عبدالعلی دستغیب کتابی درباره‌ی فردوسی می‌نویسد

پارسینه: زز چون فردوسی از نظر من درست شناخته نشده است. شاهنامه بر اساس منطق گفت‌وگو که باختین درباره آن حرف زده و نظریه‌ای از آن باختین است، نوشته شده است و من می‌خواهم شاهنامه را بر اساس همین نظریه بسنجم و ببینم که چگونه شاهنامه با درام‌های بزرگ جهان هم‌تراز است. شاهنامه تنها اثری است که در آن نویسنده منطق گفت‌وگو و درام را به کار برده و درام به معنای واقعی را می‌شناخته است.

او در ادامه افزود: می‌گویند چون یونانیان در زمان سلوکیان در ایران حضور داشتند و نمایش اجرا می‌کردند، فردوسی از درام‌های یونانیان مطلع بوده، اما از نظر من، این دلیل نمی‌شود و فردوسی خود کلید نگارش درام را در دست داشته است.

دستغیب همچنین با اشاره به ترجمه کتابی از باختین گفت: باختین یکی از هنرشناسان روسیه بود که مقالاتش برای دولت شوروی مطبوع نبود و ممنوع‌القلم شد و بعدها مقالاتی که نوشت، چاپ و در اروپا ترجمه شد و بعد از 30 سال که از نگارش آثارش می‌گذشت، در اروپا مشهور شد.

او افزود: باختین از نظریه‌پردازان معروف درباره رمان است و معتقد است زبان محصول قراردادهاست، نه این‌که وضع شده باشد، بلکه بین دو نفر که گفت‌وگو می‌کنند، ساخته می‌شود. این دیالوگیسم یا منطق گفت‌وگوست، بنابراین زبان ذاتی و قراردادی نیست و منطق گفت‌وگویی است که حاصل تمدن و اجتماع بشری است. این نظریه منطق گفت‌وگو به رمان‌ها هم تسری پیدا می‌کند. باختین کتابی دارد درباره چندآوایی آثار داستایوسکی و او تشخیص می‌دهد که آثار داستایوفسکی تک‌صدا نیستند و همه نظرات خود را در آثار این نویسنده بیان می‌کنند.

دستغیب در ادامه گفت: باختین معتقد است، شعر اصولا غنایی است و جنبه‌ی گفت‌وگویی ندارد. او در ابتدا رمان‌های امیل زولا،‌ دیکنز و بالزاک را هم چندآوا نمی‌داند، اما بعد نظرش را تغییر می‌دهد و می‌گوید رمان و درام چندآوا‌یی هستند و هر قهرمان داستانی نظرات خودش را بدون دخالت شخص نویسنده بیان می‌کند.

او تأکید کرد: آرای باختین درباره رمان‌های روسی نوشته شده است، اما بعد پیروانش این نظرات را درباره آثار سایر نویسندگان چون رمان «دلبند» تونی موریسون و «امواج» ویرجینیا وولف به کار بردند و به نتایجی رسیدند.

این نویسنده گفت: این کتاب باختین را من اکنون از انگلیسی به فارسی برمی‌گردانم و قرار است در نشر نوید شیراز منتشر شود و امیدوارم تا نمایشگاه کتاب آماده شود.

دستغیب درباره دیگر آثار خود نیز گفت: کتابی درباره شعر نیما با عنوان «از نیما به بعد» نوشته‌ام که قرار است در نشر نوید شیراز منتشر شود. علاوه بر آن، کتاب «از دکارت تا ویتگنشتاین» ترجمه مقالاتی درباره فیلسوفان جدید است که این کتاب هم در نشر نوید شیراز مجوز نشر گرفته است، اما مثل کتاب‌های دیگر به خاطر گرانی کاغذ هنوز منتشر نشده است و شاید به نمایشگاه کتاب برسد.

او در ادامه از بازنشر مجموعه دوجلدی «حافظ‌شناخت» خبر داد و گفت: این کتاب در نشر علم چاپ شده بود، اما زیاد غلط داشت و نیازمند تجدیدنظر بود و اکنون با تغییرات جدید، بخش‌های تازه در آن ایجاد شده است و در دو جلد آماده چاپ است که قرار است در نشر آثار ادبی منتشر شود.