بازی «هفت‌سنگ» با بیت‌المال

«جوان» در ادامه نوشت: دکتر سیدرمضان شجاعی کیاسری در خصوص مطرح شدن موضوع سریال «هفت سنگ» در جلسه روز گذشته اعضای شورا گفت: طبق بررسی‌ها، داستان این سریال کپی‌برداری شده از یک اثر امریکایی به نام خانواده مدرن (Modern Family) است که برای پخش در تلویزیون بازنویسی شده است. طبق اعلام پایگاه شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما، اعضای شورا الگوبرداری از سریالی که توسط کشوری تولید می‌شود که از لحاظ فرهنگی تفاوت بسیاری با کشور ما دارد را مناسب ندانسته در حالی که اعضای شورا مخالفتی با الگوبرداری‌های شکلی و ساختاری مناسب در جهت بالا بردن کیفیت و جذب مخاطب ندارند ولی اگر این الگوبرداری از لحاظ محتوایی صورت پذیرد به دلیل مغایرت فرهنگی خلاف ضوابط، اهداف و معیارهای رسانه ملی است. به بهانه حاشیه‌های سریال «هفت سنگ» نگاهی داشته‌ایم به سریال‌های‌ ماه رمضان امسال که همزمانی با مسابقات فوتبال یکی از مهم‌تری مؤلفه‌هایشان است.

بازی هفت‌سنگ با پول بیت‌المال

جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با «جوان» با بیان اینکه عملکرد تلویزیون در رمضان امسال را چندان مثبت ارزیابی نمی‌کند، می‌گوید: رسانه ملی در ماه مبارک رمضان امسال سربلند و توانا و در حد امکانات و ملزومات خود ظاهر نشد و ضعف‌ها و اشکالات مفرط و دل‌آزار برنامه‌ها نشان داد هنوز هم آشفتگی و نابسامانی در فضای آن مستولی است. این اوضاع همچنین نمایشگر آن است که برنامه‌سازان حرفه‌ای و متخصصان در تلویزیون در جایگاه شایسته خود قرار ندارند و این روزها، هرکس با هر ترفند و شعبده‌ای می‌تواند صدا و سیما را بازی دهد، همان گونه که عده‌ای که از قضا پیشینه بدی در عرصه تولید فیلم و مجموعه نداشتند، به تأسی از بی‌هنران و سوداگران، بودجه و امکانات بیت‌المال آنها را به بازی هفت‌سنگ کشیده است.

هفت‌سنگ کپی سریال خارجی خانواده مدرن است و نشانگر کلاه گشادی است که سنگ‌سازان بر سر بودجه تلویزیون گذاشته‌اند و سیمای میلیون‌ها بیننده شبکه سه را با سریالی بدلی و تقلبی سنگ‌باران کردند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه آیا کسی در صدا ‌و سیما نبود هشدار دهد که هفت‌سنگ نعل به نعل، نما به نما، چرک‌نویس یک سریال خارجی است، ادامه داد: اگر هم ماجرای کپی‌کاری از پیش مشخص بوده و آگاهانه انجام شده است، اتفاق بسیار اسفناکی اتفاق افتاده که در هر حال این اقدام هر توجیهی داشته باشد نمی‌تواند پاسخگوی اعتبار و بودجه هدر رفته بیت‌المال و صدا و سیما باشد. آذین با اشاره به اینکه سریال فاخته شبکه دو، مجموعه متوسطی است که به مضامین ارزشی و خانوادگی و اجتماعی اشاره دارد، تأکید می‌کند: مدینه به دلیل قصه مؤلف، فیلمنامه محکم، شخصیت‌پردازی‌های قوی و بازی‌های خوب بازیگرانش به ویژه پریوش نظریه، شبنم مقدمی، مهدی سلطانی و مهرداد صادقیان، تصویر‌برداری مناسب و کارگردانی حرفه‌ای با نادیده گرفتن ایرادهایش، مانع از آن شد که مردم، تلویزیون‌های خود را خاموش کنند و به کل امیدشان را به رسانه ملی از کف بدهند.

جای خالی سریال‌های مناسبتی!

وی با اشاره به اینکه امسال هم جای سریال‌هایی موسوم به معناگرا و ماورایی حرفه‌ای و کارشناسی شده در شبکه‌ها خالی بود، تصریح می‌کند: برنامه‌های روتین و هر ساله این ایام، بر مدار تکرار تولید و ارائه شدند و از نوآوری و خلاقیت در آنها خبری نبود و قالب و محتوای جدیدی نداشتند و برنامه‌های ترکیبی، مجری محور و اجتماعی و در این میان تنها ماه عسل، 90، ضیافت و سلوک الهی بیشتر از بقیه برنامه‌های تکراری، بیننده داشته‌اند و مجموعه خوب شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، رمضان امسال به پخش تولیدات سال 91 خود بسنده کرد و کم‌کاری تولید‌کنندگان و برنامه‌سازان شبکه تهران را به رخ کشید.

