اختیاری: برای جلوگیری از خروج نخبگان، طرح صیانت از هویت و پول ملی را بدهید

اسفندیار اختیاری اشاره به موضوع مهاجرت نخبگان گفت: یک سوال اساسی در این باره وجود دارد و آن هم این است که آیا واقعا همه مسئولین به این امر اعتقاد دارند که نیروی انسانی بزرگترین سرمایه کشور است؟ معتقدم هنوز هم خیلی از مدیران چنین اعتقادی ندارند. من موسس انجمن نخبگان بودم و جزو گروهی بودم که در زمینه مهاجرت نخبگان سال هاست کار می‌کنیم و با خیلی از افرادی که مسئول هستند صحبت کردم. اکثرا آنان معتقدند که ما داریم صادرات نیروی انسانی به کشور‌های دیگر انجام می‌دهیم و این مهاجرت نخبگان ایرادی ندارد! به این موضوع توجه ندارند که وقتی فردی با مدرک PHD مهاجرت می‌کند، علاوه بر هزینه‌ای که درطول سال‌ها برای این فرد شده، ۲۰ سال زمان برای رسیدن او به این جایگاه نیز از دست می‌رود. وقتی کشوری اروپایی و یا کشور‌های آمریکای شمالی چنین فردی را جذب می‌کنند فقط پول را جذب نمی‌کنند بلکه با پذیرفتن آن فرد ۲۰ سال زمانی که برای او صرف شده را نیز جذب می‌کنند.

وی افزود: من با تعداد کثیری از مسئولین راجع به این موضوع صحبت کردم و تاکید کردم که الان موضوع مهاجرت از نخبگان گذشته و به افراد معمولی هم رسیده است. این هزینه و زمان و ثروت ایران است که مهاجرت می‌کند. وقتی زمینه‌های انتقال افراد برتر به کشور‌های دیگر تسهیل می‌شود باید بپذیریم که این برای کشور ضرر دارد. این در حالی است که تعدادی از مسئولین هستند که در مقابل این مشکل مقاومت می‌کنند و می‌گویند ما نیروی انسانی صادر می‌کنیم. حتی بعضی از آن‌ها می‌گویند، هر فردی که نمی‌تواند در این مملکت کار کند، جمع کند و برود. این نگاه و طرز تفکر خطرناک است. من امیدوارم با تذکراتی که داده شده این نگاه عوض شود.

نماینده زرتشتیان در مجلس ادامه داد: وقتی باورمندی بوجود آمد که نیروی انسانی مهمترین سرمایه کشور است باید دیده شود که این نیروی انسانی چه مشکلی دارد. بخشی زیادی از مشکلات این افراد، به دلیل عملکرد مدیران است که رفتن را بر ماندن ترجیح می‌دهند؛ بخصوص مدیران اقتصادی و علمی. چرا باید فردی مدیر شود که آشنا، فامیل، یا عضو حزب و گروهی است؟ چرا نباید به دنبال شایسته سالاری باشند؟ آیا بهترین افراد برای جایگاه‌های مدیریتی از وزیر تا مدیران اجرایی و اقتصادی استفاده شده است؟

اختیاری با بیان اینکه مهاجرت سالهاست از بدنه نخبه عبور کرده و به بدنه متوسط جامعه رسیده، یادآور شد: ما باید به شایسته سالاری و هویت ملی توجه داشته باشیم. هویت ملی ما باید ارزش گذاشته شود. هویت ملی ما جز زبان، اقوام، ادیان، اماکن مختلف و تاریخ و فرهنگ ایران زمین نیست. ما تاریخ پر فراز و نشیب و پر افتخاری داریم که جز انسانیت و اخلاق مداری در آن نیست. باید به این هویت ملی پر و بال بدهیم و بیش از پیش به آن افتخار کنیم. الان هم ایرانی‌ها به هویت ملی‌شان افتخار می‌کنند، ولی نباید این گونه شود که کسی بگوید برایم فرقی نمی‌کند که در ایران باشم یا در کشور دیگر. چرا باید فردی بگوید که اگر در کشور دیگری باشم رئیس مجلس، عضو سنا و عضو کنگره و شهردار و ... می‌شوم، ولی در ایران نمی‌شود و جایی برای رشد وجود ندارد. این خیلی خطرناک است و البته وجود دارد. ما به ایرانی‌هایی که به این جایگاه‌ها در خارج از کشور دست پیدا می‌کنند افتخار می‌کنیم، ولی چرا نباید این قدرت و علم و دانش داخل کشور به کار گرفته شود. این سوالاتی است که بدنه مدیریت کشور باید نسبت به آن جوابگو باشد.

وی اضافه کرد: ما ایرانی هستیم و به ایرانی بودنمان افتخار می‌کنیم، اما هر ایرانی باید بتواند با توجه به شایستگی‌های خود در جایگاه درست فعالیت کند.

این عضو کمیسیون آموزش مجلس درباره سازوکار جذب نخبگان ایرانی خارج از کشور نیز گفت: این که ما مثل خیلی از کشور‌ها بتوانیم افراد هموطن را از خارج از کشور جذب کنیم، خیلی عالی است. ساز و کار‌هایی مثل پارک‌های علمی - تحقیقاتی، شهرک‌های علمی - تحقیقاتی و شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه اثرگذار هستند. ما هم در این زمینه‌ها کار می‌کنیم، ولی موضوع مهم این است که اکوسیستم نوآوری و اکو سیستم اقتصادی کشور با هم کار می‌کنند. نمی‌توان گفت: پارک فناوری فردی را جذب کند که صبح تا شب کار کند، ولی کاری به اقتصاد کشور و کاهش ارزش پول ملی نداشته باشد. اقتصاد به هر حال، روی این فرد اثر گذار است وقتی سیستم اقتصادی درست کار نکند طبیبعتا با اکوسیستم نوآوری هم هماهنگ نیست. اگر این کار انجام نگیرد میزان جذب نخبگان ایرانی خارج از کشور در مقابل جمعیتی که از کشور خارج می‌شوند چندان چشم گیر نخواهد بود.

اختیاری در پایان در پاسخ به اینکه آیا این دغدغه در بین سیاستگذاران برای فراهم کردن شرایط حضور نخبگان در داخل کشور وجود دارد یا نه گفت: شاید در این باره دغدغه وجود داشته باشد، اما باید دید که آیا اتفاقی هم در این زمینه می‌افتد؟ به نظر من بهتر است، به جای این همه طرح صیانت، طرح صیانت از هویت و پول ملی را داده شود تا هر روز شاهد کاهش ارزش پول ملی نباشیم چرا که در چنین شرایطی سرمایه‌های کشور از جمله سرمایه انسانی از دست می‌رود. هویت ملی ما نباید به سخره گرفته شود. آنچه باید حفاظت شود این‌ها است. باید این دغدغه و شعار را عملی کرد. امیدوارم کاری که همه مدیران و سیاست گذاران انجام می‌دهند در راستای حفظ هویت ملی و ارزش پول ملی باشد که در کنار آن اتفاقات مثبت دیگری هم به وقوع خواهد پیوست.