شهرستان درج نشده است . هرچند او اين موضوع را به بي توجهي يا اشتباه نيز ربط مي دهد اما مي گويد: بايد براي مسئولان استان روشن شود که بر اساس چه معيار هايي اين شهر ها را برخوردار اعلام کرده اند.

او مي گويد: اين موضوع نيز به رئيس جمهور منتقل شد«بهترين حالت براي ما اين است که تمام شهرستان هاي استان مشمول قانون نقاط کمتر توسعه يافته شود. رئيس هيئت امناي صندوق توسعه ملي رئيس جمهور است و در سفر اخير درخواست شد اين خواسته در هيئت امنا مطرح و پيگيري شود تا با استفاده از امتيازات نقاط کمتر توسعه يافته به سمت توسعه حرکت کنيم.

به گفته او در حال حاضر سرمايه گذار با مراجعه به بانک به عنوان مثال اگر محل اجراي طرح را شهر خوسف اعلام کند شامل معافيت ها و اعتبارات مناطق کمتر توسعه يافته نمي شود و طرح هايي که مي تواند از صندوق توسعه ملي اعتبار دريافت کند با سرفصل اعتباري مناطق کمتر توسعه يافته در نظر گرفته نمي شود.

نرخ سود تسهيلات اين صندوق براي مناطق کمتر توسعه يافته 4 درصد کمتر از مناطق برخوردار است، سهم آورده سرمايه گذار براي اجراي طرح هم کمتر است و نرخ مشارکت براي مناطق کمتر توسعه يافته به 10 درصد هم کاهش پيدا مي کند.

مدير کل هماهنگي امور اقتصادي و بين الملل به پيگيري ها و گفت و گو هاي زياد با دکتر «نوبخت» به عنوان دبيرهيئت امناي صندوق توسعه ملي در سفر اخيرش به استان و نيز نامه هاي متعددي که بعد از سفر براي او از طرف استانداري ارسال شده است اشاره کرد. به گفته وي، متن درخواست نامه ها و پيگيري ها اصلاح فهرست مناطق کمتر توسعه يافته است به علاوه در رويه اي که صندوق توسعه ملي براي شناسايي استان هاي محروم دارد بايد تمام مناطق جغرافيايي استان خراسان جنوبي شامل مناطق محروم شود تا بتوان از اين امتيازها استفاده کرد. در حال حاضر استان به لحاظ محروم بودن در بين 31 استان جايگاه 22را دارد و 8 استان به عنوان استان هاي کمتر توسعه يافته مطرح شده اند که خراسان جنوبي جزو آن ها نيست.

جالب است که فرماندار خوسف مي گويد: خوسف و زيرکوه دو منطقه محروم استان است که به تازگي به ليست برخوردارها اضافه شده است.بايد بگويم شهر خوسف حتي يک درمانگاه شبانه روزي مطلوب ندارد درحالي که مهم ترين نياز، براي يک شهر توسعه يافته برخورداري از امکانات بهداشتي و درماني است.»

«فرجامي» به راه هاي اين منطقه هم اشاره مي کند و مي افزايد: جاده هاي خوسف وضعيت خوبي ندارد در حالي که بهره مندي از راه مناسب نوعي برخورداري است. او مسيرهايي مثل معدن قلعه زري به جاده شهداد و آب گرم لوت را مثال مي زند و توضيح مي دهد: با اجراي کامل اين راه، فاصله استان 100 کيلومتر تا کرمان کمتر و خوسف از بن بست خارج مي شود.

فرماندار به مصوبه توسعه يافتگي اعتراض دارد، آن را نمي پذيرد و توضيح مي دهد: با اين مصوبه، خوسف از امتيازات صندوق توسعه ملي محروم مي شود زيرا نرخ تسهيلات در مناطق کمتر توسعه يافته، کمتر ودر نقاط برخوردار، بالاتر است.

به گفته وي مکاتباتي با استاندار و نماينده مردم بيرجند، درميان و خوسف انجام شده تا خوسف از مزاياي منطقه محروم برخوردار شود چون با تسهيلات 22 درصد بانک ها به هيچ عنوان نمي توان سرمايه گذار جذب کرد زيرا تامين هزينه هاي ديگر مانند بيمه ،ماليات،سهم آورده و...براي سرمايه گذاران مشکل است و در نتيجه رغبتي به فعاليت نشان نمي دهند.

زيرکوه برخوردار است!