جام‌جهانی سریال‌ها را کم‌رنگ کرده است

طهماسب صلح‌جو، دیگر منتقد رسانه هم در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص سریال‌های امسال رسانه ملی اظهار می‌کند: امسال سریال‌های ماه رمضانی با مسابقات جام جهانی فوتبال همزمان شد و برگزاری این رقابت از یک سو و حضور تیم ملی فوتبال ایران در این جام از سوی دیگر باعث شد که توجه مخاطبان رسانه ملی به تماشای مسابقات فوتبال جلب شود.

وی در خصوص کاهش تعداد سریال‌های پس از افطار امسال ادامه داد: کم بودن سریال‌های رمضانی، فرصتی است برای جلوه‌گری سریال‌های موجود و در کنار سریال‌ها، برنامه ماه عسل هم مانند سال‌های گذشته مخاطبان خود را جذب کرده است و با مهمان‌های خاصی که دعوت می‌کند، اقبال مردم را هم به دنبال دارد و به هر رو باید منتظر ماند و دید آیا سریال‌های ماه رمضان امسال در هفته‌های باقی‌مانده از ماه رمضان می‌توانند تلافی رکود هفته اول را در بیاورند یا نه.

سریال‌های امسال بر سر زبان‌ها نیفتاده است

حسین سلطان محمدی، منتقد رسانه هم در گفت‌وگو با جوان با اشاره به اینکه سریال‌های رمضانی امسال رسانه ملی، شروع خوبی نداشته‌اند، اظهار می‌کند: سریال شبکه دو، به دلیل زمان غیر متعارف پخشش در ساعت 19 دیده نشده است و همزمانی این سریال با ماه عسل باعث می‌شود که مردم ماه عسل را انتخاب کنند.

وی در ادامه در خصوص سریال رمضانی شبکه سه تأکید می‌کند: سریال «هفت سنگ» در قسمت ابتدایی نتوانست مخاطب را چندان جذب کند و پس از آن هم حواشی کپی بودنش، اسم این سریال را بر زبان‌ها انداخت.

سلطان محمدی با اشاره به مدینه سیروس مقدم خاطر نشان کرد: مدینه هم هیچ مناسبتی با رمضان ندارد و در خصوص کشمش‌های جوانان در قشر مرفه است. به طور کلی سریال‌های امسال رسانه ملی نه بر سر زبان مردم افتاده و نه توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است.

وی در خصوص مناسبتی نبودن سریال‌های ماه رمضان امسال بیان می‌کند: الگوی چند سال اخیر، همه را به نوع خاصی از برنامه‌سازی عادت داده بود که پیام‌های دینی و اخلاقی را با غلظت بیشتری بیان می‌کرد، اما در سریال‌های امسال، مسائل اخلاقی و دینی، زیرپوستی‌تر بیان شده است.

تقلید از سریال امریکایی توجیهی ندارد

وی با اشاره به اینکه کارگردانان مجموعه‌های مناسبتی، تنوع چندانی ندارند، اظهار می‌دارد: باید کارگردانان جدید و کار بلد هم وارد عرصه سریال‌سازی شوند و همه سریال‌ها تنها در دست عده‌ای خاص از کارگردانان قرار نگیرد.

منوچهر اکبرلو، منتقد و کارشناس با اشاره به اینکه سیاست‌های مدونی برای سریال‌های مناسبتی از جمله ماه مبارک در شبکه‌های مختلف وجود ندارد، به «جوان» می‌گوید: به این ترتیب می‌توان گفت که سریال‌های موجود می‌توانند در هر زمان دیگری در طول سال نیز به نمایش در آیند، البته من شخصاً با ساخت برنامه‌های مناسبتی مخالف هستم چون بر این باورم که مثلاً پرداختن به موضوعات اخلاقی یا تشویق به نیکوکاری نباید به ماه مبارک محدود شود و در تمام فعالیت‌های سالانه تلویزیون برای پرداختن به این موضوعات باید جا باشد.

اکبرلو در پایان خاطر نشان کرد: دیگر سریال رمضانی امسال، مدینه است با همان سبک مجموعه‌سازی سیروس مقدم. به باور من حُسن سیروس مقدم آن است که به قصه‌گویی اهمیت بیشتری می‌دهد، در نتیجه برای مخاطب ایرانی، پیگیری ساخته‌های او جذاب‌تر است، گرچه تأکید زیاد او بر مشکلات و بدبختی‌ها در مجموع در دراز مدت، تأثیر منفی بر روحیه مخاطب او می‌گذارد و از طرف دیگر زمان پخش این سریال پس از افطار است و مخاطب توقع دارد که هنگام نشستن جلو تلویزیون انرژی بگیرد و شاد باشد اما مدینه این انتظار مخاطب را برآورده نمی‌کند.

کارشناسان و منتقدان رسانه در حالی در گفت‌وگو با «جوان»، از کم‌رنگ بودن سریال‌های رمضان امسال می‌گویند که هفت سنگ، سریال رمضانی شبکه سوم سیما که در رقابت با شمعدونی توانست آنتن رمضانی را به خود اختصاص دهد، این روزها یکی از مهم‌ترین محل‌های بحث اهالی رسانه است. در این میان اما با توجه به اینکه تا پایان ماه رمضان مدت زیادی باقی نمانده است، برای یافتن جمع‌بندی مناسب باید تا پایان ماه مبارک رمضان و اتمام پخش سریال‌ها منتظر ماند.