بخشی از تذکرهٔ امام جعفر صادق در تذکرة الأولیاء عطار نیشابوری

به گزارش پارسینه، نخستین باب از کتاب تذکرة الاولیاء به قلم فریدالدین عطار نیشابوری، به شرح احوال امام جعفر بن محمد الصادق اختصاص یافته است. در بخشی از این باب آمده است:

«...به سبب تبرک به صادق [علیه السلام] ابتدا کنیم...و چون از اهل بیت، بیشترْ سخنِ طریقت او گفته است و روایت از او بیش آمده، کلمه ای چند از آن حضرت بیارم که ایشان همه یکی اند. چون ذکر او کرده آمد ذکر همه بُود. نبینی که قومی که مذهب او دارند، مذهب دوازده امام دارند؟ یعنی یکی دوازده است و دوازده یکی. اگر تنها صفت او گویم به زبان من راست نیاید که در جمله ی علوم و اشارات و عباراتِ بی تکلف به کمال بود. و قدوه ی جمله مشایخ بود و اعتماد همه بر او بود. و مقتدای مطلق بود و همه الهیان را شیخ بود، و همه ی محمدّیان را امام بود. هم اهل ذوق را پیشرو بود و هم اهل عشق را پیشوا. هم عُبّاد را مقدّم بود و هم زهّاد را مکرّم. هم در تصنیف اسرار حقایق خطیر بود، هم در لطایف اسرار تنزیل و تفسیر، بی نظیر...

و من آن نمی دانم که کسی در خیال باطل مانده است، من آن می دانم که هرکه به محمد - علیه الصلوة و السلام- ایمان دارد و به فرزندان و یارانش ایمان ندارد، او به محمد - علیه الصلوة و السلام- ایمان ندارد.

...

و گفت هر آن معصیت که اول آن ترس بود و آخر آن عذر، بنده را به حق رساند و هر آن طاعت که اول آن امن بود و آخر آن عُجب، بنده را از حق تعالی دور گرداند. مطیع با عُجب، عاصی است و عاصی با عذر، مطیع.

...

و گفت در معنی این آیت که یَختَصُّ برحمته من یشاء - خاص گردانم به رحمت خویش هر که را خواهم - واسطه و علل و اسباب از میان برداشته است تا بدانید عطاء محض است.

...

و گفت از نیکبختی مرد است که خصم او خردمند است.

...

و گفت حق تعالی را در دنیا بهشتی است و دوزخی: بهشت، عافیت است و دوزخ بلاست. عافیت آن است که کار خود به خدای - عزّ و جل- بازگذاری و دوزخ آن است که کار خدای با نفس خویش گذاری...»