فرماندار زيرکوه هم مي گويد: زيرکوه فاصله زيادي تا توسعه يافتگي دارد و از عمده ترين زيرساخت هاي شبکه هاي ارتباطي، توليدي، صنعتي، بهداشتي و درماني محروم است، در همه زمينه هاي خدماتي، توزيعي، توليدي، آموزشي، فرهنگي، فضاي سبز، معادن، شهرک هاي صنعتي و...آخرين رتبه را دارد. «خانزاده» تاکيد مي کند در صورتي که زيرکوه جزو مناطق برخوردار محسوب شود امتيازاتي را از دست مي دهد و بيشترين تاثير هم در حوزه استقرار واحدهاي توليدي و جذب سرمايه گذار است.

چرا قاين برخوردار شد؟

«قاينات توسعه يافته و برخوردار نيست. شاخص هاي برخورداري براي يک منطقه زياد است اما قاينات اين شرايط را ندارد.» فرماندار قاينات با بيان اين جمله ها تاکيد مي‌کند: بيرجند به عنوان يک منطقه برخوردار قابل مقايسه با قاينات نيست حتي نمي توان قاين را با شهرهاي هم تراز جمعيت آن در ديگر نقاط کشور مقايسه کرد.

«کهن ترابي» شاخص هاي مورد نظر براي برخوردار معرفي شدن يک منطقه را وجود خيلي از امکانات وخدمات عنوان و تصريح مي کند: در بخش بهداشت ودرمان هنوز به دليل نبود برخي تخصص ها بيماران راهي بيرجند ومشهد مي شوند.

به گفته وي سرمايه گذاري و اشتغال هم به عنوان يک رکن موثر در اقتصاد به جاذبه نياز دارد و متقاضيان دنبال توجيه اقتصادي و ارزش افزوده هستند اما وقتي شرايط و جاذبه نباشد نمي شود کاري کرد.

به نظر وي در بحث جاذبه هاي سرمايه گذاري وجود حداقل امکانات و خدمات رفاهي براي سرمايه گذار وخانواده اش ضرورت دارد در حالي که قاين حتي يک هتل ندارد اما شهرهايي مثل خمين و محلات با جمعيت کمتر بهترين خدمات در اين زمينه را دارند با اين تفاسير قاين از چند سال قبل به عنوان برخوردار معرفي شده و اين پذيرفتني نيست.

7هزار بيکار در يک شهر

او به وجود 7 هزار بيکار در قاينات اشاره مي کند که اغلب تحصيل کرده اند واين مسئله را مغاير با برخورداري مي داند. يکسان بودن نرخ تسهيلات سرمايه گذاري با ديگر مناطق هم به نظر وي از عواملي است که انگيزه سرمايه گذاري در اين منطقه را کاهش مي دهد.

نتيجه چه مي شود؟

با اين توضيح ها معلوم مي شود ساز وکار مکتوبي براي تعيين برخورداري وجود ندارد به همين دليل است که به قول مهندس «عبدا... زاده »نماينده مردم طبس، سرايان، فردوس و بشرويه «استاني مانند آذربايجان غربي جزو مناطق محروم است درحالي که قابليت کشاورزي و صنعت آن از خراسان جنوبي جلوتر است.»

تمام اين گفت وگوها نشان مي دهد در بحث برخورداري استان به وضوح در رديف استان هاي کمتر توسعه يافته قرار دارد به نحوي که حتي ضريب محروميت روستاهاي اين استان هم نشان دهنده عمق محروميت در اين استان است . بر اين اساس و با توجه به اين که ضريب هاي محروميت مناطق چند سال قبل توسط کارشناسان وزارت کشور تعيين شده است 229 روستا در خراسان جنوبي ضريب 9 يعني بيشترين درصد محروميت را دارد.

اين اطلاعات را معاون اشتغال و برنامه ريزي کميته امداد امام خميني(ره) خراسان جنوبي مطرح کرد و توضيح داد: ضريب هاي محروميت مناطق بين عددهاي 6 ،7 ، 8 و 9 تعريف شده و مناطقي که بيشترين ضريب را دارد محروم تر است با اين شاخص ها 400روستاي استان ضريب 8 داشته و ضريب محروميت 479 روستا هم 7 است. «خزاعي عرب» مي گويد: براساس آمار از هزار و 662 روستاي استان هزار و 564 مورد ضريب محروميت دارد و براي456 روستا ضريب محروميت 6 ثبت شده و تنها 78 نقطه روستايي خراسان جنوبي برخوردار است که 4.7 درصد روستاهاي استان را شامل مي شود.

به گفته وي، 14.6 درصد روستاهاي استان ضريب محروميت 9 دارد ، ضريب محروميت 25.6 و 29.2 درصد روستاهاي استان هم به ترتيب 8 و 6 محاسبه شده است .

به گفته وي 31 درصد خانوار هاي خراسان جنوبي يعني 33.5 درصد جمعيت منطقه برخوردارند.